YAŞAM ÖYKÜSÜNDEKİ OLAYLAR DİZİNİ (1881-1938)
1881-1908
19 Mayıs 1881- Ali Rıza Efendi ile Zübeyde Hanım’ın “MUSTAFA” adını verdikleri çocukları, Selanik Kasımiye
Mahallesi, Islahhane Caddesi’ndeki evde, bugün müze olarak kullanılan iki katlı pembe evde dünyaya geldi.
1888-1893- Mustafa çok kısa bir süre Mahalle Okulu’nda okuduktan sonra, modern eğitim yapan Şemsi Efendi
İlkokulu’nu bitirdi. Babası ölünce, annesiyle dayısının çalıştığı çiftliğe gitti. Orada tarla bekledi, daha sonra
annesiyle Selanik’te oturan teyzesinin yanına döndü. Burada kısa bir süre Mülkiye Hazırlık Okulu’na devam
etti.
1893- Küçük Mustafa, Selanik Askeri Okulu’na (Rüştiyeye) girdi. Sınıfta aynı adı taşıyan Matematik
Öğretmeni Mustafa, sınıf birincisi olan küçük Mustafa’nın adını “Mustafa Kemal” olarak değiştirdi.
1906- Mustafa Kemal, Manastır Askeri Okulu’na (İdadiye) girdi.
13 Mart 1899- Mustafa Kemal, İstanbul’da Harp Okulu’na girdi.
10 Şubat 1902- Mustafa Kemal, Harp Okulu’ndan mezun oldu. Kurmay Okulu’nda öğrenci iken tarihsel
konulara ilgi duydu. Bu sıralarda kimi arkadaşlarıyla el yazısı bir dergi çıkardı.
11 Ocak 1905- Mustafa Kemal, Harp Akademisi’nden Kurmay Yüzbaşı rütbesi ile mezun oldu. Merkezi Şam’da
bulunan 5. ordu emrine verildi.
1906- Mustafa Kemal, arkadaşlarıyla Şam’da “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni” kurdu.
1907- Mustafa Kemal, gizlice Selânik’e giderek, bu cemiyetin orada bir şubesini açtı.
1909-1910
13 Nisan 1909- Mustafa Kemal, Selanik’te bulunduğu sırada, İstanbul’da, 31 Mart Olayı oldu. Mahmut Şevket
Paşa komutasındaki Hareket Ordusu, Selanik’ten İstanbul’a yürümeye başladı. Mustafa Kemal, bu ordunun
kurmay başkanı idi.
22 Eylül 1909- Mustafa Kemal, Selanik’te toplanan İttihat ve Terakki Kongresi’ne katıldı. Burada yaptığı
konuşmada: “Devletin iç ve dış tehlikelere karşı koyabilmesi için güçlü bir orduya ve partiye ihtiyacı
bulunduğunu, fakat bunların ayrı ayrı çalışması gerektiğini” söyledi. Bu görüşünden dolayı ittihatçılarla arası
açıldı.
1910-1911
1910- Mustafa Kemal, Arnavutluk isyanının bastırılmasında kurmay başkanı olarak görev yaptı. Aynı yıl
içinde, Fransız ordularının manevralarını ” izlemek üzere bir askerî heyetle Fransa’ya gitti.
13 Eylül 1911- Mustafa Kemal, İstanbul’daki Genelkurmay Karargâhında görevlendirildi.
5 Ekim 1911- Mustafa Kemal, Tobruk ‘ta ve Derne’de İtalyanlara karşı savunma savaşlarına katıldı.
27 Kasım 1911- Mustafa Kemal, Trablusgarp’ta bulunduğu sırada
binbaşılığa terfi etti.
1912-1913
9 Ocak 1912- Mustafa Kemal, Trablus-İtalyan-Osmanlı Savaşı’nda Tobruk saldırısını başarıyla yürüttü.
8 Ekim 1912- Mustafa Kemal, Balkan Savaşı’nın çıkması üzerine anavatana dönerek, Bolayır’da kurulan
kolordunun harekât şubesi müdürlüğüne getirildi.
