Kpss Türkçe Konu Analtım Kitabı

“DE” BAĞLACININ YAZIMI
Türkçe’de iki tür “de” vardır: Hal eki ve bağlaç.
Hal eki cümlede yer, zaman bildirecek şekilde kullanılır ve cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulur.
“Beni durakta bekle.”
“Geldiğinde beni arardı.”
Cümlelerindeki “de”leri çıkarırsak cümlenin anlamsız hale geldiğini görürüz.
Bağlaç olan “de” cümlede başka şeylerin de olduğu anlamını verir. Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı daralır ama bozulmaz.
“Sen de gelecek misin?”
“Baktı da tanımadı.”
Cümlelerinde “de”leri çıkarırsak, birincide başka şeylerinde olduğu anlamı ortadan kalkar, ama cümle yine anlamlıdır. İkincide ise daralma bile olmaz.
“Bu soru hiç te zor değil.
yanlış
“Bu soru hiç de zor değil.
doğru
Bizimle Yunus’da gelecek mi?
yanlış
Bizimle Yunus da gelecek mi?
doğru
Yusuf’ki bunu bilemedi, kimse bilemez.
yanlış
Yusuf ki bunu bilemedi, kimse bilemez.
doğru

BİLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZIMI
Bileşik sözcükler daima bitişik yazılır. Ancak bileşik fiillerin bir bölümünün, bileşik sıfatların ayrı yazılanları da vardır.
Buna göre kurallı bileşik fiiller (yeterlik, sürerlik, tezlik, yaklaşma fiilleri) daima bitişik yazılır.
“gelebilir, gidiverdi, bakakaldı, düşeyazdı”
Yardımcı fiille yapılanlarda isim durumundaki sözcükte ses düşmesi ya da türemesi oluyorsa bitişik, olmuyorsa ayrı yazılır.
“yolcu etti, sabretti, hissetti”
Anlamca kaynaşmış bileşik fiillerin ise kimileri bitişik kimileri ayrı yazılır belli bir kuralı yoktur.
“Dalga geçme, vazgeçme”
İki sözcüğün anlamını kaybedip kendi anlamlarından başka bir anlama gelerek oluşturdukları bileşik sözcükler bitişik yazılır. Bileşik sözcükler konusunu yeniden gözden geçirin.
“Bu gecekondu kimin acaba?”
“Böyle gelişigüzel konuşmayı bırak.”
Burada özellikle, karıştırılan birkaç sözcüğü de anlatmadan geçmeyelim.
“Herhangi bir sorun yok ortalıkta.”
“Hiçbir soru zor değildi.”
“Birtakım insanlar giyimlerine önem vermezler.”
“Birkaç kişinin sözü birçoğunu üzdü.”
“Elverir ki bir gün bana, gel, desin.”

YAZIMI KARIŞTIRILAN SÖZCÜKLER
Kimi sözcüklerin yazımı çoğu zaman, seslerin yeri değiştirildiğinden yanlış olur. Bunlardan birkaçını gösterelim.

Yanıl
Yalın
Kırp

–
–
–

ış
ız
ık

D
yanlış
yalnız
kirpik
kibrit

Y
yalnış
yanlız
kiprik
kirbit

KISATMALARIN YAZIMI
Sözcüklerin baş harflerinin alınmasıyla oluşturulan kısaltmalar daima büyük harfle yazılır. Bu kısatmalara ek getirilirken, harflerin ifade ettiği sözcükler söylenmez sadece harfler okunarak getirilir.
“ÖSS’de başarılı olamadı.”
cümlesinde eğer harflerin ifade ettiği sözcükleri söylesek ek “Öğrenci Seçme Sınavı’nda” şeklinde olacaktı. Kısaltıldığında “de” şeklinde olmuştur.