Kpss Vatandaşlık Yeni YASAMA Ders Notları

-YASAMA YETKİSİNİN ÖZELLİLKLERİ-

-TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ-
TBMM genel oyla seçilen 600 milletvekilinden oluşur.

(TBMM üyeleri seçildikleri bölgeyi veya kendilerini değil, bütün milleti temsil ederler.)

-MİLLETVEKİLİ ADAYI OLMAK İÇİN GöREViNDEN ÇEKiLMELERİ GEREKENLER-

  • Hâkim ve savcılar
  • Yüksek yargı organları mensupları
  • Silahlı kuvvetler mensupları
  • Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları
  • Yükseköğretim Kurulu üyeleri
  • Kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri

 

Not: İlk üç sırada yer alanlar milletvekili adaylığı için görevlerinden çekilirler ancak milletvekilliğine seçilememe durumunda eski görevlerine geri dönemezler.

-MİLLETVEKİLİ SEÇİLME YETERLİĞİ-

  • Türk vatandaşı olmak (Çifte vatandaşlık milletvekili seçilmeye engel teşkil etmez.)
  • 18 Yaşını doldurmuş olmak
  • Askerlikle ilişkisi olmamak
  • En az ilkokul mezunu olmak
  • Kısıtlı olmamak
  • Kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak
  • Taksirli suçlar hariç, toplam 1 yıl veya daha fazla hapis ya da ağır hapis cezası

    almamış olmak

  • Devlet aleyhine işlenen suçlar ile yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olmak

-TBMM VE CUMHURBAŞKANI SEÇİM DÖNEMİ-

  • TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.
  • TBMM, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
  • Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, TBMM genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
  • Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.
  • Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder.
  • Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri de 5 yıldır.
  • Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.
  • Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse TBMM, seçimlerin 1 yıl geriye bırakılmasına karar verebilir.
  • Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir.

ARA SEÇİM-

  • İki milletvekili genel seçimi arasında TBMM üyeliklerinde boşalma olması hâlinde sadece boşalan bu üyelikler için yapılan seçimdir.
  • Her seçim döneminde sadece bir defa yapılır.
  • Genel seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçime gidilemez.
  • Genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz.
  • Zorunlu ara seçim sebebi yok ise ara seçim yapılması TBMM’nin takdirindedir.

    -Ara seçimin iki tane istisnası vardır. Bu istisnalarda ara seçim hem zorunlu hale gelir hem de kurallarda farklılaşma söz konusu olur.

 

 

-YÜKSEK SEÇİM KURULU-

  • Seçimlerin genel yönetimini ve denetimini gerçekleştirir.
  • Milletvekili seçim tutanaklarını kabul eder.
  • Cumhurbaşkanlığı seçim tutanaklarını kabul eder.
  • Üyelerini Yargıtay (6) ve Danıştay (5) seçer.
  • 7 Asıl 4 Yedek olmak üzere toplam 11 üyeden oluşur.
  • 1 Başkanı ve 1 Başkanvekili vardır.
  • Üyelerinin görev süresi 6 yıldır.
  • Kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.

 

-PARLAMENTER MUAFİYET-

Yasama Dokunulmazlığı: Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz.

Yasama Dokunulmazlığının İstisnaları:

✓ Ağır cezayı gerektiren suçüstü hâli

✓ Seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasa’nın 14’üncü maddesindeki durumlar

Bu hâllerde yasama dokunulmazlığından bahsedilmez.

Yasama Dokunulmazlığın Özellikleri Şu Şekildedir:

  • Meclis tarafından kaldırılabilir.
  • Nispi ve geçici niteliktedir.
  • Yalnızca üyelik sürecinde devam eder.
  • Cezalandırmayı erteler.
  • Milletvekilleri yalnızca cezai bakımdan dokunulmazlığa sahiptirler.
  • Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar da yaralanabilir.
  • Nispi dokunulmazlık da denir.

    Yasama Sorumsuzluğu: Milletvekillerinin Meclis çalışmaları esnasında açıkladıkları düşünce ve sözlerinden, kullandıkları oylardan dolayı yalnızca Meclise karşı sorumlu olmalarıdır.

