ASTRONOMİ
Tablo 1. [ÖABT FEN Çıkmış Astronomi Konuları]
Bu tabloya bakarak arkadaşlar Dünyanın Hareketi, Ayın Hareketi ve evreleri, Astronomik terimler
bunlardan özellikle paralaks ve parsek 2016 da çıkabilir. Ne olur ne olmaz diye çıkabilecek bütün
astronomik terimleri aşağıda veriyorum. Bir-iki defa okursanız en azından sınavda gelirse yabancılık
çekmezsiniz diye ümit ediyorum.
Paralaks
Gözlemcinin yerinin değişmesine bağlı olarak bir cismin gözlenen doğrultusunda meydana gelen
değişme.
Parsek
3,26 ışık yılına eşit uzaklık birimi.
Astronomik Birim (AB)
Dünya ile Güneş arasındaki ortalama uzaklığa verilen addır. Güneş sisteminde uzaklıklar bu birimle
ölçülür.
Azimut (Yön Açısı)
Kuzey 0° derece kabul edilerek, bir cismin yönünün açı cinsinden değeridir. Doğu 90°, Güney 180°,
Batı ise 270°’ye karşılık gelir.
Dışmerkezlik
Bir gökcisminin yörüngesinin çemberden ne kadar farklı olduğunu belirtir. 0’da yörünge tam bir
çemberken 0-1 arasındaki değerlerde yörünge eliptik olur. Dışmerkezlik 1’den fazlaysa yörünge
parabol şeklinde olur.
Kaçış Hızı/Kurtulma Hızı
Bir cismin, bulunduğu gökcisminin kütleçekiminden kurtulabilmesi için ulaşması gereken hız.
Galileo Uyduları
Jüpiter’in 4 büyük uydusuna verilen ad. Onları teleskopla gözlemleyen ilk kişi Galileo olduğundan bu
ad verilmiştir.
İç Gezegen
Dünya ile Güneş arasında kalan Venüs ve Merkür gezegenlerine verilen ad.
2013 2014 2015
Ayın evreleri Güneş Tutulması Dünyanın Dönüşü
Astronomik Terim [AB NEDİR] ASTRONOMİK TERİM [IŞIK YILI] Gezegen Olma Şartı
Zenit (Başucu Noktası)
Gökyüzünde, bir gözlemciye göre tam da başının ucundaki nokta.
Yarı Büyük Eksen
Bir gökcisminin, yörüngesinde dolandığı cisme olan ortalama uzaklığı.
Günberi
Bir gökcisminin Güneş’e en yakın olduğu nokta.
Günöte
Bir gökcisminin Güneş’e en uzak olduğu nokta.
Yerberi
Bir gökcisminin Dünya’ya en yakın olduğu nokta.
Yeröte
Bir gökcisminin Dünya’ya en uzak olduğu nokta.
Yörünge Eğikliği
Bir gökcisminin yörüngesinin ekliptik düzleme göre eğikliği.
Albedo(Yansıtabilirlik)
Bir gökcisminin aldığı ışığı yansıtma yüzdesidir.
Kavuşum
İki gökcisminin gökyüzünde bir arada görünmesi.
İç Kavuşum
Bir iç gezegenin Dünya-Gezegen-Güneş dizilimindeyken bulunduğu durum.
Dış Kavuşum
Bir iç gezegenin Dünya-Güneş-Gezegen dizilimindeyken bulunduğu durum.
Karşı Konum
Bir dış gezegen Dünya’dan bakılınca Güneş’in tam ters yönündeyse karşı konumdadır demektir. Hem
gökyüzünde bulunma süreleri, hem de yüksek parlaklıkları nedeniyle gezegenlerin en iyi
gözlemlenebildiği dönemlerdir.
En Büyük Uzanım
Merkür ya da Venüs’ün Güneş’le arasındaki en büyük açısal farka denir.
Helyak(Yıllık) Doğuş
Bir yıldızın ya da gezegenin, Güneş’in ardından geçtikten sonra görülebilir hale gelmesidir. Yıldızlar
her yıl hemen hemen aynı tarihte Güneş’in ardından geçer ve doğu ufkunda görünür. Bundan dolayı
yıllık doğuş olarak da adlandırılmıştır. Ancak gezegenler için bu tarihler değişebilir.
Yörünge Eğikliği
Bir gezegenin yörüngesinin tutulum düzlemine göre eğikliğidir.
Işık Yılı
Işığın 1 yılda aldığı yol. (Yaklaşık 10 trilyon km)
Meridyen (Öğle çizgisi)
Güney, başucu noktası ve kuzeyden geçen hayali bir çizgi.
Yalpalanma(Presesyon)
Dünya’nın, Güneş’in kütle çekim etkilerinden dolayı ekseninin yönünün (eksen eğikliği aynı kalacak
şekilde) değişmesidir. Bunu bir topacın yalpalanmasına benzetebiliriz. Dünya’nın yalpalanma döngüsü
26000 yıldır, bu süreç içerisinde kutup yıldızları değişkenlik gösterir.
Gaz Devleri
Gazdan oluştukları ve diğer gezegenlere göre hacimli oldukları için Jüpiter, Satürn, Uranüs ve
Neptün’e verilen ad.
Roche Limiti
Roche Limiti, 1848 yılında Edouard Roche tarafından gündeme getirilmiştir. Roche Limiti, bir cismin
gel-git etkisinden dolayı parçalanmadan başka bir cisme yaklaşabildiği en yakın mesafeyi belirtir.
Karadelik
Karadelik aslında bir yıldızdan geriye kalan kalıntılardır. Ama çekim kuvveti o kadar fazladır ki ışık bile
yüzeyinden kaçamaz. Çekim kuvvetinin fazla olmasının nedeni de maddenin çok ufak bir alana
sıkışmasıdır.
Kuasar
Evrenin en uzak köşelerinde akıl almaz bir enerjiyle parlayan gökadalara verilen addır. Evrenin genç
ve çalkantılı dönemindeyken oluştukları bilinmektedir.
Gökada
Kütleçekim kuvvetiyle birbirine bağlı yıldızlar yıldızlararası gaz, toz ve plazmanın meydana getirdiği
yıldızlararası madde ve şimdilik pek anlaşılamamış karanlık maddeden oluşan sistemdir.
Gökada kümesi
Kütleçekim sayesinde birbirlerine bağlı yüzden fazla gökadanın oluşturduğu kümeye verilen addır.
Solucan deliği
Nathan Rosen ve Albert Einstein tarafından ileri sürülmüştür. Solucan deliği aslında uzay-zamanın
temelde uzay ve zamanda bir kısayol olan kuramsal topolojik bir vasfıdır.
Ak delik
Bazı yerlerde kuasar olarak geçse de aynı şey değillerdir. Ak delikler için kara deliklerin çıkış noktası
diyebiliriz. Solucan deliğinin iki ucunda ak ve kara deliklerin olduğu savunulur. Nasıl ki kara delikten
kaçamıyorsak, ak deliğe de giremeyiz. Şimdiye kadar ak delik gözlemlenmemiş olup Stephen Hawking
solucan delikleri ve ak deliklerin varlığını reddetmektedir.
[wp_ad_camp_2]
İlk yorum yapan olun