25 Kasım 1912- Mustafa Kemal, Çanakkale Boğazı Kuvayı Birlikleri Harekât Şubesi Müdürlüğü’ne atandı.
1913- Mustafa Kemal, Kolordu Kurmay Başkanı olarak Edirne’nin kurtarılmasına katıldı.
1914-1915
1 Mart 1914- Mustafa Kemal, yarbaylığa terfi etti.
2 Şubat 1915- Mustafa Kemal Eceabat (Maydos) 19. Tümen Komutanlığı’na atandı,
18 Mart 1915- İngiliz ve Fransızların büyük bir donanma ile Çanakkale Boğazı’nı zorlamaları üzerine. Mustafa
Kemal, burada düşman birliklerini denize dökerek Çanakkale Deniz Zaferi’ni kazandı.
25 Nisan 1915- Mustafa Kemal komutasındaki Türk birlikleri, Arıburnu’nda çıkarma yapan İngiliz ve Anzaklar’
ın saldırılarını durdurdu.
1 Haziran 1915- Mustafa Kemal, Albaylığa terfi etti.
8/9 Ağustos 1915- Mustafa Kemal, Anafartalar Komutanlığı’na atandı. 10 Ağustos’ta düşmanı yenilgiye
uğrattı.
17 Ağustos 1915- Mustafa Kemal, Kireçtepe Zaferi’ni
kazandı.
21 Ağustos 1915- Mustafa Kemal, ikinci Anafartalar Zaferi’ni kazandı.
19 Aralık 1915- Düşmanlar sayısız ölü bırakarak, bir daha dönmemek üzere gittiler.
1916-1917-1918
14 Ocak 1916- Mustafa Kemal, Edirne’de bulunan 16.Kolordu Komutanlığı’na atandı.
1 Nisan 1916- Mustafa Kemal, Tuğgeneralliğe terfi etti.
6/7 Ağustos 1916- Mustafa Kemal. 7. Ordu Komutanı iken, 18 Mart’ta 2. Ordu Komutanlığına getirildi.
5 Temmuz 1917- Mustafa Kemal, 7. Ordu Komutanlığına atandı.
20 Eylül 1917- Mustafa Kemal, 7. Ordu Komutanı iken memleketin ve ordunun durumunu açıklayan tarihsel
bir rapor hazırladı.
15 Aralık 1917- Mustafa Kemal, Veliaht Vahdettin’le Almanya’ya gönderildi.
5 Ocak 1918- Mustafa Kemal, Almanya’dan geri döndü.
16 Ağustos 1918- Mustafa Kemal, yeniden 7. Ordu Komutanlığına getirildi. Düşmana karşı Halep’in kuzeyinde
bir savunma hattı kurdu.
26 Ekim 1918- Halep yakınlarında düşman saldırısını durdurdu.
31 Ekim 1918- Mustafa Kemal, Limon Fon Sandler’ den Yıldırım Orduları Komutanlığını teslim aldı.
13 Kasım 1918- Mustafa Kemal, İstanbul’a döndü. 228
21 Kasım 1918- Mustafa Kemal, Fethi Bey’le (Okyar) İstanbul’da Minber Gazetesini çıkarttı.
1919
20 Nisan 1919- Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişliğine atandı.
30 Nisan 1919- Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişi olarak Anadolu’ya tayin edildi.
15 Mayıs 1919- Mustafa Kemal, Vahdettin’le görüştü.
16 Mayıs 1919- Mustafa Kemal, Bandırma Vapuruyla İstanbul’dan Samsun’a hareket etti.
19 Mayıs 1919- Mustafa Kemal, Salı günü sabah saat sekizde Samsun’a çıktı.
28 Mayıs 1919- Mustafa Kemal Paşa, Havza’da yayınladığı genelge ile Kurtuluş Savaşı’m başlattı.
21/22 Haziran 1919- Mustafa Kemal Paşa, Amasya’da millî mücadeleyi başlatan, “Amasya Genelgesini
yayınladı.
25 Haziran 1919- Mustafa Kemal Paşa, Amasya’dan Sivas yoluyla Erzurum’a hareket etti.
3 Temmuz 1919- Mustafa Kemal Paşa, “Doğu İlleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” toplantısına katılmak üzere
Erzurum’a geldi.
