Kpss - Çaloşma Ekonomisi Ders Notları (ÇEKO) - Sayfa 2 / 4

UZUN DÖNEM EMEK TALEBİ
Üretimi gerçekleştirmek için ne kadar emek ve sermaye kullanacağını 2 faktör etkiler :
a) sermeye/emek kombinasyonlarına teknolojinin getirdiği sınırlar(eş ürün eğrileri )
b) üretim faktörlerinin nisbi fiyatları(eş maliyet doğruları )
1) faktörler arası ikame : eş ürün eğrileri
eş ürün eğrisi : bir firmanın belirli bir miktarda üretimi sağlayabilmesi için kullanabileceği çeşitli emek ve sermaye kombinasyonlarını gösteren eğridir.
Eş ürün eğrilerinin özellikleri :
a. negatif eğimlidir. Faktörlerden birinin istihdamı azaldığında aynı üretim düzeyini koruyabilmek için diğerinin kullanımı arttırılmalıdır.
b. Orjinden bakıldığında dış bukeydir. Bunun nedeni : azalan marjinal ikame oranıdır.
c. Orjinden uzaklaştıkça daha yüksek üretim düzeyini gösterir. Çünkü kullanılan emek ve sermaye miktarı artar.
d. Birbirlerini kesmezler.
Marjinal teknik ikame oranı : üretim miktarı sabitken sermayenin emek yerine kullanabileceği orandır.

*.*düzgün kavisli eş ürün eğrileri faktörler arası ikamenin olduğunu L şeklinde ise ikamenin olmadığını gösterir.
2) Faktör fiyatları : eş maliyet doğruları
Eş maliyet doğrusu : sermayenin maliyeti ve ücret oranı veri iken bir firmanın belirli bir miktardaki parasıyla (üretim bütçesi) satın alabileceği farklı emek ve sermaye kombinasyonlarını gösteren eğridir.

Eş maliyet doğrusunun özellikleri :
a) Negatif eğimlidirler
b) Eğimi sabittir ve faktör fiyatlarının birbirine oranına eşittir. (w/r)(w= işgücünün ücreti r: sermayenin kira bedeli )
c) Üretim bütçesindeki değişiklikler eş maliyet doğrusu ile gösterilir.
d) Orjinden uzaklaştıkça daha yüksek toplam harcama düzeyini gösterir.
e) Faktör fiyatlarındaki değişiklik eş maliyet doğrusu ile gösterilir.
*-* maliyetlerin artması eş maliyet doğrusunu sağa kaydırır azalması ise sola kaydırır
*-* sermayenin fiyatındaki azalış eş maliyet doğrusunu sağa kaydırır artışı ise doğruyu sola kaydırır.
3) Uzun dönemde istihdam düzeyinin belirlenmesi : eşürün eğrisinin orjine en yakın eş maliyet doğrusu ile teğet olduğu noktada denge faktör kullanım miktarını belirler (X noktası )
4) Uzun döenmde ücret değişimi
a) Ölçek etkisi : üretim artışı veya azalışı sonucu firmanın optimal üretim düzeyinin değişmesine bağlı olarak emek talebinde meydana gelen değişmedir.
b) İkame etkisi : ücret oranındaki değişmeye bağlı olarak sermayenin emek yerine kullanılması nedeniyle emek talebinde meydana gelen değişikliktir.
KISA VE UZUN DÖNEM TALEP EĞRİLERİ
Uzun dönem talep eğrisi : hem emek hemde sermaye değişken iken ücret oranı ile firmanın istihdam düzeyi arasındaki ilişkiyi gösteren eğridir.
Emek talebini etkileyen ücret dışı unsurlar
a) Ürün talebindeki değişmeler: ürün talebinin artması emek talep eğrisini sağa kaydırır
b) Verimlilik değişmesi : verimliliğin artması eğriyi sağa kaydırır
c) İşveren sayısı : işverenin artması eğriyi sağa kaydırır
d) Diğer üretim faktörlerinin fiyatları : emek ve sermaye ikame iken sağa kayar tamamlayıcı iken sola kayar
Ünite 4
Emek talebinin ücret esnekliği : istihdamın ücret değişmelerine ne ölçüde duyarlı olduğunun göstergesidir.

