Kpss Tarih – İlk Türk İslam Devletleri Stratejik Ders Notları

Tuğrul Bey Nişabur’da tahta çıkıp adına hutbe okutarak Selçukluların bağımsızlığını İlan etmiştir.
Selçuklular ikta sisteminde toprağı işle me ve atlı asker yetiştirme gibi alanlarda yararlanmışlardır.
Türk İslam tarihinde ilk yazılı eser olma özelliğine sahip yapıt Yusuf Has Hacip tarafından yazılan Kutadgu Bilig’dir
Büyük Selçuklularda denetim divanı olarak görev yapan divan Divan-ı israftır. Divan-ı israf askeri ve hukuki işlerin dışındaki denetimden de sorumluydu.
İlk Türk İslam devletlerinde kıymetli ku maşlar, mücevherler ve buna benzer eş yanın satımına mahsus üstü kapalı, mahfuz çarşıların bütününe bedesten denir.
Nişabur ve Nizamiye medreseleri Büyük Selçuklu Devleti dönemine ait medreselerdir.

Nizamülmülk’ü Büyük Selçuklu Devleti vezirliğine getiren hükümdar Alpaslan’dır
Ağnam ve baç vergisi örfi; öşür, haraç ve cizye vergisi şerri vergidir.
Timur Devleti döneminde kendi adına rasathane yaptıran ünlü astronomi bilgini Uluğ Bey’dir.
Hicri takvimin ekonomik alandaki eksikliğinden dolayı mali alanda kullanmak üzere Büyük Selçuklu döneminde Celali takvimi hazırlayan bilim adamı Ömer Hayyam’dır.
Divan-ı Lügati’t Türk,Türkçe’nin ilk sözlük ve dil bilgisi kitabı olup içinde Türk dünya sına ait ilk haritanın yer aldığı eserdir.
Selçuklularda örfi davalara emiri dad ba kardı.
İlimleri ilk defa sınıflandıran bilim adamı Farabi’dir.
Türk-lslam tarihine ait Zeyç adlı eser astronomi ile ilgili olup Uluğ Bey tarafından yazılmıştır.

İlk Türk-islam devletleri dönemine ait destanlar şunlardır: Battalgazi Destanı, Danişmentname, Saltukname ve Dede Korkut Hikâyeleri
Kasideleri ile tanınan Enveri Büyük Selçuklular döneminde yaşamıştır.
Ikta sistemini Harzemşahlar ve Selçuklular uygulamıştır
Büyük Selçuklularda, ülke topraklarının vergi gelirlerine göre bölümlere ayrılarak bunların askeri ve sivil devlet görevlileri ne hizmetleri karşılığında verilmesi usulüne ikta denir.
Türklerin Islamiyeti kabullendikten sonra el yazması kitap üretimine paralel hat. tezhip, cilt ve minyatür sanatı gelişmiştir.
Ayşe Bibi Türbesi ve Nizamiye Medresesi Anadolu coğrafyasında yer almaz. Ayşe Bibi Türbesi Türkistan’da, Nizamiye Medresesi ise Bağdat’tadır.
Türk-lslam mimarisinin temelleri Karahanlılar devleti ile atılmıştır.

Divan-ı Lügati-t Türk. Kutadgu Bilig, Divan-ı Hikmet vetabetül Hakayık Karahallılar Dönemine ait eserlerdir.
Türklerin tıp alanında İslam medeniyeti ne en büyük katkısı Ibn-i Sina tarafından olmuştur.
Karahanlılar Devleti resmi yazışmaların da ve edebi eserlerde Türkçeyi kullanmışlardır.
Büyük Selçuklularda ülke topraklanın vergi gelirlerine göre bölümlere ayrılarak bunların askeri ve sivil devlet görevlileri ne hizmetleri karşılığında verilmesi usulüne ikta denir.
ilk Müslüman Türk devletinde, hükümdarın çocuk yaşta olması halinde devleti yönetme yetkisi verilen kişiye naib denirdi.
Selçuklu paraları değerli madenlerden kesilirdi. Bu paralar belirli ağırlıkta olurlardı.
Eşi Mümtaz Mahal’in anısına Hindistan’la ki Taç Mahal’li yaptıran Şah Cihan, Babür Devleti’nin hükümdarıdır.

Büyük Selçuklu Devleti’nde bilim ve eğitim ortamının geliştirilmesi amacıyla sultanlar, âlim ve sanatkârları saraylarında himaye etmişler, farklı şehirlerde medrese açmışlar, rasathaneler kurarak gök cisimlerini gözlemlemişler, medreselerde dini eğitimin yanında tıp, matematik gibi alanlarda eğitim vermişlerdir.
Dandanakan Savaşı sonrası Tuğrul Bey’in kendi adına hutbe okutması Tuğrul Bey’in devlet başkanlığına geldiğini gösterir.
Miryokefalon ve Malazgirt savaşı Türklerin Anadolu’ya yerleşmelerinde etkili olmuştur.
Mısırda kurulan ilk Müslüman Türk devleti Tolunoğulları’dır.
Talaş Savaşı’ndan sonra İslamiyet’i kabul eden Karluklarda, insan figürleri yerini yavaş yavaş bitki motifleri ve geometrik desenlere bırakmıştır. Bu durumun nedeni inanç sistemindeki değişmedir.

Cengiz Han’ın torunu Hülagü tarafından İran’da kurulan ve 1258 yılında Bağdat’ı alarak Abbasi Devletine son veren devlet Ilhanlılar’dır.
Türklerin İslamiyet’i kabulleriyle ahilik teşkilatı, kümbet mimarisi, Arap alfabesi ve vakıf sistemi gelişmiştir.
Büyük Selçuklu Devleti’nde hükümdarın erkek çocukları olan melikleri ülke yöne timine hazırlanmaları için atabey denilen hocalar seçilmiştir.
Karahanlılar Orta Asya’da kurulduğu için denizcilikle uğraşamamışlardır.
Büyük Selçuklularda kadılar nikâh kıyma, miras paylaşma, vakıfları denetleme ve ticari anlaşmazlıkları çözme gibi görevler üstlenirlerdi.

[wp_ad_camp_2]

Kpss Güncel Bilgiler 2025