8 Temmuz 1919- Mustafa Kemal Paşa, çok sevdiği askerlik mesleğinden istifa etti. Türk ulusunun bir kişisi
olarak vatanı ve ulusu kurtarmak için çalışmalara başladığını açıkladı.
23 Temmuz 1919- Mustafa Kemal Paşa, Erzurum Kongresi’nde, Temsil Heyeti Başkanlığı’na seçildi. Bu
toplantıda, “Misak-ı Millî Kararları” kabul edildi.
4 Eylül 1919- Mustafa Kemal Paşa, Sivas Kongresi Başkanlığı’na seçildi.
11 Eylül 1919- Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Temsil Heyeti Başkanlığı’na
seçildi.
12 Eylül 1919- Mustafa Kemal, illere ve komutanlıklara, İstanbul Hükümeti ile her türlü haberleşmenin
kesildiğini bildirdi.
20/22 Ekim 1919- Mustafa Kemal Paşa’nın Amasya’da İstanbul Hükümeti temsilcileri ile görüştü ve Amasya
Protokolü’nü imzaladı.
7 Kasım 1919- Mustafa Kemal, Erzurum’dan milletvekili seçildi.
27 Aralık 1919- Mustafa Kemal Paşa, Temsil Heyeti ile Sivas üzerinden Ankara’ya geldi.
28 Aralık 1919- Mustafa Kemal Paşa’nın Ankaralılarla yaptığı konuşmada: “Vatanı düşman istilâsından
mutlaka kurtaracağız. Fakat vazifemiz bununla bitmeyecektir. Medenî milletler arasında yerimizi alacağız.”
diyordu.
1920-1921-1922
10 Ocak 1920- “Hâkimiyet-i Milliye” Gazetesi Ankara’da kuruldu.
12 Ocak 1920- Meclis-i Mebusan İstanbul’da toplandı.
28 Ocak 1920- “Misak-ı Millî”, Meclis-i Mebusan ‘ın İstanbul’da yaptığı gizli toplantıda kabul edildi.
16 Mart 1920- Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’un İtilâf Devletleri tarafından işgalini. İstanbul Hükümeti’ne ve
bütün devletlere gönderdiği bir yazı ile protesto etti.
19 Mayıs 1920- Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’ya geçen Osmanlı milletvekillerine bir çağrıda bulunarak,
olağanüstü yetkilere sahip ve ulusun gerçek iradesini temsil edecek bir meclisin Ankara’da toplanmasını
istedi.
23 Nisan 1920- Mustafa Kemal Paşa, Ankara’da Hacı Bayram Camii’nde kılınan Cuma namazından sonra
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni açtı.
24 Nisan 1920- Mustafa Kemal Paşa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına seçildi.
11 Mayıs 1920- Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da toplanan bir Divan-ı Harp tarafından idam cezasına
çarptırıldı. Bu karar, 24 Nisan 1920 günü padişah tarafından onaylandı.
10 Ağustos 1920- İstanbul Hükümeti ile itilâf Devletleri arasında, Türkiye’yi parçalayan ve bağımsızlığımızı
3
sona erdiren SEVR ANTLAŞMASI imzalandı.
13 Eylül 1920- Halkçılık programı, Mustafa Kemal Paşa tarafından TBMM’sinde okundu.
29 Eylül 1920- TBMM’si kuvvetleri, Sarıkamış’ı düşman istilâsından kurtardı.
30 Ekim 1920- TBMM’si kuvvetleri, Kars’ı düşman işgalinden kurtardı.
8/9 Aralık 1920- Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Moskova Büyükelçiliğine; Genelkurmay Başkanı İsmet Bey (İnönü)
de Batı Cephesi Komutanlığı’na atandı.
2/3 Aralık 1920- Türkiye-Ermenistan arasındaki sınırı çizen belge, TBMM’si ile Rusya arasında yapılan Gümrü
Antlaşmasıyla tespit edildi.
5 Aralık 1920- Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’dan gelen Osmanlı delegeleri ile (izzet ve Salih Paşalar) Bilecik
Tren İstasyonu’nda görüştü.
