
ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ
ÇAĞDAŞEĞİTİM
Çağdaş eğitim bu temel üç boyuttan oluşmaktadır. -g
1. Öğretim Hizmetleri, belirli bir alanda bilgi, beceri M
ve tutum kazandırmaya yönelik etkinliklerdir. §
2. Yönetim ve Denetim Hizmetleri, eğitim
kurumunu amacına yönelik olarak yaşatma, öğretim
ve kişilik hizmetlerini eşgüdümleme ve yürütme
etkinlikleridir.
3. Öğrenci kişilik hizmetleri, öğrencinin tüm
yönleri ile ele alınıp, uygun düzeyde gelişimini
sağlayabilecek çeşitli hizmetlerin bütünüdür
(Altıntaş, 2002). Çağdaş eğitimin ayrılmaz bir
parçası olan Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin amacı,
öğrencinin eğitim ortamından en yüksek düzeyde
yararlanabilmesi için gerekli oian imkanları
sağlamak, var olan engelleri kaldırmak, öğretim ve
yönetim etkinliklerinin de amacına ulaşmasına
yardımcı olmaktır. Bu dersin konusunu oluşturan
Rehberlik hizmeti de öğrenci kişilik hizmetleri
kapsamında merkezinde yer alan en önemli
hizmettir.
Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin kapsamında beş ayrı hizmet alanı bulunmaktadır :
Sağlık Hizmetleri: Sağlıkla ilgili önlemler alma,
sağlık eğitimi verme, sağlık kontrolleri ve taramaları
yapma.
Sosyal Yardım Hizmetleri: Parasal yardım,
barınma, beslenme, ulaşım, ek iş bulma hizmetleri.
Rehberlik Hizmetleri: Psikolojik danışma, bireyi
tanıma, bilgi toplama ve yayma, yöneltme ve
yerleştirme, izleme, oryantasyon, müşavirlik,
araştırma ve değerlendirme hizmetleri.
Özel Yetiştirme Hizmetleri: Başarısızlığı giderici
yetiştirici çalışmalar, özel yetenekleri geliştirme
çalışmaları, ihtiyaca göre gerekli hazırlık kursları.
♦ Sosyal ve Kültürel Hizmetler: Boş zaman
eğitimi verme, boş zamanları değerlendirme
oianakları hazırlama, ilgilere göre çeşitli etkinlikler
hazırlama.
REHBERLIGİN TANIMI
Rehberlik Nedir? Anlamı, Tanımı ve Amaçları Nedir?
Kelime anlamı itibariyle rehberlik Latince guidance; kılavuzluk etme, yo! gösterme anlamına gelir. Ancak bu anlamı rehberlik hizmetlerinin özüyle bağdaşmaz, çünkü rehberlik yol göstermek değil yollar göstermek, seçenekler sunmaktır.
Bireyin gelişimi ve uyumu için ona yardım hizmetlerini kapsayan rehberliğin çok sayıda çeşitli tanımları yapılmıştır:
Rehberlik, bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel yardım sürecidir. (Kuzgun, 1992)
Rehberiik, bireyin en verimli şekilde gelişmesi ve tatminkar uyumlar sağlamasında gerekli olan seçimleri, yorumları, planları yapmasına ve kararları vermesine yarayacak bilgi ve becerileri kazanması ve ulaştığı bu seçim ve kararları uygulaması için kişiye yapıian sistemli ve profesyonel yardımdır. (Tan(1995)
Rehberlik, kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini geiiştirmesi, çevresine sağlıklı ve dengeli bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye yapılan psikolojik yardımlardır.
Rehberlik Hizmetinin Amacı
İnsan kendini geliştirme çabasını sürdürürken önemli ya da önemsiz, bilinçli ya da farkında olmadan, bir takım tercihler yapmakta, kararlar almaktadır. Kişilerin karar verirken daha çok bilinçli ve daha az gelişigüzel davranmasına, dış baskılardan ve iç çatışmalardan arınık olmasına yardımcı olmak rehberliğin en önemli amacıdır. Bireyin küçük ve önemsiz görünen kararlarında bile mümkün olduğu kadar zengin ve doğru bilgiye dayanmasına, iç çatışmalarından haberli olmasına, göremediği seçenekleri görmesine yardım etmek rehberliğin başlıca hedefini oluşturur.
