
KPSS YARGI – pdf – indir
KAYNAK -1
- · Bağımsız mahkemeler yargı yetkisini Türk Milleti adına kullanır.
- · Hakim ve savcıların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ödenekleri, meslekte ilerlemeleri gibi tüm işlemleri hakimlik teminatı esasına göre kanunla düzenlenir.
- · Hakimler ve savcılar 65 yaşını bitirinceye kadar hizmet görürler. Askeri hakim ve savcıların yaş haddi, emeklilik ve yükselme işlemleri kanunla belirlenir.
- · Hakimler ve savcılar kanunda belirtilenler dışında özel ve resmi görev alamazlar. İdari görev bakımından Adalet Bakanlığına bağlıdırlar.
- · Mahkemeler herkese açıktır. Ancak kamu güvenliği ve genel ahlakın gerekli kıldığı durumlarda bir kısmı ve tamamı kapalı yapılabilir.
- · Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, yargılama usulleri ve işleyişi kanunla düzenlenir.
- · Adalet hizmetleri ve savcıların idari görev yönünden Adalet bakanlığınca denetlenmeleri, adalet müfettişleri ile hâkim ve savcı mesleğinden olan iç denetçilerce, araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılır. Usul ve esaslar kanunla düzenlenir(2010 değişikliği).
- · Hakimler ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikçe anayasada gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamaz, bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun bırakılamaz.
- · Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her halde adliye mahkemelerince görülür(2010 değişikliği).
- · Savaş hali haricinde asker olmayan kişiler askeri mahkemelerde yargılanamaz(2010 değişikliği).
- · Yüksek mahkemeler; Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi.
- · Anayasa mahkemesi 17 üyeden oluşur(2010) değişikliği.
ANAYASA MAHKEMESİ
TBMM Genel Kurulu | 2 Üye | Sayıştay | Sayıştay genel kurulunun kendi başkan ve üyelerinden, her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden gizli oylamayla seçer. |
1 Üye | Baro Başkanları | Baro başkanlarının serbest avukatlar arasından gösterecekleri üç aday içinden yapacağı gizli oylamayla seçer. | |
TBMM’de yapılacak seçide, her boş üyelik için ilk oylamada üye tam sayısının 2/3 ve ikinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. İkinci oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamadan en çok oy alan iki aday için üçüncü oylama yapılır. Üçüncü oylamada en fazla oy alan aday üye seçilmiş olur(2010 değişikliği). | |||
Cumhurbaşkanı | 3 Üye | Yargıtay | Yargıtay genel kurulunun kendi başkan ve üyelerinden her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer. |
2 Üye | Danıştay | Danıştay genel kurulunun kendi başkan ve üyelerinden her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden seçer. | |
1 Üye | Askeri Yargıtay | Askeri Yargıtay genel kurulunun kendi başkan ve gösterecekleri üç aday içinden seçer. | |
1 Üye | AYİM | Askeri Yargıtay genel kurulunun kendi başkan ve gösterecekleri üç aday içinden seçer. | |
3 Üye | YÖK | En az ikisi hukukçu olmak üzere Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan Yükseköğretim Kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan öğretim üyeleri arasından göstereceği üçer aday içinden seçer. | |
4 Üye | Cumhurbaşkanı | Üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, birinci sınıf hakim ve savcılar ile en az beş yıllık raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından seçer(2010 değişikliği.). |
- Anayasa mahkemesine üye seçilebilmek için kırk beş yaşını doldurmuş olması kaydıyla, yüksek öğrenim kurumları öğretim üyelerinin profesör veya doçent unvanını kazanmış, avukatların en az yirmi yıl fiilen avukatlık yapmış, üst kademe yöneticilerinin yüksek öğrenim görmüş ve yirmi yıl kamu hizmetinde fiilen çalışmış, birinci sınıf hakim ve savcıların adaylık dahil en az yirmi yıl çalışmış olması şarttır(2010 değişikliği).
- 2010 değişikliği öncesi anayasa mahkemesi 11 asıl ve 4 yedek üyeden kurulurdu.
- Anayasa mahkemesi üyeleri arasından gizli ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile dört yıl için bir başkan ve iki başkan vekili seçilir. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler(2010 değişikliği).
- Anayasa mahkemesi üyeleri on iki yıl için seçilirler. Bir kimse iki defa üye seçilemez(2010 değişikliği).
- Anayasa mahkemesi üyeliği, üyenin hakimlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymesi halinde kendiliğinden, görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceğinin anlaşılması üzerine anayasa mahkemesi üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile sona erer.
