HUKUKUN TEMEL KURALLARI
Sosyal Hayatı Düzenleyen Kurallar
1- Din kuralları
2- Ahlak kuralları
3- Görgü kuralları
4- Hukuk kuralları
Diğerlerinden farklı olarak hukuk kurallarının arkasında kamu gücü yani devlet vardır.
Hukuk Kurallarının Yaptırımları nelerdir?
1- Ceza (suçun yaptırımı)
2- Cebri icra (yerine getirilmeyen borç ve yükümlülüklerin yaptırımı)
3- Tazminat (verilen zararların yaptırımı)
4- Hükümsüzlük (bir hukuki işlemin hukuka uygun yapılmamasının yaptırımı)
5- İptal (hukuka aykırı şekilde yapılmış idari işlemlerin yaptırımı)
Hukuk Kurallarının Çeşitleri
-Emredici Hukuk Kuralları (uyulması zorunludur ve bertaraf edilemez)
-Tamamlayıcı Hukuk Kuralları (unutulmuş ve kararlaştırılmamış hususlarda boşluk doldurur) -Yorumlayıcı Hukuk Kuralları (Kararlaştırılmış ancak farklı biçimlerde anlaşılabilecek bir kavramın hangi anlama gelmesi gerektiğini söyler)
– Tanımlayıcı Hukuk Kuralları (bir kavramın şart ve unsurlarıyla tanımını verir ve adeta bir sözlük gibidir)
HUKUKUN KAYNAKLARI
1- Yazılı Kaynaklar
-Anayasa
-Kanun = Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi=Uluslararası antlaşmalar -Yönetmelik
(Yargıtayın içtihadı birleştirme kararları da birincil ve bağlayıcı kaynaktır) -Genelge
-Yönerge
2- Yazısız Kaynaklar
– Örf ve adet hukuku
3- Yardımcı Kaynaklar (Bağlayıcı Değildir)
-Bilimsel içtihatlar (doktrin)
-Yargısal içtihatlar (mahkeme kararları)
Hukukun işlevleri ve hukuk kurallarının özellikleri
-Hukuk Kurallarının Özellikleri; Toplumsal hayatı düzenleyen, soyut, genel, sürekli, değişken, değer yargısına dayalı cebri kurallardır. Olumlu veya olumsuz bir emir veya olgu içerir. Yaptırımları maddi, yani devlet gücü ile desteklenmiştir.
Mehmet Akif Sarıbaş – Vatandaşlık Ders Notu
HUKUKUN TÜRLERI
1- Mevzu hukuk (Mevzuat): Bir ülkede yetkili bir makam tarafından konulmuş ve yürürlükte
bulunan yazılı hukuk kuralları
2- Müspet ( Pozitif) hukuk: Bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan hukuk kurallarının tümü
3- Tabii Hukuk ( İdeal, Doğal hukuk): Toplumun ihtiyaçlarını temel alan hedeflenen olması istenen hukuk
4- Tarihi Hukuk (Negatif Hukuk): Geçmiş dönemde uygulanmış olan hukuk
BOŞLUK ÇEŞİTLERİ
1- KANUN BOŞLUĞU
Yazılı kurallarda olması gereken bir hükmün bulunmaması (kanun boşluğu varsa hakim yazısız kaynaklara bakar)
2- HUKUK BOŞLUĞU
Bir konuda, yazılı kurallarda ve yazısız kurallarda somut bir olaya uygulanacak herhangi bir kuralın bulunmaması (hukuk boşluğu varsa hakim kanun koyucu gibi hukuk yaratır)
a) Kural içi boşluk: Kanun koyucunun bilerek ve isteyerek bıraktığı boşluktur. Kanun koyucu bilinçli olarak çözümü hakimlere bırakmıştır (kural içi boşluk varsa hakim takdir yetkisini kullanır)
b) Kural dışı boşluk Kanun koyucunun bilmeden ve istemeden, farketmeden bıraktığı boşluktur.
HUKUKUN DALLARI
1- Kamu Hukuku
Anayasa Hukuku, Idare Hukuku, Ceza Hukuku, Vergi Hukuku, Devletler Genel Hukuku, Yargılama Hukuku
2- Özel Hukuk
Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku, Devletler Özel Hukuku
Medeni hukukun alt dalları
Kişiler hukuku, aile Hukuku, miras Hukuku, eşya Hukuku (borçlar hukuku da beşinci dalı sayılır)
Kişiler Hukuku
Hak sahibi varlıklar olan kişileri, kişiliğin başlangıcı, kişiliğin sona ermesi, kişiliğin korunması,bir kişinin yakınlarıyla olan ilişkileri (hısımlık) ve bir yerle olan ilgilerini (yerleşim yeri) konu alan hukuk dalıdır.
