-ANAYASA MAHKEMESİ-
-Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için, kırk beş yaşın doldurulmuş olması gerekir.
-Yükseköğretim kurumları öğretim üyelerinin profesör veya doçent unvanını kazanmış olması gerekir.
-Avukatların en az 20 yıl fiilen avukatlık yapmış olması gerekir.
-Üst kademe yöneticilerinin yükseköğrenim görmüş ve en az 20 yıl kamu hizmetinde fiilen çalışmış olması gerekir.
-Birinci sınıf hâkim ve savcıların adaylık dahil en az 20 yıl çalışmış olması gerekir. -Anayasa Mahkemesi üyeleri aslî görevleri dışında resmi veya özel hiçbir görev alamazlar.
Bireysel Başvuru
- Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir.
- Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.
- Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme
yapılamaz.
İptal Davası (Soyut Norm Denetimi)
• Şekil bakımından iptal davası: İlgili normun yasalaşma sürecine ilişkin kurullara
göre yasalaşıp yasalaşmadığının denetimidir.
• Esas bakımında iptal davası: İlgili normun Anayasaya aykırı olup olmadığının denetimidir.
• Anayasa Mahkemesine ilgili norma karşı iptal davası açabilen organlar ve dava açabilme süreleri aşağıdaki gibidir:
Anayasa Mahkemesinin Kararları
- ✓ Kesindir.
- ✓ Bağlayıcıdır
- ✓ Hemen Resmi Gazete’de yayımlanır.
- ✓ İptal kararları geriye yürümez.
- ✓ İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.
- ✓ Anayasa Mahkemesi bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin tamamını veya bir hükmünü
iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis
edemez.
- ✓ İptal kararları, Resmî Gazete’de yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa
Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî
Gazetede yayımlandığı günden başlayarak 1 yılı geçemez.
- ✓ İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, TBMM, iptal kararının ortaya çıkardığı hukukî boşluğu dolduracak kanun tasarı veya teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.
YARGITAY-
- ✓ Adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adlî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.
- ✓ Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
- ✓ Yargıtay üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hâkimler ve Savcılar Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir.
- ✓ Yargıtay üyelerinin görev süresi 12 yıldır. Süresi biten üye tekrar üye seçilemez.
- ✓ Yargıtay Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri ve daire başkanları kendi üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
- ✓ Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcıvekili, Yargıtay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından gizli oyla belirleyeceği beşer aday arasından Cumhurbaşkanı tarafından 4 yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
- ✓ Yargıtayda 12 Ceza ve 12 Hukuk dairesi olmak üzere toplam 24 daire bulunur.
DANIŞTAY-
✓ İdarî mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idarî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.
✓ Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
✓ Danıştay üyelerinin 3/4’ü, birinci sınıf idarî yargı hâkim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hâkimler ve Savcılar Kurulu; 1/4’ü, nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasından Cumhurbaşkanı; tarafından seçilir.
✓ Danıştay üyelerinin görev süresi 12 yıldır. Süresi biten üye tekrar üye seçilemez.
✓ Danıştay Başkanı, Başsavcı, başkanvekilleri ve daire başkanları, kendi üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla 4 yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
✓ Danıştayda 1’i idari daire ve 9’u dava dairesi olmak üzere 10 daire bulunur.
Danıştayın Görevleri:
-İdari davaları görmek
-İdari uyuşmazlıkları çözmek
-Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında 2 ay içinde düşüncesini bildirmek
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
- Uyuşmazlık Mahkemesi adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir.
- Mahkemenin Başkanlığını Anayasa Mahkemesince, kendi üyeleri arasından görevlendirilen üye yapar.
- Üyelerini Yargıtay ve Danıştay seçer.
- Mahkeme; 1 başkan, 6 asıl ve 6 yedek üyeden oluşur.
- Üyelerin görev süresi 4 yıldır.
- Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.
HAKİMLER VE SAVCILAR KURULU-
-Hâkimler ve Savcılar Kurulu 13 üyeden oluşur; 2 daire halinde çalışır. -Kurulun Başkanı Adalet Bakanıdır.
-Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir.
-Geriye kalan 11 üyeden 4’ünü Cumhurbaşkanı, 7’sini TBMM seçer. NOT: Kurul başkanı dairelerin çalışmalarına katılamaz.