    Yasama Sorumsuzluğunun Özellikleri Şu Şekildedir:

    • Meclis tarafından kaldırılamaz, mutlak ve süreklidir.
    • Her zaman devam eder.
    • Cezalandırmayı kaldırır.
    • Milletvekilleri hukuki ve cezai bakımdan sorumsuzdurlar.
    • Mutlak dokunulmazlık da denir.

 

İPTAL İSTEMİ: Yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına veya milletvekilliğinin oylama ile düşürülmesine karar verilen milletvekili veya başka bir vekil TBMM Genel Kurulunun karar verdiği tarihten başlayarak 7 gün içinde kararın anayasaya, kanuna veya TBMM İçtüzüğü’ne aykırı olduğu iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Anayasa Mahkemesi, iptali istemini 15 gün içinde kesin karara bağlar.

ÖDENEK VE YOLLUKLAR-

  • Ödeneğin aylık tutarı en yüksek Devlet memurunun almakta olduğu miktarını

    aşamaz.

  • Yolluk miktarı da ödenek miktarının yarısını aşamaz.
  • Ödenek ve yollukların en çok 3 aylığı önceden ödenebilir.

    -TOPLANTI / KARAR YETER SAYISI VE NİTELİKLİ ÇOĞUNLUKLAR-

  • TBMM üye tam sayısının en az 1/3’ü (200) ile toplanır.
  • Toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verilir.
  • Karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının 1/4’ünün 1 fazlasından (151) az olamaz.
  • 301 ve üzeri milletvekilinin kabulünü gerektiren tüm çoğunluklar nitelikli çoğunluktur.

KANUNLARIN YASALAŞMA SÜRECi-

Kanun tekliflerin kabulü için toplantıya katılanların salt çoğunluğunun kabulü yeterlidir.

✓ Kanunlar Cumhurbaşkanınca Resmi Gazete’de yayımlanır.
✓ Kanunlar, başka bir tarih belirtilmediyse Resmi Gazete’de yayımlandıkları gün

yürürlüğe girer. (10 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi-Madde 7-2018)

✓Cumhurbaşkanı yayımlanmasını kısmen veya tamamen uygun bulmadığı kanunları, bir daha görüşülmek üzere, bu hususta gösterdiği gerekçe ile birlikte aynı süre içinde, TBMM’ye geri gönderir. Cumhurbaşkanınca kısmen uygun bulunmama durumunda, TBMM sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir. (Bütçe kanunları bu hükme tâbi değildir.)

✓ Kanunlar referanduma sunulmaz. Sadece Anayasa değişikliğine ilişkin kanunlar referanduma sunulur.

NOT: Resmî Gazete, Cumhurbaşkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğünce yayımlanır.

-TBMM’NİN TOPLANMASI VE TATİLE GİRMESİ-

  • TBMM, her yıl ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır.
  • Meclis, bir yasama yılında en çok 3 ay tatil yapabilir.
  • Meclisin tatil dışında çalışmalarına ara vermesi 15 günü geçemez.
  • Meclis, ara verme veya tatil sırasında;

    ✓ Cumhurbaşkanınca doğrudan doğruya toplantıya çağrılır,
    ✓ Meclis başkanı da doğrudan doğruya veya TBMM üyelerinin en az 1/5’inin

    (120 Milletvekili) yazılı istemi üzerine meclisi toplantıya çağırır.

TBMM’yi doğrudan toplantıya çağıranlar Cumhurbaşkanı ve TBMM Başkanı TBMM’yi dolaylı toplantıya çağıranlar En az 120 Milletvekili

-TBMM BAŞKANLIK DİVANI-
TBMM Başkanlık Divanı, Meclis üyeleri

arasından seçilen;

  • TBMM Başkanı,
  • Başkan Vekilleri,
  • Kâtip Üyeler ve
  • İdare Amirlerinden oluşur.

    Başkanlık Divanı, Meclisteki siyasi parti gruplarının üye sayısı oranında divana katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur.

    TBMM Başkanı ve Başkan Vekilleri;

    • ▪  Siyasi partileriyle ilişikleri devam eder ancak üyesi bulundukları siyasi partinin veya parti grubunun Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine katılamaz,
    • ▪  Görevlerinin gereği olan hâller dışında, Meclis tartışmalarına katılamaz,
    • ▪  Başkan hiçbir zaman Mecliste oy kullanamaz,
    • ▪  Oturumu yöneten başkan vekili Mecliste oy kullanamaz.