Hısımlık ile ilgili bazı tanımlar
Mehmet Akif Sarıbaş – Vatandaşlık Ders Notu
-Altsoy-üstsoy hısımlığı ; Biri birinden gelenlerin dikey hat hısımlığı
-Yansoy (civar) hısımlığı ; Ortak kökten gelenlerin hısımlığı
-Kayın (sıhri) hısımlık ; Evlilik sözleşmesiyle meydana gelen hısımlık
-Suni (yapay) hısımlık ; Evlat edinme ilişkisini kuran mahkeme kararıyla gelen hısımlık
Aile Hukuku
Velayet: (anne ve babaların çocuklarını temsil etme ve onların mallarını yönetme yetkisi),
Vesayet: ergin bir kimsenin sulh hukuk mahkemesi kararıyla kısıtlanarak ona vasi denilen koruyucu bir kimsenin atanması) soybağı (çocuklar ile anne ve babaları arasında hukuki bağlantı kurulması) nişanlanma, evlenme, nafaka ve boşanma gibi konuları düzenleyen hukuk dalı
Miras Hukuku
Bir Gerçek kişinin terekesinin (miras kalan hak ve borçlar) kimlere ve nasıl geçeceğini düzenleyen hukuk dalıdır. Miras bırakan kimseye muris denir.
Eşya hukuku
Sahibine maddi mal denilen eşya üzerinde en geniş yetkiler veren ve herkese karşı ileri sürülebilen ayni hakları konu alan hukuk dalıdır.
Borçlar hukuku
Alacaklı, borçlu arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır.
Suç ve cezalara ilişkin Anayasal ilkelerden bazıları
Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur.
Ölüm cezası ve genel müsadere cezası verilemez.
Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz (masumiyet karinesi) Hiç kimse sözleşmeye aykırılıktan dolayı özgürlüğü bağlayıcı ceza alamaz
CEZA EHLİYETİ
Edim: Alacaklının borçludan isteyebileceği, borçlunun da yerine getirmekle yükümlü olduğu borcun konusu olan davranış
Bir borcun kural olarak ifa edilmesi gereken yer: Borçlunun yerleşim yeri
İfa: Borcun konusu olan edimi yerine getirerek borcu sona erdirmek. Borcu ödemek
İbra: Borçlunun kabulü ile alacaklının alacağından vazgeçtiği sözleşme
Takas: Karşılıklı benzer (özdeş) ve muaccel borçların, küçük olan tutar oranında sona ermesi
Hukuki işlem: Bir veya birden fazla kişinin hukuki sonuca yönelik irade açıklaması
Haksız fiil: Kusurlu, hukuka aykırı ve başkasına zarar veren fiil
Muvazaa (Danışıklıklı işlem): Her iki tarafın bilerek isteyerek yarattığı irade-beyan uygunsuzluğu (gerçekte yapılmak istenmeyen bir sözleşmenin yapılmış gösterilmesi)
Aşırı yararlanma (gabin): Kişilerin zor durumundan, düşüncesizliğinden ya da deneyimsizliğinden açık bir oransızlık yaratarak faydalanma
Muaccel Borç: Vadesi gelmiş borçlar
Mehmet Akif Sarıbaş – Vatandaşlık Ders Notu
Adli para cezası
Hapis cezasına karşılık gelen gün sayısının para ile çarpılarak devlet hazinesine ödettirilmesi
Taksir
Suçun unsurlarından biri olan kusurun bir türüdür. Bilerek suç işlemek iradesine kast denirken, istenmediği halde suçun meydana gelmesi durumunda taksirli suç söz konusudur
Ceza ehliyetinin başlama yaşı : 12
Tam ceza ehliyetinin başlama yaşı :18
Müeccel Borç: Vadesi gelmemiş borçlar
Eksik (doğal) borç: İfa edilebilen ancak talep ve dava edilemeyen borçlar
Sınırsız sorumluluk (kişisel sorumluluk): Borçlunun tüm malvarlığıyla sorumlu olması
Ahde vefa ilkesi: Şartlar aleyhte değişse bile sözleşmeye sadık kalmak ile ilgili dürüstlük ilkesi
Emprevizyon (Öngörülmezlik) ilkesi: Şartlar, zorlayıcı bir dışsal sebep (mücbir sebep) gibi öngörülemez bir nedenle değişmiş ve sözleşmenin bir tarafı için bu durum ağır ve müşkül sonuçlar doğuracak ise, sözleşmeyi yeniden uyarlamak veya ortadan kaldırmak ile ilgili dürüstlük ilkesi
Devletler Özel Hukuku:
Yabancılık unsuru taşıyan ilişkilerin düzenlendiği hukuk dalı
Uyrukluk:Kişileri ve şeyleri (gemi-uçak) devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağ
Vatandaşlık:
Bir gerçek kişiyi (sadece insanı) devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağdır. Ülkemizde vatandaşlığın kazanılmasında kan esası vardır. Türk anne veya babadan olma kişi vatandaşlığa hak kazanır. Bir yabancının Türk vatandaşı olmasında İçişleri bakanlığı ve Cumhurbaşkanı, bir Türk vatandaşının vatandaşlıktan çıkartılması konusunda karar alma yetkisi ise Cumhurbaşkanına aittir. Vatandaşlıktan çıkartılma kararlarına karşı ise Danıştay Yüksek Mahkemesi’ne başvurulur.
