8- Sosyal Kurumlar ve Bankacılık

SOSYAL KURUMLAR ve BANKACILIK

KAYNAK-1

• Sermaye Piyasası Kurulu(SPK)
  •   İdari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir.
  •   Başkanı Prof. Dr. Vahdettin ERTAŞ.
  •   7 üyesi vardır.
  •   Görev süresi 6 yıl.
  •   Süresi bitenler tekrar seçilebilir.
  •   Üyeleri bakanlar kurulunca atanır.
  •   Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını, menkul kıymetlerle ilgili ödünç alıp verme satış ve repo işlemlerinin düzenlenmesini sağlar.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu(RTÜK)
  •   İlk kez 1983’te kuruldu. 2005 yılında  anayasal kurum haline geldi. Merkezi Ankara.
  •   Kamu tüzel kişiliğine sahip.
  •   9 üyesi bulunur. Üyeler 6 yıllığına TBMM tarafından seçilir.
  •   Başkanı Prof. Dr. Davut Dursun’dur.
  •   Ulusal ve bölgesel frekans planlamalarını yapar, kuruluşlara yayın izni ve lisansı verir, yayınların uluslararası antlaşmalara uygunluğunu denetler.
  •   Kararları idari yargının denetimine açıktır.
• Rekabet Kurumu
  •   1997’de kuruldu. Merkezi Ankara.
  •   İdari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisi.
  •   Bakanlar kurulu ile 6 yıllığına atanan 7 üyesi vardır.
  •   Süresi bitenler tekrar atanabilir.
  •   Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na bağlıdır.
  •   Ülke içinde rekabeti engelleyici, bozucu ve kısıtlayıcı antlaşma, uygulama ve kararları inceler ve önlemler alır.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
  •   Merkezi Ankara.
  •   7 üyeden oluşur.
  •   Elektronik ve haberleşme sektöründe mevzuatın öngördüğü tedbirleri alır.
• Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK)
  •   2001’de göreve başladı, merkezi Ankara.
  •   İdari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir.
  •   Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’na bağlıdır.
  • ü  Bakanlar kurulu tarafından atanan 7 üyesi vardır.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu(BDDK)
  •   1999’da kuruldu, 2000’de faaliyete başladı. Merkezi Ankara.
  •   Bakanlar kurulu tarafından 6 yıllığına atanan 7 üyeden oluşur.
  •   Başkanı Mükim Öztekin.
  •   Süresi biten üyeler tekrar atanamaz.
  • ü  Banka açılmasına izin verir(Bu yetki 2005’ten önce Bakanlar Kurulu’na aitti). Bankaların düzenli ve emin biçimde çalışmasını sağlar.
• T.C. Şeker Kurumu
  •   2001’de kuruldu. Merkezi Ankara.
  •   Kamu tüzel kişiliğine sahip.
  •   Bakanlar kurulunca atanan 7 üyesi vardır.
  •   Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na bağlıdır.

  • ü  Karar organı Şeker Kurulu.

• Tütün, Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu(TAPDK)
  •   2008’de kuruldu. Merkezi Ankara.
  •   İdari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir.
  •   Bakanlar kurulunda 5 yıllığına atanan 7 üyeden oluşur.
  •   Süresi biten üyeler tekrar seçilebilir.
  •   Tütün ve tütün mamullerinin üretimine, iç ve dış alım satımına ilişkin usul ve esasları belirler, uygulamaları denetler ve düzenler.
• Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
  •   1994’te kuruldu. Merkezi Ankara.
  •   Başbakanlığa bağlıdır.  Özel bütçeli kamu tüzel kişisidir.
  •   Kuruluşların özelleştirilmesine ilişkin usul ve esasları uygular.