Rehberliğin bireyde gerçekleştirmeye çalıştığı amaçlar; (Yeşilyaprak, 2003)
Kendini ve çevresini tanıyarak uyum sağlaması,
Çevrede kendisine açık olan fırsatları öğrenmesi,
(meslek, iş, sosyal faaliyetler)
> Gizli güçlerini geliştirmesi, güçlü ve zayıf
yönlerinin farkına varması,
> Çevresine uyum sağlamasıdır.
Rehberliğin esas, nihai amacı bireyin kendini
gerçekleştirmesidir.
Bireyin kapasite yetenek ve becerilerini kendine
en uygun olarak maksimum düzeyde kullanması.
Rehberliğin temel ya da nihai (sonal) amacı, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır. Kendini gerçekleştirme kelime anlamı itibariyle Latince (fullu tunctionina) tam verimlîlik; kendi kapasite ve becerilerini, kendine en uygun alanda maksimum düzeyde kullanabilmektir. Kendini gerçekleştirme, bireyin her yönüyle gizil güçlerini
geliştirebilmesi, daha verimli ve mutlu bir düzeye ulaşabilmesidir (Yeşilyaprak, 2003). Kendini gerçekleştiren birey, kendini ve başkalarını olduğu gibi kabul eden, yaratıcı, yeni yaşantılara açık, sağlıklı kişiierarası ilişkiler kurabilen, demokratik bir insan anlayışına sahip, bağımsız ve kendine güvenen insandır.
Kendini gerçekleştirme yaşam boyu devam eden bir süreçtir.
Kendini gerçekleştirme uzun bir süreç içinde aşamalı olarak sağlanabilecek bir oluşumdur. Bu nedenle rehberlik hizmetleri ile bireyin öncelikle şu alt amaçlara ulaşmasına yardımcı olunmalıdır:
REHBERLIGIN ILKELERI
Rehberlik hizmetlerinin amacına ulaşabilmesi için bu hizmetleri yürüten bütün görevlilerin (psikolojik danışman, öğretmen, yönetici vb.) bu alandaki temel ilkeleri bilmeleri ve uygulamaları gerekmektedir.
Rehberliğin ilkeleri aşağıda sıralanmıştır (Kuzgun, 1992 &Kepçeoğlu, 1996).
1. Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukları
ile ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır.
2. Rehberlik bireye dönüktür ve onun değerine
önem verir.
Rehberlik bireyin bir bütün olarak tüm
kapasitelerini kendine en uygun düzeyde
geliştirmeyi esas alır.
Rehberlik hayat boyu yararlanılabilecek bir
hizmettir.
Rehberlik hizmetlerinden yararlanmak isteğe
bağlıdır.
Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde
gizlilik esastır.
Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri öğrenci
ile ilgili herkesin ortak bir anlayış ve işbirliği içinde
çalışmasını gerektirir.
Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri hem
bireye hem de topluma karşı sorumludur.
9. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinde
bireysel farklara saygı esastır.
Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri tüm
öğrencilere açıktır.
Her birey seçme özgürlüğüne sahiptir.
12. Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri
eğitimin ayrılmaz bir parçasıdır.
REHBERLİKTE YANLIŞ ANLAYIŞLAR (Rehberlik ne değildir?)
Bireye tek yönlü doğrudan yapılan yardım
hizmeti değildir.
Bireye acımak, kayırmak her sıkıntıya
düştüğünde kol kanat germe anlayışı yoktur.
Akademik bilgi aktarma ya da bilgilendirme
süreci hiç değildir.
Disiplin görevi asla değildir. (cezalandırma,
suçlama, yargılama yoktur.)
Her türlü problemi çözecek sihirli bir güç değildir.
Rehberlik hizmeti test ve ölçme aracı uygulama
işi değildir. Test ve ölçme araçları sadece bireyi
tanımayı kolaylaştıran araçlardır AMAÇ olamaz.
REHBERLİK VE ÖĞRETİM
Rehberlik ve öğretimin nihai amaçları ortaktır. Kendini gerçekleştirme her ikisinin de amacıdır her ikiside öğrencide davranış değişikliği beklemektedir ancak kullanılan yöntem vetekniklerfarklıdır.
Rehberlik hizmetleri ile öğretim hizmetleri arasındaki farklılıkları şöyle özetlemek mümkündür:
Öğretim daha çok gruplara, rehberlik ise daha
çok bireylere yapılır.