Kamu hukuku:
Kişiler ile devlet veya devlet ile devlet ilişkilerini konu alan ve devletin ilişkiye kamu gücü kullanarak üstün şekilde katıldığı ilişkileri konu alan hukuk dalı
Özel hukuk: Kişiler ile kişiler arasındaki, taraflardan birinin üstün değil iki tarafında eşit olduğu ilişkileri düzenleyen hukuk dalı
Mutlak Hak: Sahibine maddi ve maddi olmayan bütün mallar ile kişiler üzerinde en geniş yetkileri veren ve sahibi tarafından herkese karşı ileri sürülebilen haklar (Örneğin sahibine kullanma- yararlanma ve tasarruf yetkilerinin tümünü veren mülkiyet hakkı gibi)
Mülkiyet hakkı ; Birlikte (birden fazla kişi) ve ferdi (tek kişi) mülkiyet olarak ikiye ayrılır. Birlikte mülkiyet ise elbirliği mülkiyeti (paylar belli değil) ve paylı mülkiyet (paylar belli) olarak ikiye ayrılmıştır.
Nisbi hak: Belli kişilere karşı ileri sürülebilen haklar
Ayni hak: Maddi mal denilen eşya üzerinde, sahibine en geniş yetkiler veren ve herkese ileri
sürülebilen haklar
Fikri hak: Maddi olmayan mallar üzerinde, herkese ileri sürülebilen zeka ve düşünce ürünü haklar
Yenilik doğuran hak: Tek taraflı irade açıklamasıyla bir hukuki durum yaratan (kurucu), ortadan kaldıran (bozucu) veya değiştiren (değiştirici) haklar
Alelade haklar: Hak sahibi tarafından kullanılmalarıyla var olan hukuki duruma etki etmeyen mevcut durumu değiştirmeyen haklar
Mehmet Akif Sarıbaş – Vatandaşlık Ders Notu
Hukuki olay: İnsan iradesi dışı olup hukuki sonuç doğuran olaylar
Hukuki Fiil: İnsan iradesiyle ortaya çıkan ve hukuki sonuç doğuran davranış Hukuki işlem: Sözleşmeler ve tek taraflı hukuki işlemler gibi irade açıklamaları
Özel haklara bazı örnekler:
Mülkiyet, kişilik ( maddi- manevi ve iktisadi bütünlük), alacak, nişanlanma, evlenme, boşanma, tanıma, ergin kılınma, nafaka, velayet, vesayet, rehin, ipotek, irtifak, telif, marka, patent,temsil, alım, önalım, geri alım, fesih, azil, istifa hakları gibi…
-Hakların kullanılmasında ve borçların ifasında: Dürüstlük (Objektif iyiniyet- aklı başında makul ve ortalama biri gibi davranma yükümü)
-Hakların Kazanılmasında: İyiniyet (Subjektif iyi niyet)
İyi niyet: Hakkın kazanılmasına engel bir durumu bilmemek, bilebilecek durumda olmamak sayesinde bir hak kazanılmasına imkan veren kurum
Hakkın devlet eliyle korunma yolları
Talep hakkı ve dava hakkı
HAKKIN, KIŞININ KENDISI TARAFINDAN KORUNABILECEĞI ISTISNAI HALLER
1- Meşru Müdafaa: Kişinin kendisine yada başkasına yada bir mala yönelik halen var olan haksız saldırıyı önlemek amacıyla yaptığı ölçülü (dengeli) savunma
2- Zaruret (ıztırar) Hali: Kişinin kendisini veya başkasını kendisinin sebep vermediği bir zarar veya tehlikeden derhal kurtarmak için başkasının malına zarar vermesi
3- Kuvvet Kullanma: Kişinin elinde bulunan (zilyetliğinde yani fili hakimiyetinde bulunan) bir eşyaya yapılan saldırıyı defetme hakkı (Kolluk kuvvetlerine başvurma olanağı yoksa ve hakkını kaybetmemek için başka imkanı olmadığında kişinin kuvvet kullanarak hakkını elde etmeye çalışması)
İhkak-ı Hak: Hakkın sahibi tarafından kendi eliyle alınması anlamına gelir ancak hukukumuzda yeri yoktur.