- Anayasa mahkemesi siyasi partilerin mali denetimini yapar, uyuşmazlık mahkemesi başkanını seçer, anayasa değişikliklerinin sadece şekil bakımından; kanunların, KHK’ların, TBMM içtüzüğünün şekil ve esas bakımdan uygunluğunu denetler, kişisel başvuruları karar bağlar(2010 değişikliği).
- Anayasa mahkemesi, cumhurbaşkanını, TBMM başkanını(2010 değişikliği), bakanalar kurulu üyelerini, anayasa mahkemesi başkanını ve üyelerini, yargıtay, danıştay askeri yargıtay, askeri yüksek idare mahkemesi üyelerini, başkanlarını ve başsavcılarını, yargıtay cumhuriyet başsavcısını ve vekilini, hakimler ve savcılar yüksek kurulu, sayıştay üyelerini ve başkanlarını, genel kurmay başkanını, kara, hava, deniz ve jandarma genel komutanını (2010 değişikliği) görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yüce divan sıfatıyla yargılar.
- Yüce divan kararlarına yeniden inceleme başvurusu yapılabilir. İnceleme sonucu verilen karar kesindir(2010 değişikliği).
- Yüce divanda savcılık görevini yargıtay cumhuriyet başsavcısı ve cumhuriyet başsavcı vekili yapar.
- Anayasa mahkemesine anayasa şikayeti hakkında bireysel başvuru hakkı 2010 değişikliği ile gelmiştir.
- Anayasa mahkemesi çalışmalarını iki bölüm ve genel kurul olarak yapar. Bölümler başkan vekili başkanlığında dört üyenin katılımıyla toplanır. Genel kurul ise başkan veya başkanın belirlediği başkan vekiliyle on iki üyenin toplanmasıyla oluşur. Kararlar salt çoğunluk ile alınır(2010 değişikliği).
- Anayasa mahkemesince siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal, itiraz davaları ile Yüce divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara genel kurul, bireysel başvurulara bölümler bakar(2010 değişikliği).
- Anayasa mahkemesince şekil bozukluğuna bağlı davalar öncelikle incelenip bakılır.
- Anayasa mahkemesinin kuruluşu, genel kurul ve bölülerin yargılama usulleri, başkan ve başkan vekilleri ve üyelerin disiplin işleri kanunlar; mahkemenin çalışma esasları, bölüm ve komisyonların oluşumu ve iş bölümü kendi içtüzüğüyle belirlenir(2010 değişikliği).
- Anayasa Mahkemesi denetim yolları:
- ü Soyut Norm(İptal Davası): Anayasa mahkemesine iptal davası açabilenler; cumhurbaşkanı, 110 milletvekili, iktidar partisi grubu, ana muhalefet partisi grubu.
Anayasa Değişikliği | Kanun | KHK, TBMM İçtüzüğü | ||||
Kim | Süre | Kim | Süre | Kim | Süre | |
Şekil Bakımından Denetim | Cumhurbaşkanı+110 milletvekili | Resmi gazetede yayımdan itibaren 10 gün içinde | Cumhurbaşkanı+110 milletvekili | Resmi gazetede yayımdan itibaren 10 gün içinde | Cumhurbaşkanı+110 milletvekili + İktidar veya ana muhalefet partisi meclis grupları | Resmi gazetede yayımdan itibaren 60 gün içinde |
Esas Bakımdan Denetim | Yok | Yok | Cumhurbaşkanı+110 milletvekili + İktidar veya ana muhalefet partisi meclis grupları | Resmi gazetede yayımdan itibaren 60 gün içinde | Cumhurbaşkanı+110 milletvekili + İktidar veya ana muhalefet partisi meclis grupları | Resmi gazetede yayımdan itibaren 60 gün içinde |
Anayasa değişiklikleri şekil yönünden incelenirken; teklif yeterliliğine, oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülmeme şartına dikkat eder. Koalisyon şeklindeki hükümetlerde iptal davası hakkı koalisyonu oluşturan partilerden en fazla milletvekili bulunduran partiye aittir. İktidar ve ana muhalefet partisi iptal davasını genel kurullarının üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alacakları karar ile grup başkanları veya başkan vekillerince açarlar.