25 Aralık 1920- Mustafa Kemal Paşa; “Hiçbir kimse, hiçbir neden ve sebeple Ankara’daki Hükümet’in bilgisi
olmadan kuvvet toplamaya yetkili değildir” bildirisini yayınladı.
29 Aralık 1920- Kuva-i Seyyare Komutanı Çerkez Ethem ve arkadaşlarının ulusal otoriteye karşı oldukları
anlaşıldı.
10 Ocak 1921- Yunanlılarla yapılan Birinci İnönü Savaşı’nda, Mustafa Kemal Paşa, İnönü’ye çektiği bir
telgrafta: “Bu başarının kutsal topraklarımızı düşman istilâsından tamamıyla kurtaracak olan kesin zafere bir
hayırlı başlangıç olmasını Allah’tan dilerim” diyordu.
20 Ocak 1921- Yeni Türk Devleti’nin ilk Anayasası kabul edildi.
12 Mart 1921- Mehmet Akif’in yazdığı İstiklâl Marşı, TBMM’si tarafından millî marş olarak kabul edildi.
16 Mart 1921- TBMM’si ile Rusya arasında “Moskova Antlaşması” imzalandı.
1Nisan 1921- Yunanlılara karşı İkinci İnönü Zaferi kazanıldı. Mustafa Kemal Paşa, ismet İnönü’ye çektiği
telgrafta: “Siz orada yalnız düşmanı değil, ulusun makûs talihini de yendiniz.” diyordu.
10 Mayıs 1921- Mustafa Kemal Paşa’nın önerisiyle, TBMM’sinde “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu”
kuruldu; Mustafa Kemal, bu grubun
başkanlığına seçildi.
21 Haziran 1921- Mustafa Kemal Paşa. Fransız elçisi F. Boullion ile Ankara’da görüştü.
5 Ağustos 1921- TBMM’si tarafından-geniş yetkilere dayalı üç aylık süre ile Mustafa Kemal Paşa’ya
Başkomutanlık yetkisi verildi. Bunun üzerine
kürsüye gelen Başkomutan Gazi Mustafa Kemal, yaptığı konuşmada şöyle diyordu: “Efendiler., düşmanı
kesinlikle yeneceğimize dair olan güvenim bir dakika olsun sarsılmamıştır. Bu dakikada, bu gönül dolusu
güvenimi, yüksek
heyetinize karşı, bütün millete karşı ve bütün âleme karşı ilân ederim”.
23 Ağustos 1921- Bu tarihte 22 gün ve 22 gece süren Sakarya Meydan Savaşı başladı. Başkomutan, orduya
yayınladığı bir emirde: “Müdafaa hattı yoktur; müdafaa sathı vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış
toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz” diyordu.
19 Eylül 1921 – Mustafa Kemal Paşa’ya TBMM tarafından “Mareşallik ve Gazi” unvanı verildi.
20 Ekim 1921 – Fransa Hükümeti’nin Ankara Hükümeti’ni tanıması ve Fransa, Türkiye arasında Ankara
Antlaşması’nın imzalanması.
5 Ocak 1922 – Fransızların çekilmesiyle Türk Ordusu’nun Adana’ya girişi.
26 Ağustos 1922 – Mustafa Kemal Paşa, Büyük Taarruzu, Kocatepe’den saat 05.30’da topçu ateşiyle başlattı.
30 Ağustos 1922 – Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar’da Yunan ordusunu kesin yenilgiye uğrattı.
Başkomutanlık Meydan Savaşı’nı kazandı.
30/31 Ağustos 1922- Kütahya kurtuldu. Belediyeye Türk Bayrağı çekildi.
1 Eylül 1922- Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutanlık emri: “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!”
2 Eylül 1922- Yunan askeri birlikleri komutanı General Trikopis ile Digenis esir alındı. Ertesi günü Mustafa
Kemal’in huzuruna getirildiler.
9 Eylül 1922- Türk ordusu İzmir’e girdi. Türk Bayrağı Kadife Kale’ye çekildi.
10 Eylül 1922- Başkomutan Gazi Mustafa Kemal İzmir’e geldi. Aynı gün Türk Ordusu, Bursa’yı düşmandan geri
aldı.