Gerçek Kişiliğin Başlangıcı
Tam ve sağ doğmak koşuluyla ceninin ana rahmine düşüldüğü an
Gerçek Kişiliğin Sona Erme Sebepleri
Ölüm, Ölüm Karinesi, Birlikte Ölüm Karinesi, Gaiplik Karinesi
Ölüm Karinesi
Ölümüne kesin gözüyle bakılacak şekilde kaybolma sonucunda verilen karar (kararı, nüfusa kayıtlı olunan yerin en büyük mülki amiri verir)
Gaiplik Karinesi
Ölüm tehlikesi içinde kaybolma veya uzun zamandır haber alınamama durumuna verilebilecek karar (kararı, sulh hukuk mahkemesi verir)
Karine
Bilinen bir olgunun varlığından, bilinmeyen bir olgunun varlığının çıkartılması (aksi ispat edilene kadar doğru kabul edilen olgu)
HUKUKTA EHLİYETLER
1- Hak Ehliyeti
Kişinin kendi işlem ve filleriyle hak kazanabilme ve borç altına girebilme anlamına gelen ehliyetidir.
2- Fiil ehliyeti
Hareketlerinin sebep ve sonuçlarını algılama, buna uygun ve makul hareket edebilme, davranışlarını yönlendirebilme gücüdür
Olağan evlenmeyle ergin olma yaşı: 17 yaşını doldurmuş olmak
Olağanüstü evlenmeyle ergin olma yaşı: 16 yaşını doldurmuş olmak Mahkeme kararı ile ergin olma yaşı (kaza-i rüşt): 15 yaşını doldurmuş olmak
Vesayet altına alınma
Ergin bir kişinin, Sulh hukuk mahkemesi kararıyla fiil ehliyetinin kaldırılması ve sınırlanması anlamına gelen kısıtlanma kararı neticesinde kişiye vasi atanması
Tam ehliyetliler: Ayırt etme gücü olan, 18 yaşını doldurmuş ve kısıtlı olmayanlar
Tam ehliyetsizler: Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar
Sınırlı ehliyetsizler: Ayırt etme gücü olan ancak 18 yaşını doldurmamış olanlar, Ayırt etme gücü olan, ergin ancak kısıtlı olanlar
Sınırlı ehliyetliler: Ayırt etme gücü olan, ergin ancak kendilerine yasal danışman atanmış kişiler ve evli kişiler (tartışmalı olmakla beraber evli kişileri tam ehliyetli sayan görüş hakimdir ve sorudaki seçeneklere göre hareket edilmelidir)
Kişi topluluğu şeklindeki tüzel kişilere örnekler
Özel hukuk kişi toplulukları: Dernek, şirket, siyasi parti, sendika, banka, kooperatif
Kamu hukuku kişi toplulukları: Devlet, belediye, il özel idaresi köy
Mal topluluğu şeklindeki tüzel kişilere örnekler: Vakıf, kamu kurumları ve meslek kuruluşları
(örn: TRT, Hastane, üniversite, odalar, birlikler vs)
Tüzel kişilerde hak ehliyetinin başlangıcı: Kuruldukları an
Tüzel kişilerde fiili ehliyetinin başlangıcı: Gerekli organlara sahip oldukları an
Derneklerin bildirim yaptığı makam ve derneklerin kapatılması: Mülki amire yapılacak bildirimle izin almadan kurulurlar. Hukuka aykırı faaliyetler gerekçesiyle asliye hukuk mahkemeleri tarafından kapatılırlar.
Dernekler, sendikalar ve kooperatiflerin kurulabilmesi için gereken kişi sayısı: 7
Siyasi partilerin kurulması için gereken kişi sayısı ve bildirim yaptıkları makam: Siyasi partiler en az 30 kişiyle ve İçişleri Bakanlığına bildirim yaparak izin almadan kurulurlar.
Siyasi partilerin kapatılması davasına Anayasa Mahkemesi bakar.
Fiil ehliyetinin şartları
-Ayırt etme gücüne sahip olmak (mümeyyiz olma- temyiz kudreti) -Ergin olmak ( 18 yaşını doldurmak )
-Kısıtlı olmamak
ANAYASA HUKUKU
Dünya üzerindeki ilk Anayasa: ABD Anayasasıdır.
Osmanlıdaki ilk anayasal gelişme: Senedi ittifak
Osmanlının ve Türklerin ilk anayasası: 1876 Anayasası ( Kanun-i Esasi)
1921 Anayasası (Teşkilat-ı Esasiye Kanunu)
-Milli egemenliğe dayalı ilk anayasa
-İlk ve tek yumuşak ve tek çerçeve anayasa
-Türk Devletinin ilk anayasası
-Cumhuriyetin ilanı ve resmi dilin Türkçe olması bu anayasa döneminde -Kuvvetler birliğinin bir türü olan meclis hükümeti sistemi benimsenmiştir
1924 Anayasası (Teşkilat-ı Esasiye Kanunu)
-Karma hükümet sistemi hâkimdir.