Talep edilen emek miktarındaki oransal değişim Ed=____________________________________________ Ücret oranındaki oransal değişim

L
____________
( L1 + L2 )/2 Ed=____________________ L
____________
(W1 + W2 )/2

EMEK TALEP ESNEKLİK TÜRLERİ
1) Ed =0  tam inelastik talep : ücret oranındaki artış emek talebini hiç etkilemiyorsa emek talebi 0 dır
2) Ed =1 birim esnek talep : emek talebindeki yüzde değişim ücretteki yüzde değişime eşittir. Emek talep eğrisi hiperbol şeklindedir.
3) Ed = 8  tam esnek talep : eğer firma cari ücret düzeyinde bütün işçileri istihdam etmeye istekli fakat bu ücretin üzerinde hiçbir işçi istihdam etmeyecekse tam esnek söz konusudur
4) 0< Ed< 1  esnek olmayan talep : ücret oranındaki yükselme veya düşüşler istihdamda oransal olarak daha düşük değişmelere neden olur.
5) 1< Ed <8  esnek talep : emek talebindeki yüzde değişim ücret oranındaki yüzde değişimden büyüktür.
Bir talep eğrisi üzerinde farklı esneklik değerleri
Doğrusal bir emek talep eğrisinin özelliği : eğri boyunca her noktada ücretlerdeki bir birim değişmenin istihdam da aynı miktar değişmeye neden olmasıdır.
Toplam ücret ödemesi : firmaların veri ücret düzeyinde işgücü için yaptıkları toplam ödemeleri gösterir. Ücret oranı ile işçi sayısı çarpılarak bulunur.
TÜÖ = W x L
Şekli ise : talep eğrisi üzerinde seçilen herhangi bir noktanın altında kalır.
Ücret yükselmesi durumunda işverenin işçilerine yaptığı toplam ödemelerini arttırıp azaltması emek talebinin ücret esnekliğine bağlıdır.
Genelleme 1  emek talebi esnekse : ücret oranındaki bir değişiklik toplam ücret ödemesinin ters
yönde hareketine neden olur ( W  TÜÖ )
Genelleme 2  emek talebi esnek değilse : ücret oranındaki bir değişiklik toplam ücret ödemesinin aynı yönde değişmesine neden olur ( W  TÜÖ )

Emek talebinin çapraz ücret esnekliği : emek talebinin diğer üretim faktörlerinin fiyatlarındaki değişmelere ne ölçüde duyarlı olduğunu gösterir.
% LJ
Ej.k=______________________

% Wk

Çapraz ücret esnekliği pozitif ise : ikame edicilik ilişkisi vardır Çapraz ücret esnekliği negatif ise : tamamlayıcılık ilişkisi vardır

Emek talep esnekliğini etkileyen unsurlar :
Emek talebinin esnekliğini belirleyen faktörler alfred Marshall ve john R. Hicks tarafından özetlenmiştir.

Marshall – Hicks türetilmiş talep kanunları :

1) Ürün talep esnekliği :
– ürün talebinin fiyat esnekliği ne kadar yüksekse emek talebi de o ölçüde esnektir.
– Nihai ürün talebinin fiyat esnekliği yüksekse, fiyat artışının yol açacağı satış ve üretim azalışı büyük olur.
– Ürün talebi esnek değil ise , ücret artışı nedeniyle maliyetlerde oluşan artış fiyat yoluyla tüketiciye yansıtılabilir.

Ürün talebiyle tğretilmiş talep kanunun 2 özelliği vardır.
a) Diğer şeyler sabitken firmanın faaliyet gösterdiği ürün piyasası ne kadar rekabetçi ise, o firmanın emek talep eğrisi o ölçüde esnektir
b) Piyasanın tümü için emek talep eğrisi tek bir firmanın emek talep eğrisine göre daha az esnektir. (daha dik )
2) Emek maliyetinin toplam maliyet içindeki payı
– toplam maliyet içinde emek maliyetinin payı ne kadar fazla ise emek talebi o kadar esnektir.
– Emek maliyetinin toplam maliyet içindeki payının düşük olması, emek talebini ücret artışlarına karşı duyarsız hale getirir ve işçilere avantaj sağlar. Bu özelliğe önemsiz olmanın önemi adı verilir. 3) Diğer üretim faktörlerinin ikame edilebilirliği
-üretimde emeği diğer faktörlerle ikame edebilmek ne kadar kolaysa emek talebi o kadar esnektir 4) Diğer üretim faktörlerinin arz esnekliği
– Diğer üretim faktörlerinin arz esnekliği ne kadar büyükse emek talebi o kadar esnektir.