- ü Somut Norm(Anayasaya aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülmesi): Bir davaya bakmakta olan mahkemenin uygulanacak kanun veya KHK hükümlerini anayasaya aykırı görmesi durumunda anayasa mahkemesinin bu konuda vereceği karara kadar davayı ertelemesidir. Anayasa mahkemesi, davanın kendisine gelişinden itibaren 5 ay içinde kararını verir. Bu süre içinde karar verilmezse dava mevcut hükümlerle görülür. Anayasa mahkemesi itirazı reddederse ret kararının resmi gazetede yayımlanmasından sonra 10 yıl geçmedikçe aynı hükmün aykırılığı iddiasıyla başvuru yapılamaz.
- Somut norm denetiminin şartları; bir mahkeme tarafından bakılmakta olan bir dava olması, denetlenecek kanun veya KHK’nın görülen davada uygulanacak olması, mahkemenin resen karar vermesi veya taraflardan birinin ileri sürdüğü aykırılık iddiasının ciddi olduğu kanısına varması gerekir.
Soyut norm denetimi anayasa değişikliği, kanun, KHK ve TBMM içtüzüğü için yapılırken somut norm denetimi kanun ve KHK için yapılır.
- Bireysel Başvuru(Anayasa şikayeti-2010): Bireysel başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.
- Anayasa mahkemesi verdiği kararlar ile kanun koyucu gibi hareket ederek yeni bir uygulama ya da hüküm yaratamaz.
- Kanun, KHK veya meclis içtüzüğü ya da bunların hükümleri iptal kararlarının resmi gazetede yayımlanmasıyla yürürlükten kalkar. Gereken hallerde anayasa mahkemesi tarafından iptalin yürürlüğe gireceği belli bir tarih verilebilir fakat bu tarih resmi gazetede yayımdan itibaren 1 yılı geçemez.
- Anayasa mahkemesinin iptal kararları geriye yürümez. Kararlar resmi gazetede yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar.
- Anayasa mahkemesinin denetimine tabi norm ve işlemler; kanun, KHK(olağan dönem), anayasa değişiklikleri, meclis içtüzüğü, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin meclis kararı, TBMM üyeliğinin düşürülmesine ilişkin meclis kararı.
- Anayasa mahkemesinin denetimine tabi olmayan norm ve işlemler; OHAL ve sıkıyönetim KHK’ları, milletlerarası antlaşmalar, inkılap kanunları, parlamento kararları(üç istisna hariç).
- Yargıtay üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış adli yargı hakim ve cumhuriyet savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından HSYK tarafından üye tam sayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla seçilir.
- Yargıtay birinci başkanı, başkan vekilleri ve daire başkanları kendi üyeleri arasından Yargıtay genel kurulunca üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyuyla dört yıl için seçilirler. Seçilenler tekrar seçilebilir.
- Yargıtay cumhuriyet başsavcısı ve başsavcı vekili yargıtay genel kurulunun kendi üyeleri arasından gizli oyla belirleyeceği beş aday içerisinden cumhurbaşkanı tarafından dört yıl için seçilir. Seçilenler tekrar seçilebilirler.
- Danıştay üyelerinin ¾’ü birinci sınıf idari yargı hakim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından HSYK tarafından, ¼’i nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasından cumhurbaşkanı tarafından seçilir.
- Danıştay başkanı, başsavcı, başkan vekilleri ve daire başkanları kendi üyeleri arasından Danıştay genel kurulunca üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler. Seçilenler tekrar seçilebilir.
- Danıştay, idari davaları görür, başbakan ve bakanlar kurulunca gönderilen kanun tasarıları hakkında 2 ay içinde görüş bildirir, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında 2 ay içinde görüş bildirir, tüzük tasarılarını inceler, idari uyuşmazlıkları çözer.
- Asker yargıtay üyeleri birinci sınıf askeri hakimler arasından Askeri Yargıtay genel kurulunun üye tam sayısının salt çoğunluğu gizli oyla her boş yer için göstereceği üçer aday içinden cumhurbaşkanınca seçilir.
- Askeri yargıtay başkanı, başsavcısı, ikinci başkanı ve daire başkanları üyelerinin rütbe ve kıdem sırasına göre belirlenir.
- Askeri yüksek idare mahkemesinin askeri hakim sınıfından olan üyeleri, mahkemenin bu sınıftan olan başkan ve üyelerinin salt çoğunluğunun gizli oyuyla birinci sınıf askeri hakimler arasından her boş yer için üçer aday içinden; hakim sınıfından olmayan üyeleri de subaylar arasından genelkurmay başkanınca gösterilecek her boş yer için üçer aday arasından cumhurbaşkanınca seçilir. Askeri hakim sınıfından olmayan üyelerin görev süreleri en fazla 4 yıldır. Başkanı, başsavcı ve daire başkanları hakim sınıfından olanlar arasından rütbe ve kıdeme göre seçilir.
