Kpss Tarih – Türk İslam ve Osmanlı Mimari Eserleri

Kpss Tarih  Türk İslam – Osmanlı Mimari Eserleri  Konu Anlatımı ve Özet Ders Notları

SELÇUKLU ESERLERİ

• Zavere Camii
• Mescid-i Cuma (Peygamberimizi İlk Cuma Namazını kıldığı Camii)
• Mescid-i Cuma(Anadolunun en eski camisi)
• Nizamiye Medresesi
• Herrekan Kümbetleri
• Sultan Sencer Türbesi
• Tuğrul Bey Türbesi
• Hoca Ahmet Yesevi Türbesi
• İmam-ı Gazali Türbesi

GAZNELİLER ESERLERİ

• Mahmut Bendi ve Zafer Kuleleri.
• Leşker-i Bazâr Ulu Camii

KARAHANLILAR ESERLERİ 

• Şir Kebir Camii
• Arab Ata Türbesi
• Ayşe Bibi
• Balacı Hatun türbeleri

TOLUNOĞULLARI:

• Tolunoğlu Camii

ARTUKLU DÖNEMİ ESERLERİ  ( 1102 – 1409 ) Diyarbakır, Harput, Mardin

• Diyarbakır Artuklu Sarayı
• İlk Artuklu Medresesi İlgazi tarafundan Halep’te yaptırıldı.
• Silvan (Meyyafarkin) Ulu Camii
• Mardin Ulu Camii
• Harput Ulu Camii
• Dunaysır (Kızıltepe) Ulu Camii
• Urfa Ulu Camii
• Malabadi Köprüsü

DANİŞMENDLİLER DÖNEMİ ESERLERİ – ( 1080 – 1178 ) Sivas, Kayseri, Malatya, Tokat, Amasya

• Niksar Ulu Camii
• Kayseri Ulu Camii
• Kayseri Kölük Camii
• Kayseri Melik Danişment Gazi Kümbeti
• Tokat ve Niksar Yağıbasan Medreseleri – Anadolu’daki ilk medrese.
• Emir Gazi Kümbeti

SALTUKLU DÖNEMİ ESERLERİ – ( 1072-1202 ) Erzurum

• Erzurum Kale Camii
• Erzurum Ulu Camii
• Tepsi Minare ( Saat Kulesi )
• Mama Hatun Kervansarayı ve Kümbeti
• Erzurum, Emir Saltuk Kümbedi (En eski anıt mezar)

MENGÜCEKLİ DÖNEMİ ESERLERİ – ( 1080 – 1228 ) Erzincan, Kemah, Şebinkarahisar, Divriği

• Divriği Külliyesi
• Divriği Kale Camii
• Divriği Ulu Camii ve Şifahanesi – Hat sanatı ile ünlüdür.
• Kayıtbay Camii
• Divriği Külliyesi

ANADOLU SEKÇUKLU ESERLERİ

1-   ANADOLU SELÇUKLU CAMİİLERİ

Konya Alâeddin Camii – 1155-1219
Niğde Alâeddin Camii – 1223
Malatya Ulu Camii – 1224
Sivas Ulu Camii
Konya, Sahip Ata Camii
Afyon Ulu Camii – Ağaç direklidir.
Sivrihisar Ulu Camii – Ağaç direklidir
Kayseri Huand Hatun Camii – 1238
Amasya Burmalı Minare Camii – 1237 – 1247
Sinop Ulu Camii (Alâeddin Camii) – 1267
Amasya, Gökmedrese Camii – 1266 – 1267
Ayaş Ulu Camii
Kayseri Develi Ulu Camii – 1281- Anadolu Selçukluları’nın son camisidir.