Ünite 5

REKABETÇİ PİYASALARDA EMEK PİYASASI DENGESİ
1) Tam rekabet piyasasında tek ücret kanunu 
Tam rekabetçi emek piyasası : işlerin ve işgücünün homojen ve çok sayıda olduğu şeffaflık ve emek hareketlilğinin tam olduğu sendikaların olmadığı bir emek piyasasıdır. Gerçek hayatta tüm özellikleri ile gözlenebilen piyasa değildir.
Tam rekabetçi emek piyasasının varsayımları
1. firmalar karlarını, işçiler ise faydalarını azamileştirmeye çalışırlar.
2. piyasa şeffaftır. Firmalra ve işçiler piyasadaki işler ve ücretler hakkında tam bilgiye sahiptir.
3. piyasada homojenite vardır. İşçiler beceri ve verimlilik bakımından, işler ise ücret dışı gelirler ve çalışma şartları bakımından homojendir.
4. çok sayıda işçi ve işveren vardır. Sendika yoktur.
5. bütün işler içilerin rekabetine açıktır. Mobilite (emek hareketliliği ) maliyetsizdir.
Denge ücreti : emek arz ve talebini eşitleyen ücrettir. Bu ücret düzeyine razı olup çalışmak isteyen herkes işveren tarafından talep edileceği için piyasada işsizlik olmaz. İşsizliğin olmadığı bu ücret düzeyine piyasayı temizleyen ücret de denir.
*-*Denge altındaki ücret talep fazlasını oluşturur.
2) Tam rekabetçi alt piyasalarda dengeleme
Tek ücret kanunu : tam rekabet piyasalarında kısa dönemde denge ücretinden sapmalar olsa bile , uzun dönemde arz ve talep güçleri piyasayı tekrar denge ücretine getirecektir
3) Piyasa dengesinde değişmeler
İş piyasalarının başlıca görevi işgücünün etkin dağılımını sağlamaktır
a) Talep fazlası : emek arz veya talep eğrilerindeki kaymaya bağlı olarak veri ücret düzeyinde emek talep miktarının emek arz miktarından fazla olmasıdır.
i. Emek arzı sabitken emek talebinin artması : talep fazlası oluşur , yüksek ücret ve yüksek istihdam vardır.
ii. Emek talebi sabitken emek arzının azalması : talep fazlası oluşur , yüksek ücret ve düşük istihdam vardır.

b) arz fazlası : veri ücret düzeyinde emek arz miktarının emek talep miktarından fazla olmasıdır . i. emek talebi sabitken emek arzının artması : arz fazlası oluşur,düşük ücret ve yüksek istihdam vardır.
ii. Emek arzı sabitken emek talebinin azalması: arz fazlası oluşur , düşük ücret ve düşük istihdam vardır.
4) ücret rijitliği (katılığı ) : parasal ücretlerin sendikalar, toplu sözleşme düzeni veya işverenden kaynaklanan sebeplerle azalamamasıdır.
Ücret azalma yönünde yapışkan iken , piyasada arz fazlası oluştuğunda bozulan dengeye yeniden ulaşılması 2 unsura bağlıdır:

a. nisbi ücretler
b. faktör hareketliliği

5) tam rekabetçi bir firma için ücret ve istihdam düzeylerinin belirlenmesi
*-*emek talebi de marjinal ürün geliri(MRP) ve aynı zamanda marjinal ürün değerine (VMP)eşittir. Marjinal ürün değeri (VMP) : ilave işçinin istihdam edilmesi ile para birimi cinsinden toplumun sağladığı ekstra üretimi gösterir.
VMP =Son birim işçinin verimliliği x ürün fiyatı
Marjinal ürün geliri (MRP) : ilave işçinin istihdamı ile firmanın para cinsinden sağladığı ekstra üretimi gösterir.
MRP= son işçinin verimliliği x firmanın marjinal geliri
*-* firmanın kaç kişi çalıştıracağı emek arz ve emek talebinin kesiştiği noktada belirlenir.

TEKELCİ BİR FİRMA İÇİN PİYASA DENGESİ 

*-*Emek piyasasında tam rekabetçi, ürün piyasasında tekel olan bir firmanın emek arz eğrisi tam rekabetçi firmanın emek arz eğrisi ile aynıdır. Ancak emek talep eğrisi tam rekabetçi firmanın talep eğrisinin daha solunda ve daha diktir.
*-*Bu farklılığın nedeni : tam rekabetçi bir firmada marjinal gelir malın fiyatına eşitken tekelcide marjinal gelir fiyattan düşüktür. Tekelcilerde tek firma olduğu için bu firmanın ürününe olan talep eğrisi aynı zamanda talep eğrisidir.