      TBMM Başkanlık Divanı Görev Süresi: TBMM Başkanlık Divanı için, bir yasama döneminde iki seçim yapılır. İlk seçilenlerin görev süresi 2 yıl, ikinci devre için seçilenlerin görev süresi ise o yasama döneminin sonuna kadar devam eder.

-TBMM iÇTüZüĞü-

  • TBMM çalışmalarını, kendi yaptığı TBMM İçtüzüğü hükümlerine göre yürütür.
  • TBMM İçtüzüğü hükümleri, siyasi parti gruplarının Meclisin bütün faaliyetlerine

    üye sayısı oranında katılmalarını sağlayacak yolda düzenlenir.

  • TBMM İçtüzüğü ile Meclis çalışmaları dışında bir konu düzenlenemez ve üçüncü kişilere yükümlülük yüklenemez.
  • TBMM İçtüzüğünün yargısal denetimine Anayasa Mahkemesi yapar. TBMM’DEKİ GÖRÜŞMELERİN AÇIKLIĞI VE YAYIMLANMASI
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulundaki görüşmeler açıktır ve tutanak dergisinde tam olarak yayımlanır.
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzük hükümlerine göre kapalı oturumlar yapabilir, bu oturumlardaki görüşmelerin yayımı Türkiye Büyük Millet Meclisi kararına bağlıdır.
  • Meclisteki açık görüşmelerin, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisçe başkaca bir karar alınmadıkça, her türlü vasıta ile yayımı serbesttir.
  1. -PARLAMENTO KARARLARI-

    Parlamento kararları TBMM’nin kendisinin yanı sıra yürütme ve yargı organlarıyla ilgili aldığı kanun dışındaki kararlardır. Parlamento kararları şu şekilde sayılabilir:

    • ➢  TBMM İçtüzüğü
    • ➢  Yasama dokunulmazlığının kaldırılması
    • ➢  Milletvekilliğinin düşürülmesi
    • ➢  Meclisin tatile girmesi kararı
    • ➢  Genel görüşme açılması kararı
    • ➢  Meclis araştırması açılması kararı
    • ➢  TBMM Başkanlık Divanı seçimi
    • ➢  Kamu Başdenetçisi seçimi
    • ➢  RTÜK üyelerini seçme
    • ➢  Anayasa Mahkemesine ve Hakimler Savcılar Kuruluna üye seçimi
    • ➢  OHAL ilanı onayı
    • ➢  Kalkınma planlarının onaylanması
    • ➢  Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme
    • ➢  Savaş ilanı kararı
  1. SİYASİ PARTİ GRUPLARI-
    • En az 20 milletvekilinden meydana gelir.
    • Meclis başkanlığına aday gösteremezler.
    • Yasama dokunulmazlığının kaldırılması ve meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapamazlar ve karar alamazlar.

-TBMM’NİN GÖREV VE YETKİLERİ-

    • Kanun çıkarmak, değiştirmek ve kaldırmak
    • Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanların cezai sorumluluklarını

      denetlemek.

    • Uluslararası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak (Kanunla)
    • Genel ve özel af ilanına karar vermek (Ormanları yakıp yok edenler için af çıkarılamaz.) ve anayasada değişiklik yapmak. (Bu ikisi için 3/5 oy çokluğu gerekir.)
    • Savaşa ve barışa karar vermek
    • Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına izin vermek
    • Bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek
    • Olağanüstü hâl durumunu onaylamak, kaldırmak veya uzatmak
    • Para basılmasına karar vermek
    • Seçim kanunlarını hazırlamak (Seçim kanunları temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak biçimde düzenlenir. Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.
    • TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek
    • Yabancı ülkelere asker göndermek veya yabancı askerlerin ülkede kalmasına izin vermek
    • Kalkınma planlarını onaylamak
    • OHAL dönemlerinde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerini 3 ay içinde görüşüp karara bağlama
    • RTÜK üyelerini seçmek
    • Sayıştay başkan ve üyelerini seçmek
    • TBMM başkanını seçmek
    • Kamu başdenetçisini seçmek
    • Anayasa Mahkemesine 3 üye seçmek
    • Hakimler ve Savcılar Kuruluna 7 üye seçmek

     

[wp_ad_camp_2]

 

 

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*


Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.