2-   ANADOLU SELÇUKLU MESCİTLERİ-
Konya, Taş Mescit – 1215
Konya, Sırçalı Mescit
Konya, Karatay Mescidi – 1248
Konya, Hoca Hasan Mescidi
Konya Erdemşah Mescidi
Çankırı Taş Mescid
Akşehir, Küçük Ayasofya Mescidi
Akşehir, Güdük Minare Mescidi – 1226
Harput, Alaca Mescit (Arap Baba Mescidi) – 1279

3-   ANADOLU SELÇUKLU MEDRESELERİ

Kayseri Koca Hasan Medresesi ( 1193 ) – A.Sel. ilk medrese
Kayseri Hunat Hatun Medresesi
Konya Karatay Medresesi ( 1251 )- Çini ve hat sanatı ile ünlüdür
Konya Sırçalı Medrese ( 1242 ) Çini ve hat sanatı ile ünlüdür.
Konya Altun Aba Medresesi
Konya İnce Minareli Medrese( 1260 ) – A.Sel. Veziri Sahip Ata yaptırmıştır.
Sivas Gök Medrese – A. Sel. Veziri Sahip Ata tarafından yaptırılmıştır.

Sivas Burûciye Medresesi
Sivas Şifaiye Medresesi
Kırşehir Cacabey Medresesi ( 1272 – 1273 )
Akşehir Taş Medrese
Amasya Gökmedrese.
Erzurum Çifte Minareli Medrese – Anadolu’nun en büyük medresesidir.

4-   KÜMBETLER

Konya II. Kılıçarslan Kümbeti

Kayseri Döner Kümbet

Kırşehir Cacabey Kümbeti

Ahlat Ulu Kümbet

Niğde Hüdavent Hatun Kümbeti

5-   KÜLLİYELER

İlk Selçuklu külliyesi Kayseri Huant Hatun Külliyesi’dir.
Kayseri Hacı Kılıç Külliyesi
Konya Sahip Ata Külliyesi

6-   KERVANSARAYLAR – Küçüklerine han, sultanlar tarafından yaptırılanına Sultan Hanı denir.

Anadolu’da yapılan ilk kervansaray II. Kılıçarslan zamanında tamamlanan Aksaray – Kayseri yolu üzerindeki Alay Han‘dır.

Konya – Aksaray yolu üzerindeki Sultan Hanı ile Kayseri – Sivas yolu üzerindeki Sultan Hanı dönemin en büyük iki kervansarayıdır.

Antalya – Alanya arasında Alara Han, Antalya – Isparta arasında İncir ve Kırkgöz Hanları, Antalya – Alanya arasında Şarapsa Han, Akşehir – Çay yolunda İshaklı Han, Sivas – Malatya arasında Hekim Han, Afyon – Denizli arasında Ak Han, Antalya – Isparta yolu üzerindeki Evdir Han önemli örneklerdir.

7-   DARÜŞŞİFALAR
Kayseri Gevher Nesibe Hatun darüşşifası – Anadolu’nun en ünlü ve en eski darüşşifasıdır.
Konya’da I. İzzeddin Keykavus darüşşifası ( Anadolu Selçuklu Dönemi )
Aksaray’da Alaeddin Keykubat

Divriği’de Turan Melik

Amasya’da Torumtay

Tokat’ta Müineddin Pervane dönemin önemli hastahaneleridir

8-   SARAYLAR

Kubadâbad Sarayı Beyşehir  (Konya)

Kubadiye Sarayı  Kayseri

Alâeddin Köşkü  Konya

Haydar Bey Köşkü  Kayseri

OSMANLI ESERLERİ

1-    Erken Dönem Osmanlı Mimarisi

İznik Hacı Özbek Camii (İlk Osmanlı camisi)
[wp_ad_camp_2]
İznik Süleyman Paşa Medresesi (ilk Osmanlı med­resesi kabul edilmektedir)
İznik Yeşil Cami
Bursa Yeşil Cami
Bursa Hüdaverdigar Camii: Yıldırım Bayezıd Dönemi
Yıldırım Camii
Yıldırım Medresesi (Bursa)
Bursa Ulu Cami (İlk büyük cami)
Bursa Muradiye Medresesi
Edirne Eski Camii:
Edirne Üç Şerefeli Camii
Hacı Bayram Camii (Ankara)
Lala Şahin Paşa Medresesi (Bursa)
Yeşil Medrese (Bursa)
Yeşil Türbe (Bursa)
Kırgızlar Türbesi (İznik)
Edirne Sarayı
Irgandi Köprüsü (Bursa)
Bursa Çarşısı
Edrine Bedesteni
Anadolu Hisarı (I. Bayezıd)

2-    Klasik Dönem Osmanlı Mimarisi

Fatih Camii (İstanbul)