Öğretimde paylaşılan bilgiler bireyin dışındaki
bilgilerken, rehberlikte kendisi ile ilgili bilgilerdir.
♦ Öğretimde ölçme ve değerlendirme varken;
rehberlikte kendini anlama ve değerlendirme vardır.
♦ Eğitim ve öğretimde disiplin varken; rehberlikte öz
disiplin vardır. Öz disiplin bireyin kendini ve
çevresini tanıdıkça ulaşacağı olgunluk düzeyidir.
Rehberlik bireyin
öznel dünyasına,
öğretim ise nesnel
dünyasına yöneliktir.
Öğretmenler ve
psikolojik danışmanlar
farklı eğitimler
almaktadır.
♦ Öğretmen öğretimi sınıfta tek başına yürütebilir.
Psikolojik danışma ise öğrencinin gelişimi ile ilgili
herkesin işbirliğini gerektirir.
REHBERLİĞİN ORTAYA ÇIKMASINI GEREKTİREN NEDENLER
Rehberlik hizmetlerinin ortaya çıkmasında, teknolojik gelişmelerden kaynaklanan birtakım toplumsal sıkıntıların önemli rolü olmuştur. Aşağıda rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren nedenler sıralanmıştır (Kuzgun, 1992).
♦ Meslek çeşidinin artmasıyla seçimin zorlaşması.
Bireysel farkların eğitimde dikkate alınmasının
zorunluluğu.
Bilim ve teknolojideki hızlı gelişmelerle birlikte
geleneksel aile yapısının bozulması.
Çağdaş eğitim aniayışının benimsenmesi.
Demokratik toplumlarda bireylere tanınan seçme
özgürlüğünün artması.
Demokratik yaşamın karar verme gücüne sahip
bireyler gerektirmesi.
Eğitimde bireyin duygusal yönüne verilen önemin
giderekartması.
♦ Psikometrideki gelişmeler, ölçme araçlarının
çoğalması.
Okul yapısındaki değişme ve gelişmeler.
♦ Okullarda uyumsuzluk sorunları ve öğrenci
başarısızlıkları.
♦ Boş zamanları değeriendirme gereksinimi.
Rehberliği Karar Vermeye Yardım Süreci Olarak Gören Model
Teknolojinin sağladığı olanaklar doğrultusunda toplumun giderek demokratikleşmesi bireylere daha fazla seçme özgürlüğü tanımıştır. Bu bağlamda, bireyler daha sık karar verme yaşantısıyla karşılaşmaya başlamışlardır.
Toplumun bireye sunduğu eğitsel, mesleki ve benzer seçenekler arasından bireyin kendine en uygun olanına karar vermesine yardımcı süreç olarak gören bu modele göre rehberlik hizmetlerinde bireyin sağlıklı kararlar alabilmesi için gerekli yardımlar verilmelidir.
Gelişimsel Model
Bu model gelişimin temel kanunlarını referans almaktadır.
a) Gelişim süreklidir.
b) Gelişimin her döneminde karşılanması gerekli
zorunlu görev ve ihtiyaçlar vardır.
c) Gelişimin tüm yönleri birbirini etkiler.
Bugün yaygın olarak benimsenen gelişimsel rehberlik, rehberlik hizmetlerinin program ya da meslek seçimi sorunları ile sınırlandırılmasına ve bunalım durumlarında yardım sağlamaya ağırlık verilmesine tepki olarak gelişmiştir. Gelişimsel modelin, daha önceki modellerden en önemli farkı, bireyin gelişimsel ihtiyaçlarını ön planda tutarak hizmetlerinde gelişim dönemlerinin ihtiyaçlarının
karşılanmasına yer vermesidir (Erkan, 2001). Gelişimsel modelde rehberliğin amacı, öğrencilerin yaşamlarının tüm alanlarında etkili olabilmeyi öğrenmelerine yardımcı olmaktır.
Gelişimsel model öğrencinin tüm yönleriyle bir
bütün olarak gelişmesini amaçlar. Sorun odaklı
değildir; gelişim odaklıdır.
Gelişimsel model rehberliği öğrencinin belli bir
dönemi değil yaşamın tümünü kapsayan sürekli bir
hizmet olarak görülür.
Bu modelde bireyin (öğrencinin) benlik ve kişiiik
gelişimi önemlidir.
[wp_ad_camp_2]
İlk yorum yapan olun