3 Ekim 1922- Mudanya Konferansı toplandı. Bu tarihte Batı Cephesi Komutanı ismet Paşa, İngiltere delegesi
General Harrington, Fransız delegesi General Charpy ile İtalyan delegesi General Monbelli bir araya geldiler.
11 Ekim 1922 – Mudanya Ateşkesi imza edildi.
1 Kasım 1922 – Mustafa Kemal’in emriyle, TBMM’si tarafından saltanat kaldırıldı.
17 Kasım 1922 – Vahdettin, İngiliz savaş gemisi Malaya ile İstanbul’dan ayrıldı.
20 Kasım 1922 – Lozan’da barış görüşmelerinin başlaması.
25 Kasım 1922 – Edirne’deki düşman yönetiminin TBMM’si Hükümetine geçmesi.
26 Kasım 1922 – Çanakkale’deki yönetimin TBMM’si Hükümeti’ne geçmesi.
2 Aralık 1922 – Anadolu’daki yenilgileri nedeniyle Yunan hükümet üyeleri ile Yunan orduları başkomutanı
Hacıanesti Atina’da idam edildi.
4
1923- 1924
14 Ocak 1923- Mustafa Kemal Paşa’nın annesi Zübeyde Hanım, İzmir’de öldü.
20 Ocak 1923- Mustafa Kemal Paşa, Lâtife Hanım’la evlendi. 5 Ağustos 1925 günü boşanarak ayrıldılar.
4 Şubat 1923- Lozan Konferansı, önemli görüş ayrılıkları nedeniyle kesildi.
17 Şubat 1923- Mustafa Kemal Paşanın emriyle İzmir’de ilk kez “Türkiye İktisat Kongresi” toplandı.
23 Nisan 1923- 4 Şubat’ta kesilen Lozan Konferansı’nın yeniden başlaması.
24 Temmuz 1923- Lozan Barış Antlaşması imzalandı.
13 Ekim 1923- Çıkarılan bir yasayla Ankara, Hükümet merkezi yapıldı.
29 Ekim 1923- Anayasa değişikliği yapılarak Cumhuriyet ilân edildi. Gazi Mustafa Kemal, meclisin gizli
oylamasında, oybirliği ile Cumhurbaşkanlığına seçildi.
3 Mart 1924- Eğitimi birleştiren yasa kabul edildi. Halifelik kaldırıldı. Osmanlı hanedanı Türkiye Cumhuriyeti
sınırları dışına çıkartıldı.
20 Nisan 1924- Yeni Anayasa (Teşkilât-ı Esasiye Kanunu) kabul edildi).
1925-1926
13 Şubat 1925- Doğu’da Şeyh Sait isyanı başladı. 13 Mayıs 1925 tarihinde bu isyan kesin olarak bastırıldı.
27 Ağustos 1925- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, şapka ile İnebolu Türk Ocağı’na geldi. Kastamonu
gezisi boyunca giysi yeniliği hakkında konferanslar verdi, toplantılar yaptı.
2 Eylül 1925- Tekke, zaviye ve türbeler kapatıldı. Din görevlileri hakkında giysi değişikliği ile ilgili kararname
çıkarıldı.
25 Kasım 1925- Şapka Kanunu onaylanarak yürürlüğe girdi.
30 Kasım 1925- Tekke, zaviye ve türbelerde çalışan kişilerin tüm unvanları bir yasa çıkartılarak yasaklandı.
26 Aralık 1925- Bir yasa çıkartılarak uluslararası saat ve takvim kabul edildi.
17 Şubat 1926- Medenî Kanun kabul edildi. Türk kadını medenî haklara kavuştu. Çok evlilik yasaklandı.
Hukuk düzenimiz çağdaşlaştırıldı.
20 Mayıs 1926- İlkokul öğretmenleri hakkında yasa çıkartıldı.
5 Haziran 1926- Türkiye, İngiltere ve Irak arasında, Türk-Irak sınırını belirten antlaşma imzalandı.
15/6 Haziran 1926- Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya İzmir’de suikast düzenlendi. Eylemi düzenleyenler
yakalanarak idam edildi. Bu üzücü olaydan sonra Gazi Mustafa Kemal, Türk Ulusuna yayınladığı bir duyuruda
şöyle diyordu: “Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır; fakat, Türkiye Cumhuriyeti ilelebet
payidar kalacaktır”.