- Uyuşmazlık mahkemesi üyeleri yargıtay, danıştay, askeri yargıtay ve askeri yüksek idare mahkemesi üyeleri arasından seçilir. Başkanı ve başkan vekili anayasa mahkemesi tarafından seçilir.
- Diğer mahkemelerle anayasa mahkemesi arasındaki uyuşmazlıkta anayasa mahkemesi esas alınır.
- HSYK mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar.
- HSYK 22 asil ve 12 yedek üyeden oluşur ve 3 daire şeklinde çalışır(2010 değişikliği).
HSYK ÜYELERİ
Seçen Kurum | Asıl | Yedek | |
1 | Kurulun başkanı Adalet Bakanıdır. | ||
1 | Adalet Bakanlığı müsteşarlığı kurulun tabii üyesidir. | ||
Cumhurbaşkanı | 4 | Nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca seçilir. | |
Yargıtay | 3 | 3 | Yargıtay üyeleri arasından yargıtay genel kurulunca. |
Danıştay | 2 | 2 | Danıştay üyeleri arasından danıştay genel kurulunca. |
Türkiye Adalet Akademisi | 1 | 1 | Türkiye Adalet Akademisi üyeleri arasından Türkiye Adalet Akademisi genel kurulunca. |
Adli Yargı Hakim ve Savcıları | 7 | 4 | Birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından adli yargı hakim ve savcılarınca seçilir. |
İdari Yargı Hakim ve Savcıları | 3 | 2 | Birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idari yargı hakim ve savcıları arasından idari yargı hakim ve savcılarınca 4 yıl için seçilir. |
- HSYK üyeleri dört yıl için seçilirler. Seçilenler tekrar seçilebilir.
- HSYK üyeliği seçimi görev süresinin dolmasından önceki 60 gün içinde yapılır. Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelerin görev süresi dolmadan kurul üyeliğinin boşalması durumunda, boşalmayı takip eden 60 gün içinde yeni üyelerin seçimi yapılır. Diğerlerinde ise yedek üyeler göreve gelir.
- HSYK üyelerinin seçimlerinde en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek olarak her dönem için bir defada gizli oyla seçilir.
- HSYK başkanı(adalet bakanı) ve adalet bakanlığı müsteşarı dışındaki asıl üyeleri kanunda belirtilenler dışında görev alamazlar veya kurul tarafından başka bir göreve atanamaz ve seçilemezler.
- HSYK başkanı daire çalışmalarına katılamaz. Kurul kendi üyeleri arasından daire başkanlarını, daire başkanlarından birini de balkan vekili olarak atar.
- HSYK adli ve idari yargı hakim ve savcıları hakkında meslekleriyle ilgili kararları verir, adalet bakanının bir mahkemenin kaldırılması veya dairenin değiştirilmesi hakkındaki teklifini karar bağlar.
- Hakim ve savcıların görevlerini kanun, tüzük, yönetmelikler ve genelgelere uygun yapıp yapmadıklarını denetleme ve görevleriyle ilgili suç işleyip işlemediklerini araştırma ve gerektiğinde inceleme ve soruşturma işlemleri ilgili dairenin teklifi ve HSYK başkanın oluru ile kurul müfettişlerince yapılır. Soruşturma ve inceleme hakkında soruşturma ve inceleme yapılacak olan kişiden daha kıdemli bir hakim ya da savcı tarafından da yapılabilir.
- HSYK’nın meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
- HSYK genel sekreteri birinci sınıf hakim ve savcılardan kurulun teklif ettiği üç aday içinden kurul başkanınca(adalet bakanı) seçilir.
- HSYK müfettişleri ve kurulda geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak hakim veya savcıları kurul atar.
- Adalet bakanlığının merkez, bağlı ve ilgili kuruluşlarında geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak hakim veya savcılar ile adalet müfettişlerini, hakim veya savcı mesleğinden olan iç denetçileri adalet bakanı atar.
- Sayıştayın kesin hükümleri hakkında yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunulabilir. Bu kararlar dolayısıyla idari yargı yoluna başvurulamaz.
- Mahalli idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır.
- Vergi ve benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında sayıştay ve danıştay arasında uyuşmazlık çıkması durumunda danıştayın kararları esas alınır.
- Sayıştay üyeleri ve başkanı TBMM tarafından seçilir.