• Kamu İhale Kurumu(KİK)
  •   2002’de kuruldu. Merkezi Ankara.
  •   İdari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir.
  •   Maliye Bakanlığı’na bağlıdır.
  •   Bakanlar kurulunca 5 yıllığına atanan 10 üyeden oluşur.
  •   Süresi biten üyeler tekrar atanamaz.
  •   Kamu kaynağı kullanan veya kamu hukukuna tabi olan kurum ve kuruluşların yapacakları ihalelerin uygun biçimde uygulanmasını sağlar.
• Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu(TMSF)
  •   1999’da kuruldu, 2000’de faaliyete geçti. Merkezi Ankara.
  •   İdari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir.
  •   Bakanlar kurulu tarafından atanan 7 üyeden oluşur.
  •   Başkanı Şakir Ercan Gül’dür.
  •   Bankalardaki tasarruf mevduatını sigortalar, bankacılık işlemleri yapma izni kaldırılan bankaların, yönetim ve denetimini üstlenir, mevduat sahiplerine sigorta kapsamında bulunan mevduatı öder ve mevduat sahipleri yerine bankanın iflasını ister.
  •   Bankaları TMSF’ye BDDK sevk eder.
• Türkiye Bankalar Birliği
  •   1958’de kuruldu.
  •   Türkiye’deki tüm bankaları temsil eden tüzel kişiliğe sahiptir.
  •   Bankaların hak ve menfaatlerini savunur.
  •   Bankacılık sisteminin büyümesi, sağlıklı olarak çalışması ve bankacılık mesleğinin gelişmesi için faaliyetlerde bulunur.
  •   Türkiye’deki tüm bankalar birliğe üye olmak ve birliğin alacağı kararlara uymak zorundadır.
• Hazine Müsteşarlığı
  •   Ekonomik politikaların uygulanmasını, izlenmesini ve geliştirilmesini sağlar, iç ve dış borçlanmaya karar verir ve kontrol eder, hükümete ekonomik politikalar konusunda yardım eder, IMF ile görüşmelerde Türkiye’yi temsil eder.
• TC Merkez Bankası
  •   1930’da kuruldu. Merkezi Ankara’dadır.
  •   Özel hukuk tüzel kişisi olup anonim şirket yapısındadır.
  •   Başkanı Erdem Başçıdır ve görev süresi 5 yıldır.
  •   Temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır.
  •   Para politikasını kalkınma planları ve yıllık programlar çerçevesinde belirler ve yürütür, paranın iç ve dış değerini korur, kur rejimini belirler, ülke altın ve döviz rezervlerini yönetir, faiz oranlarını belirler, reeskont politikasını uygular, hazine adına bankacılık işlemlerini yapar, para basar ve kredi işlerini düzenler.
  •   Hükümet ile enflasyon hedefini belirler.
  •   Para basılabilecek durumlar; devlet hazinesindeki altın ve döviz oranında artış olduğunda, memur maaşlarını ödenmesi durumunda, piyasada senetlerin artması durumunda, devletin gelir ve giderleri arasında giderler lehine dengesizlik varsa para basılabilir. Fakat bu durumda paranın değerinin düşmesi gibi sorunlarla karşılaşılabilir.
  • ü  Madeni para darphanede basılır, darphane hazine müsteşarlığına bağlıdır.
• Türkiye Atom Enerjisi Kurumu(TAEK)
  •   1956’da Ankara’da kuruldu.
  •   1982 yılında başbakanlığa bağlı olarak yeniden yapılandı.
  •   Ülkenin gerek görülen yerlerinde araştırma ve eğitim merkezleri, laboratuvarlar, deneme merkezleri ve güç üretimine dönük olmayan pilot tesisler kurar.
  •   Atom enerjisinin barışçıl amaçlarla ülke yararına kullanılmasında izlenecek ulusal politikanın esaslarını belirler.
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu(TÜBİTAK)
  •   1963’te Cemal Gürsel tarafından kuruldu. 2005 yılında son halini aldı. Merkezi Ankara.
  •   Başbakanlığa bağlı bilim ve teknolojiyi teşvik etmekle görevli resmi kurumdur.
  •   Araştırma ve geliştirme faaliyetlerini ülke kalkınmasındaki önceliklere göre geliştirir, özendirir, düzenler ve koordine eder.
  •   Birimleri; Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı, Araştırma Destek Programı Başkanlığı, Bilim ve Toplum Daire Başkanlığı, Bilim, Teknoloji ve Yenilikçilik Politikaları Daire Başkanlığı, Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı, Uluslararası İlişkiler Daire Başkanlığı.

• Türkiye Bilimler Akademisi
  •   1994’te çalışmalarına başladı. Merkezi Ankara.
  • ü  Başbakanlığa bağlı, bilimsel, idari ve mali özerkliğe sahip tüzel kişidir.
• Kamu Denetçiliği Kurumu
  •   TBMM başkanlığına bağlı, özel bütçeli kamu tüzel kişisidir. Merkezi Ankara.
  •   Başdenetçilik ve kuruldan oluşur.
  •   Kamu Başdenetçisi TBMM tarafından gizli oyla seçilir.
• Türkiye Adalet Akademisi
  •   Bilimsel, idari ve mali özerkliğe sahip tüzel kişidir.
  •   Adalet Bakanlığı’na bağlıdır.
  •   Merkezi Ankara.
• Türkiye Futbol Federasyonu
  •   1923’ten beri FIFA’nın, 1962’den beri UEFA’nın üyesidir. Merkezi Ankara.
• Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu
  •   TFF statüsü ve ilgili talimatlarda belirtilen nitelikteki uyuşmazlıklar ile ilgili nihai karar merciidir.
  •   Bir başkan, altı asil ve altı yedek üyeden oluşur.
• İstanbul Menkul Kıymetler Borsası(İMKB)
  •   1983’te menkul kıymet alım satım ortamı oluşturmak için kuruldu.
  •   Sermaye Piyasası Kurulu gözetim ve denetimi altında tüzel kişidir.
  •   Hisse senetlerinin alınıp satıldığı tek resmi yerdir.
  •   Banka ve aracı kurumlara takas ve saklama hizmeti verir.
• Sosyal Güvenlik Kurumu
  •   Bağkur, SSK ve Emekli Sandığı kurumlarının devredilmesiyle kurulmuş Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı kurumdur.
• Kamu Sermayeli Kalkınma Bankaları
  •   Türkiye Kalkınma Bankası
  •   Türkiye Kredi Bankası(EXİMBANK)
  •   T.C.  Turizm Bankası
  •   İller Bankası: 1933’te Belediyeler Bankası olarak kuruldu.