3 Ekim 1926- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal’in ilk heykeli, İstanbul Sarayburnu’na dikildi.
1927- 1928
15/20 Ekim 1927- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Büyük Söylev’ini okudu.
1Kasım 1927- Gazi Mustafa Kemal Paşa, ikinci kez Cumhurbaşkanı seçildi.
4 Kasım 1927- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın ikinci heykeli, Ankara Etnografya Müzesi önüne
dikildi.
28 Ekim 1927- Türkiye’de ilk kez nüfus sayımı yapıldı. O tarihteki nüfusumuzun 13 milyon 650.000 olduğu
belirlendi.
10 Nisan 1928- Anayasa değişikliği yapılarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Lâik bir devlet haline getirildi.
24 Mayıs 1928- Uluslararası rakamların kullanılmasıyla ilgili yasa çıkartıldı.
28 Mayıs 1928- “Millet Mektepleri” açıldı. Türk vatandaşlığı yasası çıkartıldı.
1 Kasım 1928- Yeni Türk Harflerinin kabul ve uygulanmasıyla ilgili yasa TBMM’si tarafından onaylanarak
yürürlüğe girdi.
1929-1930-1931
5 Ocak 1929- TBMM’sinden çıkartılan bir yasa ile Anadolu-Bağdat, Mersin, Tarsus, Adana demir yolları ile
Haydarpaşa Limanı satın alındı.
3 Nisan 1930- Menemen’de Cumhuriyete karşı ayaklanma yapıldı. Öğretmen yedek subay Kubilay bu olayda
şehit edildi.
12 Nisan 1931- Atatürk’ün emriyle Türk Tarih Kurumu kuruldu.
15 Nisan 1931- Gazi Mustafa Kemal, üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçildi.
25 Ekim 1931- Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Balkan Konferansı’nın Ankara’da yapılan kapanış
toplantısında: “… Balkan milletleri kardeştir. İnsanları mesut edeceğim diye onları birbirine boğazlatmak
insanlık dışıdır” diyordu.
5
1932- 1933
12 Temmuz 1932 – Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal’in emriyle Türk Dil Kurumu kuruldu.
4 Ekim 1932 – Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Diyarbakır gazetesi sahibine verdiği bir demeçte:
“Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trabzonlu, İstanbullu, Trakyalı, Makedonyalı, hep bir ırkın evlâtları, hep aynı
cevherin damarlarıdır”, diyordu.
26 Ekim 1933 – Türk kadınlarına köy ihtiyar heyetlerine seçilme ve seçme hakkı tanındı.
29 Ekim 1933 – Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Cumhuriyetin onuncu yıl dönümü törenlerinde ONUNCU
YIL SÖYLEVİNİ okudu. Bu söylevinin bir yerinde şöyle diyordu: “Türklüğün unutulmuş büyük medenî vasfı ve
büyük medenî kabiliyeti bundan sonraki inkişafıyla, geleceğin yüksek medeniyet ufkundan yeni bir güneş gibi
doğacaktır. Ne mutlu Türk’üm diyene!”
1934- 1935
21 Haziran 1934- Soyadı Yasası kabul edildi. Bütün Türk yurttaşlarının öz adından başka bir soyadı taşımaları
zorunlu hale getirildi.
24 Kasım 1934 – Gazi Mustafa Kemal’e, TBMM’sinin çıkardığı bir yasa ile ‘ATATÜRK’ soyadı verildi.
3 Aralık 1934 – Hangi dinden olursa olsun, ülkemizde din adamlarının mabet ve ayinler dışında dinsel giysi
kullanmaları yasaklandı.
5 Aralık 1934 – Anayasa değişikliği yapılarak, Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkı verildi.
14 Haziran 1935 – Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nin kuruluş yasası mecliste onaylanarak kabul edildi.
11 Aralık 1935 – Atatürk, Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin kuruluş yıldönümü nedeniyle yapılan törene gönderdiği
kutlama yazısında şöyle diyordu: “Yüksek Türk! Senin için yüksekliğin hududu yoktur, işte parola budur!”