*-*Marjinal gelir fiyata eşit olamazzz… 
*-*Eğrinin daha dik olması ise : ücret değişmelerine karşı tekelcinin tamdan daha duyarlı olduğunu gösterir
*-* Tamlara göre daha az sayıda işçi çalıştırılır.
OLİGOPOLCÜ BİR FİRMA İÇİN PİYASA DENGESİ 
1)Endüstrideki üretimin büyük bir kısmının az sayıda firma tarafından yapıldığı bir piyasa türüdür. 2)Gerçek hayatta sık rastalanılan bir piyasa türüdür.
3)Firmaların üretim,satış, yatırım ve reklam planlarında karşılıklı bağımlılık vardır.
4)Firmalardan birisinin atacağı adımlar diğer firmaların misilleme yapmalarına neden olur. 5)Firmanın emek arz eğrisi belirli bir istihdam düzeyine kadar yatay eksene paralel daha sonra pozitif eğimlidir.
6)Arz eğrisinin pozitif kısmının enekliği firmaların rakiplerinden eleman transfer etme çabalarına,
rakip firmaların işgücünü korumak veya istihdam düzeyini yükseltmek için ücreti ne kadar yükselteceğine bağlıdır.

Ünite 6

Sefalet ücretleri yada daha çok düşük ücretler: 1) Toplumda sosyal barışı tehlikeye sokar.
2) Huzursuzluk yaratır
3) İşçiyi olumsuz etkiler

4) Verimlilik ve ekonominin gelişme hızı düşer.
5) Tüketicisi olmayan malların üretimi ekonomik bunalım yaratır.
Verimliliğin üzerine çıkmış ücretler :
1) İşsizlik yaratır.
2) Tam istihdama ulaşılan ülkelerde ekonomik istikrarı tehlikeye sokar
3) Enflasyona yol açar
4) Sürekli bir gelişmenin olanaklarını kısar
5) Sosyal adaletsizliklere neden olur.
Ücret : ekonomik anlamı ile mal ve hizmet üretiminde harcanan insan emeğinin karşılığı yani emeğin fiyatıdır.
Ücret haddi : (oranı )belirli bir üretim yada zaman birimi başına emeğe ödenen ücrettir. İşçilik maliyetinin hesaplanmasında işveren için önemlidir.
Ücret geliri : iş süresi ile ücret haddinin çarpımıdır. Ancak bu gelire prim ikramiye fazla çalışma ücreti gibi ücret ekleride dahildir.
Brüt ücret : işveren tarafından işçiye ödenen ücrettir. Yani işçi için işletmenin kasasından çıkan ücrettir. İşverenler için önemli olan brüt ücrettir.
Net ücret : işletme tarafından belirli bir dönem için ödenen ücret gelirlerinden vergi ve sosyl sigorta primleri gibi kesintiler yapıldıktan sonra işçinin eline geçen ücrettir. Yani işçinin cebine giren paradır.
Parasal (nominal ) ücret : işçinin eline geçen parasal değerdir. İşveren açısından önemli olan bir ücrettir.
Gerçek (reel ) ücret : ücretin satın alma gücüdür. Belli bir dönemdeki reel ücret o dönemdeki parasal ücretin tüketici fiyat indeksine bölünmesiyle bulunur.
Asgari ücret : bir yandan işçiye sosyal bakımdan uygun asgari bir yaşam düzeyi sağlamaya elverişli olan diğer yandan işverenleri daha düşük ücret ödemekten alıkoyan zorunlu niteliği olan bir ücrettir.

SONRAKİ SAYFAYA GEÇİNİZ

1 2 3 4

Kpss Güncel Bilgiler 2025

Kpss Türkçe, Tarih, Coğrafya, Matematik, Güncel Bilgiler ve Güncel Haberler 2025

Kpss – Çaloşma Ekonomisi Ders Notları (ÇEKO)

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın Yanıtı iptal et

Related Articles

Eğitim Bilimleri – Edimsel Koşullanma Süreci

Tüm 2017 Kpss Güncel Bilgileri

Kpss Coğrafya – Stratejik Notlar – 45 Sayfa indir

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın Yanıtı iptal et