KAYNAK-2

• Düzenleyici ve denetleyici kurumlar; Rekabet Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu(SPK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu(BDDK), Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu(TMSF), Radyo ve Televizyon Üst Kurulu(RTÜK), Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Kamu İhale Kurumu, Şeker Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu(TAPDK).
• Düzenleyici ve denetleyici kurumların ortak özellikleri; bağımsız idari kurumlardır, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişiliğe sahiplerdir, üyeleri yasama ya da yürütme organınca seçilir, yürütme organı ve diğer idari mercilerin bu kurumlar üzerinde yetkisi ve denetimi yoktur, hiyerarşi ve vesayet denetimine tabi değillerdir, iç ve dış denetime tabidirler, iç denetim kendi başkanlarınca, dış denetimde mali denetimi TBMM adına Sayıştay, kararların yerindeliği denetimini idari yargı organları(Danıştay ve idari mahkeme) yapar, görevli oldukları alanlardaki faaliyetleri izleme ve denetleme yetkisine sahiptirler, bütçelerini kendi iradeleriyle oluştururlar.
• Türkiye’de köyden kente göç oranı en fazla Marmara Bölgesi’ndedir.
• Küreselleşme, ülkeler arasında giderek gelişen ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ilişkilerin devletler arasındaki bağımlılığın artmasını belirten kavramdır. Sebepleri; insan hareketliliği(göç, sığınma, mülteci), finansal hareketlilik(borç, kredi), kaynak hareketliliği(enerji, petrol), kuvvet hareketliliği(güvelik iş birliği, askeri güçler).
• Deflasyon; fiyatlar genel düzeyindeki sürekli düşmeyi ifade eder.
• Enflasyon, paranın değer kaybetmesi sonucu tüketicinin alım gücünü düşmesi.
• Revalüasyon, hükümet kararı ile bir ülke parasının diğer ülkelerin paraları karşısında değer kazanması sürecidir.
• Devalüasyon, enflasyon nedeni ile bir ülke para biriminin yabancı paralar karşısında değer kaybetmesi.
• Stagflasyon, aynı anda hem işsizlik hem de enflasyon durumunun bulunması.
• Ekonomik büyüme, reel gayrisafi milli hasılanın artması.
• Döviz kuru, dövizin fiyatı ya da bir yabancı para ile ulusal para arasındaki değişim oranı.
• Gayrisafi milli hasıla, bir ülke vatandaşları tarafından yurt içinde ve yurt dışında bir yıl içerisinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin piyasa fiyatlarının toplamı.
• Gayrisafi yurt içi hasıla, bir ülkede bir yıl içinde yerli ve yabancı kaynaklar tarafından üretilen tüm malların piyasa fiyatlarının toplamı.
• Faizlerin hızla düşmesi ekonomik krizin öncülerindendir.
• Kyoto protokolüne göre, sanayileşmiş ülkeler ile piyasa ekonomisine geçiş aşamasındaki ülkeler atmosfere saldıkları sera gazı miktarlarında indirime gitmeyi kabul etmişlerdir. Protokol adını Japonya’nın Kyoto kentinden alır. İlk aşama 1997’de tamamlanmıştır ancak 2005’te yürürlüğe girmiştir. ABD protokole taraf değildir. Türkiye 2009’da kabul etti. Protokolü imzalamayan AB ülkeleri Malta ve Güney Kıbrıs’tır. 2012’de yerini Bali Konferansı’na bırakacaktır.
• Nabucco Boru Hattı görüşmeleri 2002’de BOTAŞ(Türkiye) ve OMV(Avusturya) arasında başladı. 13 Temmuz 2009’da Türkiye, Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Avusturya arasında Ankara’da imzalanan Hükümetler Arası Antlaşma ile hayata geçti. Amaç AB ülkelerine Türkiye üzerinden doğal gaz taşımak. 2011’de proje destek antlaşması Kayseri’de imzalanmış ve yasal çerçeve belirlenmiştir. Erzurum, Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Avusturya sırasını izler.

[AdsWithin]

DÖKÜMANI İNDİR