- Yargı denetimine tabi olmayan durumlar ve idari işlemler; Cumhurbaşkanının resen yaptığı işlemler, OHAL ve sıkıyönetim KHK’ları, inkılap kanunları, HSYK’nın meslekten çıkarma kararı dışındaki kararları, YAŞ kararları(ancak terfi işlemleri ve kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri hariç her türlü ilişik kesme kararlarına yargı yolu açıktır.), milletlerarası antlaşmalar, YSK kararları, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları, Yüksek Hakem Kurulu kararları.
- Memurlara verilen uyarı ve kınama cezalarına yargı yolu açıktır.
- Yükseköğretim kurulu üyelerini ve başkanını cumhurbaşkanı seçer.
- Türk Hukuku Yargı Kolları
Anayasa Yargısı
- Anayasa Mahkemesi
Uyuşmazlık Yargısı
- Uyuşmazlık Mahkemesi
Adli Yargı
- Yargıtay: Adli yargının en üst derece mahkemesi.
- Bölge Adliye Mahkemeleri: Üst derece mahkemeleri.
İlk Derece Mahkemeleri
Hukuk Mahkemeleri
- Ticaret Mahkemeleri
- Asliye Hukuk Mahkemeleri
- Sulh Hukuk Mahkemeleri
- İcra Hukuk Mahkemeleri
- Çocuk Mahkemeleri
- Trafik Mahkemeleri
Ceza Mahkemeleri
- Sulh Ceza Mahkemeleri
- Asliye Ceza Mahkemeleri
- Ağır Ceza Mahkemeleri
İdari Yargı: İlk idari yargı 1868’de Tanzimat’la birlikte açılan Şurayı Devlet(Danıştay) ile başlamıştır.
- Danıştay: İdari yargının en üst derece mahkemesi.
- Bölge İdare Mahkemeleri: Üst derece mahkemeleri. 1 başkan ve 2 üyeden oluşur. İçişleri bakanlığının ve maliye bakanlığının görüşü alınarak adalet ve maliye bakanlığınca kurulur. İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına yapılan itirazları inceler ve uyuşmazlıkları çözer. İlk ve orta öğretim öğrencilerinin sınıf geçmelerine ve notların tespitine ilişkin uyuşmazlıkları çözer.
İlk Derece Mahkemeleri
İdare Mahkemeleri
Vergi Mahkemeleri
Askeri İdari Yargı: Askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Uyuşmazlıklarda ilgilinin asker kişi olması şartı aranmaz.
- Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
Askeri Ceza Yargısı
- Askeri Yargıtay
- İlk Derece Mahkemeleri
Disiplin Mahkemeleri
Askeri Mahkemeler
- Ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında hükümete istişari nitelikte görüş bildirmek amacıyla Ekonomik ve sosyal Konsey kurulur. Ekonomik ve Sosyal Konseyin kuruluş ve işleyişi kanunla düzenlenir.
- Geçici 15.Maddenin 2010 değişikliğiyle kaldırılmasıyla Milli Güvenlik Konseyi’nin, bu konseyin yönetimi döneminde kurulmuş hükümetlerin ve danışma Meclisi’nin karar ve tasarruflarından dolayı haklarında cezai, mali veya hukuki sorumluluk durumlarına karşı yargı yolu açılmıştır.
KAYNAK-2
- Anayasa mahkemesi anayasa değişikliğinde iptale, siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına karar verebilmesi için toplantıya katılan üyelerin 2/3 oy çokluğu şarttır.
- Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukta yapılıp yapılmadığı hususu ile sınırlıdır.
- Esas bakımdan denetimde bir normun içeriği, sebebi, amaç ve hükümleri ile çatışıp çatışmadığı araştırılır.
- Anayasa mahkemesi raportörleri, mesleklerinde en az beş başarı ile çalışmış olan, hakim ve savcılar, Sayıştay denetçisi, baş denetçisi veya uzman denetçileri arasından ilgilinin isteği, Anayasa mahkemesi başkanının uygun görmesi üzerine bağlı oldukları kurumun yetkili mercileri tarafından atanır. Yüksek öğretim kurumlarının hukuk, iktisat ve siyasal bilimler dallarında doçent, yrd. doçent ve doktora yapmış araştırma görevlileri de aynı usul ve şartlarla raportör olarak atanabilirler.
- Raportörlerin kararları anayasa mahkemesi üyelerini bağlayıcı değildir.