1936- 1937
20 Temmuz 1936- Montreux Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Boğazlar tamamıyla Türk egemenliğine geçti.
Türk askeri, “gayri askeri” adı verilen yerlere girdi.
9 Ekim 1936 -Türk Hükümeti, Fransız Hükümeti’ne bir nota vererek Antakya ve İskenderun sancağına
bağımsızlık verilmesini istedi.
27 Ocak 1937 – Hatay’ın Bağımsızlığı, Milletler Cemiyeti tarafından kabul edildi.
5 Şubat 1937 – TBMM’nin aldığı bir kararla, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na: “Cumhuriyetçilik, milliyetçilik,
halkçılık, devletçilik, lâiklik, devrimcilik” ilkeleri kondu.
9 Haziran 1937 – Ankara Tıp Fakültesi’nin kurulması için yasa çıkartıldı.
11 Haziran 1937 – Atatürk, Trabzon’dan, Cumhuriyet Hükümeti’ne, bütün çiftliklerini ve mallarını Türk Ulusuna
bağışladığını bildirdi.
25 Ekim 1937 – İnönü Başbakanlıktan çekildi. Başbakanlığa Celâl Bayar atandı.
28/29 Ekim 1937- Atatürk, son kez Ankara’da Cumhuriyet Bayramı törenlerine katıldı.
1938
14 Ocak 1938- Türkiye, Irak, Iran, Afganistan arasında kurulan “Sadabat Paktı”, TBMM tarafından onaylandı.
19 Mayıs 1938- Atatürk, son kez 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi. Rahatsız olmasına
karşın Hatay sorunuyla ilgili güney gezisine çıktı.
20 Mayıs 1938 – Atatürk, Mersin’de askeri geçit törenini izledi.
24 Mayıs 1938 – Atatürk, Adana’da askeri geçit törenini izledi.
3 Temmuz 1938 – Antakya’da Türk ve Fransız askeri heyetleri arasında, Hatay’la ilgili bir antlaşma imzalandı.
4 Temmuz 1938 – Hatay bunalımı nedeniyle feshedilen Türk Fransız Dostluk Anlaşması Ankara’da yeniden
imzalandı.
5 Temmuz 1938 – Türk askeri birlikleri, coşkun sevgi gösterileri içinde Hatay ve İskenderun’a girdi.
Anlaşmada öngörülen yerlerde göreve başladı.
2 Eylül 1938- Hatay Millet Meclisi toplandı; Tayfun Sökmen’i Devlet Başkanı seçti.
7 Eylül 1938- Hatay Millet Meclisi Başkanı Abdurrahman Melek, Hükümet Programı’nı sunuşunda şöyle
diyordu: “Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icraatıdır”
17 Ekim 1938- Atatürk, yakalandığı hastalıktan kurtulamayarak ilk komaya girdi.
29 Ekim 1938- Atatürk’ün bulunamadığı Cumhuriyet Bayramı büyük bir üzüntü içinde kutlandı. Cumhuriyetin
- yıl dönümü nedeniyle Atatürk’ün hasta yatağından Türk Ordusu’na yayınladığı son bildiride şöyle diyordu:
“Zaferleri ve mazisi insanlık tarihi ile başlayan, her zaman zaferle beraber medeniyet ışıklarını taşıyan
Kahraman Türk Ordusu Türk vatanının ve Türklük dünyasının şan ve şerefini, iç ve dış her türlü tehlikelere
karşı korumaktan ibaret olan görevini her an yapmaya hazır ve amade olduğuna benim ve büyük milletimizin
tam bir inanç itimadımız vardır”.
8 Kasım 1938 – Atatürk’ün hastalığının ağırlaştığını bildiren bir rapor yeniden yayınlandı.
10 Kasım 1938 – Saat dokuzu beş geçe, Türk Ulusunun yetiştirdiği bu en büyük Türk, son nefesini vererek
hayattan ayrıldı.
21 Kasım 1938 – Atamızın tabutu, geçici olarak Etnografya Müzesi’ne kondu.
10 Kasım 1953 – Atamızın tabutu, yapılan büyük bir törenle bugünkü Anıt-Kabre kaldırıldı.