-1930 yılında kadınlara yerel seçimde seçme hakkı verilmiştir
-1934 yılında kadınlara milletvekili seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı verilmiştir
-1937 yılında laiklik ve milliyetçilik dahil altı ilke anayasaya eklenmiştir
-1946 yılında çok partili siyasi hayata geçilmiş ve tek dereceli seçim sistemi benimsenmiştir -1950 yılında gizli oy, açık sayım ilkeleri kabul edilmiştir (ilk serbest genel seçimler)
1961 Anayasası
-Parlamenter sisteme geçilmiştir ve kuvvetler ayrılığı ilkesi benimsenmiştir
-Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kuruluna verilmiştir
-Diyanet İşleri Başkanlığı, MGK ve Yüksek Seçim Kurulu kurulmuştur
-Yargı bağımsızlığı gerçek anlamada sağlanmış, temel haklara geniş şekilde yer verilmiştir. -Demokratik Devlet, Sosyal Devlet ve Hukuk Devleti ilkeleri anayasaya girmiştir
-Anayasa Mahkemesi kurulmuştur
-Yüksek Hâkimler Kurulu ve Yüksek Savcılar Kurulu kurulmuştur
1971-1973 Değişiklikleri;
-Bakanlar Kurulu’na KHK çıkarma yetkisi verilmiştir
-Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kurulmuştur (2017 Anayasa değişikliği ile kaldırılmıştır ve disiplin mahkemesi dışında askeri mahkeme kalmamıştır)
Anayasanın değiştirilmesi
-Anayasa’nın değiştirilmesi TBMM’nin yetkisindedir. Üye tam sayısının en az üçte biri (200 mv.) tarafından yazıyla teklif edilebilir.
-Değiştirme tekliflerinin kabulü için Meclis üye tam sayısının en az beşte üçünün (360 mv.) oyu gereklidir.
-Anayasa değişikliklerini halkoyuna (referanduma) Cumhurbaşkanı sunar. Referandum, değişikliklerin Resmi Gazetede yayımlanmasından itibaren 60 gün sonraki ilk pazar yapılır.
-Anayasa değişiklikleri iki kez görüşülüp oylanır. iki oylama arasına 48 saat süre konmasına İvedi (acele) görüşülememe esası denir.
-Anayasa değişikliklerinin iptal davası (yargısal denetimi) Anayasa Mahkemesinde görülür -Halkoylamasına sunulan maddelerin birliktemi yoksa ayrı ayrı mı oylanacağına TBMM karar verir
Mehmet Akif Sarıbaş – Vatandaşlık Ders Notu
Sert Anayasa: Değiştirilmez maddesi olan veya zor usuller ile değişen anayasa
Yumuşak Anayasa: Değiştirilmez maddesi olmayan ve kolay değişen anayasa
Kazuistik Anayasa: Çok maddeli kuralcı, detaycı ve ayrıntılı anayasa
Çerçeve Anayasa: Az maddeli ve kısa anayasa
Kanun Teklifi: Milletvekillerinin Meclise sunduğu kanun önerisi.
Bütçe Kanunu: Cumhurbaşkanı tarafından geri gönderilemeyen tek kanundur ve her yıl yenisi yapılır.
TBMM İçtüzüğü: TBMM’nin, yöntemsel bağımsızlık gereği kendi çalışma yöntemlerini düzenlediği kurallar
Kanunların geri gönderilmesi: TBMM tarafından çıkarılan kanunu Cumhurbaşkanı geri göndermediği takdirde 15 gün içinde yayımlamak zorundadır.Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanı tarafından geri gönderilen kanunu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanınca yayımlanır.
Kanunlar: Bir yürürlük tarihi belirtilmemişse, Resmi Gazetede yayımlandıktan itibaren 45 gün sonra yürürlüğe girer. Anayasaya aykırılığı ileri sürülemeyen tek kanun İnkılap kanunları’dır.
Kanunların denetiminin yapıldığı mahkeme Anayasa Mahkemesi
Uluslararası antlaşmaların normlar hiyerarşisindeki yeri Kanunlar ile eş güçte ve aynı seviyededir. Ancak insan hakları ile ilgili ise kanunlarında üzerindedir
Parlamento kararı: TBMM’nin kanun şeklinde olmayan işlem ve kararlarına denir.
Cumhurbaşkanılığı kararnamesi ve Cumhurbaşkanının yönetmelik çıkartması
-Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir – Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez.
-Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır.
-Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.
-Cumhurbaşkanı, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.
-Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmî Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
Olağanüstü hallerde çıkartılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi: -Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, ilgili sınırlamalara tabi olmaksızın (sert çekirdek haklar hariç her konuda) Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir.
-Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.
-Savaş ve mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hâli hariç olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.”
-Olağanüstü hallerde çıkartılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin anayasaya aykırılığı ileri sürülemez.
Resmi Gazeteyi çıkartan makam Cumhurbaşkanlığı’dır.
Yönetmelik: -Kendi görev alanlarıyla ilgili olarak kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulamasını sağlamak üzere çıkarılır.
-Cumhurbaşkanı, Bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri tarafından çıkarılabilir.
-Tüm yönetmelikler Resmi Gazetede yayımlanmaz. Hangi yönetmeliklerin yayımlanacağı kanunla belirlenir.
-Yürürlük tarihi belirtilmemişse Resmi Gazetede yayımlandığı gün yürürlüğe girer -Yargısal denetimi idari yargıda ( İdare mahkemesi veya Danıştay ) yapılır
– Hangi yönetmeliğin resmi gazetede yayınlanacağı kanunla belirlenir.