- Ölçü norm=Anayasallık bloku: Anayasa mahkemesinin karar verirken dikkate alacağı normlardır. Bunlar; milletlerarası hukuk kuralları, hukukun genel ilkeleri, Atatürk ilke ve inkılapları, anayasa.
- Sayıştay başkanı TBMM tarafından toplantıya katılanların salt çoğunluğunun gizli oyuyla seçilir. Sayıştay başkanının görev süresi 5 yıldır ve bir kimse en fazla iki defa sayıştay başkanı seçilebilir.
- Sayıştay başkan ve üyelerinin hukuk, siyasal bilgiler, işletme, iktisat fakültelerinin birinden mezun olduktan sonra en az 16 yıl kamu idarelerinde çalışmış olmaları gerekir.
- Sayıştay üyelerinin 3/5’ü sayıştay meslek gruplarından geriye kalanların en az yarısı maliye bakanlığı meslek gruplarından seçilir.
- Sayıştay ile Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Sayıştay çatısı altında birleştirildi.
- YSK birimleri: İl Seçim Kurulu(İl merkezindeki en yüksek dereceli üç hakimden oluşur.), İlçe Seçim Kurulu(İlçedeki en yüksek dereceli hakim başkandır. Dört üye siyasi partilerden, iki üye öğretmenlerden seçilir.), Sandık Kurulu(Bir başkan ve dört üyeden oluşur), Seçmen Kütükleri.
- Bütçe kanununa bütçe ile ilgili hükümler dışında hüküm konulamaz.
- Bakanlar kurulu bütçe tasarılarını mali yıl başından 75 gün önce TBMM’ye sunar. Tasarı 40 kişilik bütçe komisyonu tarafından incelenir. Bu komisyonun en az 25 üyesi iktidar grubundan geriye kalanlar ise meclisteki partilerin oranınca belirlenir. Bütçe komisyonunun 55 gün içinde kabul edeceği metin TBMM’de görüşülür ve mali yılbaşına kadar karara bağlanır. TBMM üyeleri bütçe kanunu tasarılarının görüşülmesi sırasında gider arttırıcı ve gelir azaltıcı önerilerde bulunamaz.
- Kesin hesap kanun tasarıları bakanlar kurulu tarafından ilgili oldukları mali yılın sonundan başlayarak en geç 7 ay içinde TBMM’ye sunulur. Sayıştay en geç 75 gün içinde genel uygunluk bildirimini TBMM’ye sunar.
- Genel kurulda kesin hesap kanun tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısı ile beraber görüşülerek karara bağlanır.
KAYNAK-3
- Anayasa mahkemesinin tüm kararları resmi gazetede yayımlanır.
- 2010 değişikliği ile askeri yargıtay ve askeri yüksek idare mahkemesinin anayasadaki hükümlerinden “askerlik hizmetinin gereklerine” ifadesi çıkarılmıştır.
- 2004 yılındaki değişiklikle Sayıştay, silahlı kuvvetlerin elinde bulunan devlet mallarının denetimini yapabilir.
- Kitlerin mali denetimini Sayıştay yapar.
- HSYK üyeleri dört yıl için seçilir. Seçilenler tekrar seçilebilir.
- Başkomutanlık TBMM’nin manevi varlığından ayrılamaz ve cumhurbaşkanı tarafından temsil edilir. Genelkurmay başkanı savaşta başkomutanlık görevini cumhurbaşkanı namına yürütür.
KARMA
- Yargı bağımsızlığı ilk kez 1924 Anayasası’nda kabul edilmiştir.
- 2011’de KHK ile yapılan düzenlemeler, bakanlar kurulunda değişiklikler yapılarak yeni bakanlıklar getirildi, bakan yardımcılığı kadrosu geldi, A grubu kadrolar için üst yaş sınırı 35 oldu, avukatların hakimlik mesleğine geçiş yaşı 35’ten 45’e çıktı, Yargıtay’a tetkik hakim olarak atanma şartı olan 5 yıl çalışma şartı 10 yıl ertelendi, hakim ve savcı adaylarının staj süresi 5 yıl süreyle geçici olarak 2 yıldan 1 yıla indirildi, TÜBİTAK üye sayısı 13’ten 17’ye çıktı ve üyelik süresi 3 yıl oldu, sit kurulları ve Özel Çevre Koruma Kurumu’nun görevleri Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne devredildi, Doğu Anadolu Projesi ile Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlıkları kuruldu,
[AdsWithin]
bu bilgiler 2017 anayasa değişikliği öncesindeki değişiklikler. İnsanları yanıltabilir.