Hakimler ve Savcılar Kurulunun Görevleri
-Kurul, adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma işlemlerini yapar.
-Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlar.
NOT: Hâkimler ve savcılar idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığına bağlıdırlar. Hakimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreteri
-Genel sekreter; birinci sınıf hâkim ve savcılardan Kurulun teklif ettiği üç aday arasından Kurul Başkanı tarafından atanır.
-SAYIŞTAY-
Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.
- Mahallî idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır.
- Sayıştayın başkan ve üyelerini TBMM seçer.
- Sayıştayın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler.
- Bu kararlar dolayısıyla idarî yargı yoluna başvurulamaz.
- Vergi, benzeri malî yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay
kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır.
- -YARGI DENETİMİNE TABİ OLMAYAN NORMLAR ve DURUMLAR-
- Hakimler ve Savcılar Kurulu Kararları
- Yüksek Askerî Şura Kararları
- Yüksek Seçim Kurulu Kararları
- Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararları
- Yüksek Hakem Kurulu Kararları
- Usulüne Uygun Yürürlüğe Girmiş Milletlerarası Antlaşmalar
- Türk Silahlı Kuvvetlerinde Verilen Disiplin Cezaları
- OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
- İnkılap Kanunları
- Tahkim Kurulu Kararları
- Tevhidi Tedrisat Kanunu
- ✓ Şapka Kanun
- ✓ Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Kapatılması ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Unvanların Men
ve İlgasına Dair Kanun
- ✓ Türk Medeni Kanununun, evlenme akdinin evlendirme memuru önünde yapılacağına dair
medenî nikâh esası ile aynı kanunun 110 uncu maddesi hükmü
- ✓ Uluslararası Rakamların Kabulü Hakkında Kanun
- ✓ Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun
- ✓ Efendi, Bey, Paşa Gibi Lâkap ve Unvanların Kaldırıldığına Dair Kanun
- ✓ Bazı Kıyafetlerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun.
Mahkemelerin Bağımsızlığı
- Hâkimler, görevlerinde bağımsızdırlar; anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler.
- Hiçbir organ, makam, merci veya kişi; yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hâkimlere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz.
- Görülmekte olan bir dava hakkında yasama meclisinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.
- Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.
Hâkimlik Ve Savcılık Teminatı
- Hâkimler ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikçe anayasada gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamaz; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamazlar.
- Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymiş olanlar, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar veya meslekte kalmalarının uygun olmadığına karar verilenler hakkında kanundaki istisnalar saklıdır.
Hâkimlik Ve Savcılık Mesleği
- Hâkimler ve savcılar adli ve idari yargı hâkim ve savcıları olarak görev yaparlar. Bu görevler meslekten hâkim ve savcılar eliyle yürütülür.
- Hâkimler, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre görev ifa ederler.
- Hâkim ve savcıların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin ve görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili veya görevleri sırasında işledikleri suçlarından dolayı soruşturma yapılması ve yargılanmalarına karar verilmesi, meslekten çıkarmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik hâlleri ve meslek içi eğitimleri ile diğer özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.
- Hâkimler ve savcılar 65 yaşını bitirinceye kadar hizmet görürler; askerî hâkimlerin yaş haddi, yükselme ve emeklilikleri kanunda gösterilir.
- Hâkimler ve savcılar, kanunda belirtilenlerden başka, resmî ve özel hiçbir görev alamazlar.
- Hâkim ve savcı olup da adalet hizmetindeki idari görevlerde çalışanlar, hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümlere tabidirler. Bunlar, hâkimler ve savcılara ait esaslar dairesinde sınıflandırılır ve derecelendirilirler, hâkimlere ve savcılara tanınan her türlü haklardan yararlanırlar.
Duruşmaların Açık Ve Kararların Gerekçeli Olması
- Mahkemelerde duruşmalar herkese açıktır. Duruşmaların bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına ancak genel ahlakın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hâllerde karar verilebilir.
- Küçüklerin yargılanması hakkında kanunla özel hükümler konulur.
- Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.
- Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir.
Mahkemelerin Kuruluşu
• Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyişi ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.
[wp_ad_camp_2]
İlk yorum yapan olun