1982 Anayasasının başlangıç maddeleri (değiştirilemez ilk üç madde)
1-Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
2-Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
3-Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Millî marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti Ankara’dır.
Hukuk devleti ilkesi
Devlet faaliyetlerinin hukuk kurallarına bağlı olduğu, vatandaşların hukuki güvence altında olduğu, idarenin keyfiyetinin önlendiği, adil yargılanma, anayasanın üstünlüğü, kanuni hakim güvencesi, kanuni idare, kanun önünde eşitlik gibi ilkelerin benimsendiği devlet ilkesidir
Laik devlet: Devletin resmi bir dininin olmadığı, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrıldığı devlet ilkesidir
Sosyal devlet: Kişilere sosyal hakların tanındığı, işsizliğin önlendiği, milli gelirin adaletli bir şekilde dağıtıldığı, fırsat eşitliğinin sağlandığı, sağlık, sosyal güvenlik ve ekonomik alanlarda planlamaların yapıldığı, çiftçilere toprak sağlandığı ve vergide adaletin sağlandığı devlet ilkesidir
1982 Anayasasına göre seçimler ve halkoylamasında benimsenen ilkeler: Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esasına göre yargı denetimi altında yapılır
Temel hak ve hürriyetler (kamu hakları): Herkes kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez ve vazgeçilmez hak ve hürriyetleridir
Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması: Temel hak ve hürriyetler özlerine dokunulmaksızın ancak kanunla sınırlandırılır. Sınırlama; Anayasanın sözüne ve ruhuna, Demokratik toplum düzenine, Laik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz. Sınırlama ancak, anayasanın ilgili maddesinde belirtilen özel sebeplere göre yapılabilir
Temel hak ve hürriyetlerin durdurulması: Sadece olağanüstü dönemlerde (savaş, seferberlik ve olağanüstü hal) durdurulabilir. Kanuna gerek yoktur. Kararla bile durdurulabilir.
Ölçülülük ilkesi durdurmada da aranır.
Kişi hak ve ödevleri (Devlete olumsuz bir edim yükleyen, koruyucu negatif statü haklarıdır)
-Kişi Dokunulmazlığı
-Konut Dokunulmazlığı
-Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği
-Haberleşme Özgürlüğü
-Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü
-Din ve Vicdan Özgürlüğü
-Düşünce ve Kanaat Özgürlüğü
-Basın Özgürlüğü
-Dernek Kurma Özgürlüğü
-Özel Hayatın Gizliliği
-Süreli Süresiz Yayın Hakkı
-Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı -Mülkiyet Hakkı
-Zorla Çalıştırma Yasağı
-İspat Hakkı
-Hak Arama (Dava) Hakkı
-Düzeltme ve cevap Hakkı
-Kişisel verilerin korunmasını isteme hakkı
Sosyal Ekonomik Hak Ve Ödevler (Devlete olumlu bir edim yükleyen pozitif statü – isteme haklarıdır)
-Konut Hakkı
-Toprak Mülkiyeti
-Eğitim ve Öğretim Hakkı
-Ailenin korunması ve çocuk hakları -Kıyılardan yaralanma -Kamulaştırma – Özelleştirme -Gençliğin korunması
-Sporun geliştirilmesi
-Çalışma Hakkı
-Dinlenme Hakkı
-Sosyal Güvenlik Hakkı
-Toplu İş Sözleşmesi Hakkı
-Grev ve Lokavt Hakkı
-Sendika Kurma Hakkı
-Sağlık Hakkı
-Çalışma ve Sözleşme Özgürlüğü
Mehmet Akif Sarıbaş – Vatandaşlık Ders Notu
Olağanüstü dönemlerde bile dokunulamayan sert çekirdek haklar
-Yaşama hakkı, maddi ve manevi bütünlüğe dokunulamaz
– Hiç kimse din, vicdan düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bundan dolayı kınanamaz
– Suç ve cezalar geriye yürümez
– Mahkeme kararı ile kesinleşinceye kadar kimse suçlu sayılamaz (Masumiyet Karinesi)
Siyasi hak ve ödevler ( Kural olarak sadece vatandaşların yararlanabildiği, aktif statü yani katılma haklarıdır. Vatandaşların devlet yönetimini etkilediği haklardır)
-Seçme Hakkı
-Seçilme Hakkı
-Vatandaşlık Hakkı
-Vergi ve Mal bildirimi ödevi
-Vatani Hizmet
-Kamu Hizmetleri Girme
-Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine Başvurma Hakkı (Karşılıklılık şartı varsa yabancılar da yararlanabilir)
Seçimlerde oy kullanamayanlar
-Silâh altında bulunan er ve erbaşlar
-Askeri öğrenciler
-Taksirli suçtan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumunda bulunan hükümlüler -Türk vatandaşı olmayanlar
-18 yaşından küçük olanlar
-Kısıtlılar
-Seçmen listesine kayıtlı olmayanlar
Siyasi parti üyesi olamayanlar
-Yüksek öğrenim öncesi öğrencileri
-Yüksek yargı mensupları ve Sayıştay üyeleri -Devlet memurları
-Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları -Hakimler ve savcılar
-18 yaşından küçük olanlar
Siyasi partilerin kapatılma sebepleri
Belli faaliyetlerin odağı olma, ticari faaliyet ve yabancı kurum ve kişilerden yardım alma (Kapatma davasını Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı açar ve kapatılmaya sebep olana beş yıl siyaset yasağı cezası verilir. Dava Anayasa Mahkemesine açılır)
Mecliste grup kurmak için gereken vekil sayısı: 20 Milletvekili
Ülke barajı: Siyasi partinin TBMM’de milletvekilinin bulunabilmesi için seçimlerde % 10 oy alması
gerekir
Yüksek Seçim Kurulu
Seçimlerin yönetimi, denetimi, tutanakların kabulü, yolsuzluk ve şikayetlerin incelenmesi ve mazbatanın verilmesi gibi görev ve yetkileri olan kuruldur. Kararlarına yargı yolu kapalıdır. Yedi asıl ve dört yedek üyeden oluşan kurul onbir üyelidir. Başkanı, kurul tarafından gizli oyla seçilir ve üyeler altı yıl görev yapar.