Fatih Külliyesi (İstanbul)
Bayezıd Camii (İstanbul)
II. Bayezıd Külliyesi (Edirne)
Haseki Camii ve Medresesi (İstanbul)
Şehzade Camii ve Medresesi (İstanbul – 1543)
Süleymaniye Camii (İstanbul – 1549)
Selimiye Camii ve Medresesi (Edirne – 1574)
Rüstem Paşa Camii (İstanbul – 1561)
Sultan Ahmet Camii (İstanbul – 1616)
Rüstem Paşa Medresesi (İstanbul)
Eyüp Sultan Türbesi (İstanbul)
Fatih Sultan Mehmet Türbesi (İstanbul)
Yavuz Sultan Selim Türbesi (İstanbul)
Barbaros Hayrettin Türbesi (İstanbul)
Şehzade Mehmet Türbesi (İstanbul)
Yeni Camii (Valide Sultan) (İstanbul – 1664)
Mihrimah Sultan Medresesi (İstanbul)
Topkapı Sarayı (Fatih)
Kanuni Sultan Süleyman Çeşmesi
Çinili Köşk (İstanbul)
Mostar Köprüsü (Bosna)
Rumeli Hisarı (Fatih)
Kilitbahir Kalesi (Fatih)
Kale-i Sultaniye (Fatih)

3-    Geç Dönem Osmanlı Mimarisi

Nuru Osmaniye Camii (İstanbul): Avrupai tarzda yapılan ilk eser
Laleli Camii (İstanbul)
Nusretiye Camii (İstanbul)
Dolmabahçe Camii (İstanbul)
Ortaköy Camii (İstanbul)
Revan Köşkü (İstanbul)
Bağdat Köşkü
Şale Köşkü
Sadabad Kasrı (İstanbul)
III. Ahmet Çeşmesi (İstanbul)
Tophane Çeşmesi (İstanbul)
Dolmabahçe Sarayı (İstanbul – Abdülaziz)
Beylerbeyi Sarayı (İstanbul – Abdülaziz)
Çırağan Sarayı (İstanbul – Abdülaziz)
Yıldız Sarayı (İstanbul – II. Abdülhamit)
İshak Paşa Sarayı (Doğubeyazıt – 1784)
Seddülbahir Kalesi (Çanakkale – IV. Mehmet)
Selimiye Kışlası (İstanbul – III. Selim)
Levent Kışlası (İstanbul – III. Selim)

4-    Önemliler

Saraylar:

Topkapı Sarayı: Fatih Dönemi’nde 1478 yılında Sarayburnu’nda inşa edilmiştir. 400 yılı aşkın bir süre Osmanlı Devleti’nin yönetim merkezi olmuştur. Kutsal Emanetler Topkapı Sarayı’nda muhafaza edilmektedir.
İshak Paşa Sarayı: Doğu Beyazıt’ta bölge valisi İshak Paşa tarafından 1784’te yaptırılmıştır.
Yıldız Sarayı: Sultan 3. Selim’in annesi Mihrişah Sultan için yaptırılmıştır.
Dolmabahçe Sarayı: Abdülmecid Dönemi’nde, 1853 yılında yapımına başlanmış, 1856 yılında kullanıma açılmıştır.
Beylerbeyi Sarayı: 1861-1865 yılları arasında Sultan Abdülaziz tarafından Serkis Balyan’a yaptırılmıştır.
Çırağan Sarayı: 1871 yılında Sultan Abdülaziz tarafından Serkis Balyan’a yaptırılmıştır. Yapımı sırasında Avrupa devletlerinden borç alınmıştır.

Bedesten ve Kapalı Çarşılar:
Türk çarşılarının çekirdeğini oluşturan bedestenler, taştan yapılmış ve dört tarafı demir kapılı yapılardır.
Sandal Bedesteni (İstanbul)
Bursa Bedesteni en önemlileridir.

Askeri Yapılar:
Anadolu Hisarı (1. Bayezid)
Rumeli Hisarı (Fatih Sultan Mehmet)
Kilitbahir Kalesi (FSM)
Seddülbahir Kalesi (4. Mehmet)
Kale-i Sultaniye (FSM)
Selimiye Kışlası (3.Selim)
Levent Kışlası (3.Selim)