Mehmet Akif Sarıbaş – Vatandaşlık Ders Notu
11
TBMM (YASAMA ORGANI)
Beş (5) yılda bir yapılan genel seçimler ile seçilen 600 milletvekilinden oluşan yasama organıdır. Yasama organının nitelikleri: Genellik, aslilik (ilk ellilik), devredilmezlik ve süreklilik
Milletvekili seçilme şartları
-Türk vatandaşı olmak
-18 yaşını doldurmuş olmak
-İlköğretim mezunu olmak
-Kısıtlı olmamak
-Askerlik ile ilişiği bulunmamak
-Kamu hizmetinden yasaklı olmamak
-Taksirli suçlar hariç 1 yıl veya daha fazla hapis veya ağır hapis cezasına hüküm giymemiş olmak -Belli suçlardan hüküm giymemiş olmak ( Devlet sırları ve terör ile ilgili suçlar ile yüz kızartıcı suçlar )
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi
-Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.
-Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilir.
-Cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde takip eden ikinci Pazar ikinci oylama yapılır.
TBMM üyeleri ve Cumhurbaşkanının görevine devam edeceği sure: Yeni TBMM ve Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görevine devam ederler (Milletvekilleri seçildikleri bölgenin değil tüm milletin temsilcileridirler )
TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yenilenmesi (Erken seçim)
-Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
-Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
-Cumhurbaşkanının 2. döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.
-Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder. Bu şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri de 5 yıldır.”
Genel Seçim:
Yasama döneminin bitmesini takip eden ( Cumhurbaşkanı için ise görev süresinin dolmasını takip eden) ve beş yılda bir yapılan seçim (seçim kanunlarında yapılan değişiklikler 1 yıl içinde seçimlerde uygulanamaz)
Ara Seçim:
İki milletvekili genel seçimi arasında TBMM üyeliklerinde boşalma olması nedeniyle yapılan seçimdir. Seçimlerin geriye bırakılması: Seçimlerin ertelenmesidir. Tek gerekçesi savaştır. 1 yıl ertelenebilir.
TBMM’nin görevleri
-Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak
-Anayasayı değiştirmek, Anayasa Mahkemesine ve HSK’ ya üye seçmek
-Cumhurbaşkanı tarafından verilen bütçe ve kesin hesap kanun teklifini görüşmek ve kabul etmek -RTÜK ve Sayıştay üyelerini seçmek, Kamu Başdenetçisini seçmek
-Para basılmasına karar vermek
-Savaş ilanına ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar vermek
-Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak
– Genel ve özel af ilanına karar vermek
-Olağanüstü hal ilanı kararlarını onaylamak
-Milletvekillerinin dokunulmazlığını kaldırmak ve milletvekillerinin Meclis üyeliklerini düşürmek -Cumhurbaşkanını, bir suç işlediği iddiasıyla Yüce Divana (Anayasa Mahkemesi) sevk etmek -TBMM İçtüzüğünü çıkarmak
Milletvekilliğinin Kendiliğinden sona erme sebepleri
-Ölüm, Gaiplik
-Cumhurbaşkanı seçilme
-Yüksek Seçim Kurulu tarafından mazbatanın iptali -Vatandaşlığın kaybedilmesi
TBMM kararıyla milletvekilliğinin düşme sebepleri
-İstifa (çekilme)
-Milletvekilliği ile bağdaşmayan görevde ısrar
-Bir ay içerisinde beş birleşim günü izinsiz ve mazeretsiz Meclis çalışmalarına katılmamak
TBMM Genel Kurula bildirilen mahkeme kararıyla düşme sebepleri
-Kısıtlanma
-Milletvekilliğine engel bir suçtan kesin hüküm giyme
Kamu Denetçiliği Kurumu: TBMM’ye bağlı çalışan, vatandaşın kamu yönetimi ile ilgili şikayetlerini toplayan ve baş denetçisini dört yıllığına yine TBMM’nin seçtiği kurum
TBMM’nin her yıl kendiliğinden toplandığı gün: Ekim ayının ilk günü
TBMM’nin tatil süresi: En çok 3 ay
TBMM’nin çalışmalarına ara vermesi: Bir seferde 15 günü aşmamak üzere dinlenme kararı alınabilir. Ara verme veya tatil sırasında meclisi toplantıya çağırabilecek kişiler: Cumhurbaşkanı ve Meclis Bşk.
TBMM başkanlık divanı üyeleri
-Meclis başkanı -Başkanvekilleri -Katip üyeler -İdari amirler
TBMM Başkanlık Divanı seçimleri: Bir yasama döneminde 2 seçim yapılır. İlk seçilen 2 yıl, ikinci seçilenler yasama döneminin sonuna kadar görev yapar.
Yasama sorumsuzluğu: TBMM üyelerinin verdiği oy, söylediği söz ve düşüncelerinden dolayı ömür boyu sorumlu tutulamamaları
Yasama dokunulmazlığı: Seçimlerden önce veya sonra suç işlediği iddiası ile bir milletvekilinin tutulamaması, alıkonamaması, sorgulanamaması ve yargılanamaması
Dokunulmazlığa rağmen milletvekillerinin yargılanabileceği suçlar
-Ağır cezayı gerektiren bir suçüstü hali -Anayasanın 14. maddesine aykırı suçlar
TBMM’nin toplanma ve karar yeter sayısı
Toplanma: TBMM üye tam sayısının 1/3’ü (200 vekil)
Karar Alma: Toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verilir (basit çoğunluk). Karar yeter sayısı hiçbir şekilde üye tam sayısının 1/4’ünün 1 fazlasından (151 vekil) az olamaz.
-Türkiye Büyük Millet Meclisi; Meclis Araştırması, Genel Görüşme, Meclis Soruşturması ve Yazılı Soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır.
-Meclis Araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibarettir.
-Genel Görüşme, toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesidir.
-Meclis Soruşturması, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında yapılan soruşturmadan ibarettir.
-Yazılı Soru, Yazılı olarak en geç 15 gün içinde cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir.
YÜRÜTME
-Yürütme yetkisi sadece Cumhurbaşkanına aittir. (Monoist)
Adaylık ve seçimi
– Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir.
-Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir. -Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler ile en az yüzbin seçmen aday gösterebilir.
-Cumhurbaşkanı seçilen milletvekilinin TBMM üyeliği sona erer ancak parti üyesi olabilir.
-Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci Pazar günü ikinci oylama yapılır.
-Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı seçilir.
-İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
-Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
-Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.
Cumhurbaşkanının Görevleri
-Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.
-Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder. -Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü TBMM’de açılış konuşmasını yapar.
-Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir.
-Kanunları yayımlar.Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir. -Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar.
– Türkiye Büyük Millet Meclisini gerektiğinde toplantıya çağırır.
-Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine son verir.
-Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenler.
-Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.
-Milletlerarası antlaşmaları onaylar ve yayımlar.
-Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirdehalkoyuna sunar.
-Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır.
-Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder.
-Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir.
-Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır. -Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. -Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmelik çıkartır.
-Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.
Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün şekil veya esas bakımından Anayasaya aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde iptal davası açmak. Anayasa değişikliklerinin şekil bakımından aykırı olduğu gerekçesi ile iptal davası açmak (esas bakımından denetimi yok). -Genelkurmay Başkanını atamak, Milli Güvenlik Kurulunu toplantıya çağırmak
-Milli Güvenlik Kuruluna Başkanlık etmek
-Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak -Devlet Denetleme Kurulunun üyelerini ve başkanını atamak,
-Yükseköğretim Kurulu üyelerini seçmek, Üniversite rektörlerini seçmek,
-Anayasa Mahkemesi üyelerinin onikisini seçmek
-Devlet Denetleme Kuruluna idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetleme yaptırtmak (Devlet Denetleme Kurulunun denetleyebileceği kuruluşlar arasına Türk Silahlı Kuvvetlerini de eklenmiştir. Kurul, yargı organlarını denetleyemez)
-Danıştay üyelerinin 1/4’ünü seçmek
-Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekilini seçmek
-HSK üyelerinin dördünü seçmek
Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar
Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı yardımcısı atayabilir. -Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, kırkbeş gün içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.
-Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanına vekâlet eder ve ona ait yetkileri kullanır. -Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır.
-Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar, görevleriyle ilgili olmayan suçlarda yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanır.
-Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir.
SONRAKİ SAYFAYA GEÇİNİZ
[wp_ad_camp_3]
İlk yorum yapan olun