Kpss Vatandaşlık Yasama Konu Anlatımı

YASAMA pdf – indir

KAYNAK-1

• Yasama yetkisinin özellikleri; genelliği(istisnası Cumhurbaşkanlığı kararnamesidir.), asliliği(ilk elliği-istisnası Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, sıkıyönetim ve olağanüstü hal kanun hükmünde kararnameleridir.), devredilemezliği(istisnası kanun hükmünde kararnamelerdir.), sürekliliği.
• Kanun maddi ve şekli olmak üzere ikiye ayrılır. Maddi kanun, genel, sürekli, objektif hukuki işlemlerdir. Örn. Suç ve cezaların konulması. Şekli kanun özel, sübjektif ve somut niteliklidir. Örn. Para basılmasına karar vermek.
• Kanunların tümü Anayasa mahkemesinin denetimine tabidir.
• Parlamento kararları=TBMM kararları: Meclisin kendi iç işleyişine yöneliktir. Cumhurbaşkanının imzasına gerek yoktur. TBMM başkanlığınca TBMM kararı adı ile resmi gazetede yayımlanır. İstisnaları hariç(meclis içtüzüğü, milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması, milletvekilliğinden çıkarılma) yargısal denetime tabi değildir.
• Parlamento kararları; TBMM içtüzüğü, milletvekilliğinin düşürülmesi kararı, yasama dokunulmazlığının kaldırılması, kapalı oturumun yapılmasına ve bu oturumdaki görüşmelerin yapılmasına ilişkin kararlar, bir milletvekilinin 6 ayı geçmemek üzere bakanlar kurulunca verilecek görevi kabul etmesine ilişkin kararlar, gensorunun gündeme alınıp alınmaması kararı, RTÜK üyelerinin seçilmesi, TBMM seçimlerinin yenilenmesi, meclisin tatile girmesi, meclis başkanı ve TBMM başkanlık divanının seçilmesi, kalkınma planlarının onaylanması, bakanlar kuruluna güvenoyu verilmesi, meclis soruşturması açılması ve yüce divana sevk kararı, savaş ilanı, TSK’nın yurtdışına gönderilmesi, yabancı askerlerin ülkeye kabulü, olağanüstü hal ve sıkıyönetim kararlarının onayı ve süresinin 4 ayı geçmemek üzere uzatılması, Cumhurbaşkanının vatana ihanetten suçlanması.
• Kanunlar; kanun yapmak, değiştirmek ve kaldırmak, milletlerarası antlaşmaların onaylanmasının uygun bulunması(şekli kanun), genel ve özel affın kabulü(şekli kanun), anayasanın değiştirilmesi, suç ve cezaların konulması, seçim sisteminin düzenlenmesi, para basılmasına karar vermek(şekli kanun), bütçe ve kesin hesap tasarılarının kabulü(şekli kanun), vergi vb. yükümlülüklerin konulması, kaldırılması, il ve ilçelerin kurulması, üniversitelerin kurulması, olağan ve olağanüstü hal kanun hükmünde kararnamelerinin onaylanması, reddedilmesi(şekli kanun), olağan dönem KHK’ler için bakanlar kuruluna yetki verilmesi.
• 1982 anayasasının ilk şeklinde 400 olan milletvekili sayısı 1987 de 450’ye 1995’te de 550 çıkarıldı.
• Milletvekili seçilebilmek için 25 yaşının doldurmuş olmak(2006 değişikliği), askerlik hizmetini yapmış olmak, taksirli suçlar hariç, toplam 1 yıl veya daha fazla hapis ya da ağır para cezası almamış olmak gerekir.
• Yüz kızartıcı ve terör suçlarından hüküm giyenler affa uğramış olsalar dahi milletvekili olamazlar.
• Hakimler ve savcılar, yüksek yargı mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, memurlar ve işçi niteliği taşımayan kamu görevlileri, silahlı kuvvetler mensupları milletvekilliği için görevlerinden çekilmesi gereken kişilerdir.
• Yenilenmesine karar verilen meclisin yetkileri, yeni meclisin seçilmesine kadar devam eder.
• TBMM genel seçimlerin yenilenmesine dilediği zaman karar verebilir. Bu kararı toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla alabilir.(Toplantıya katılanlar 184, salt çoğunluk 139’dan az olamaz).
• Seçimlerin yenilenmesine TBMM karar verirse seçim tarihini de TBMM belirler. Yenileme kararı alındıktan sonra TBMM bu kararından vazgeçebilir.
• Seçimlerin yenilenmesine TBMM başkanına danışarak Cumhurbaşkanının karar vermesi halinde karardan 90 gün sonraki ilk Pazar günü seçim yapılır.
• Bakanlar Kurulu=Kabine=Hükümet. Düşmesi erken seçin anlamına gelmez.
• Savaş sebebiyle TBMM seçimleri 1 yıl erteleyebilir. Bu kararını tekrarlayabilir.
• İki milletvekili seçim dönemi arasında TBMM üyeliklerinde boşalma olması durumunda yapılan seçimlere ara seçim denir. Her seçim döneminde sadece bir defa yapılır.
• Ara seçim genel seçimlerden 30 ay geçmeden veya genel seçimlere 1 yıl kala yapılamaz. Fakat istisnaları vardır. TBMM üye tam sayısında %5’lik boşalma olması durumunda genel seçimlerden 30 ay geçmemiş olsa dahi ara seçimler 3 ay içinde parlamento kararı ile zorunlu olarak yapılır. Fakat bu durumda dahi genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz.
• Bir ilin veya seçim çevresinin TBMM’de üyesi kalmaması halinde boşalmayı takip eden 90 günden sonraki ilk Pazar günü ara seçim zorunlu olarak yapılır. Yani bu durumda genel seçimlerden sonra 30 ay içinde ara seçim yapılamaz ve genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz kuralı geçerli değildir.
• Boşalan milletvekilleri için TBMM isterse ara seçim yapar. Fakat bu boşalma %5’i bulursa ara seçim zorunludur.
• YSK’nın ve diğer seçim kurullarının görev ve yetkileri kanunla belirlenir.
• YSK 7’si asıl 4’ü yedek olmak üzere 11 üyeden oluşur. 6’sı Yargıtay, 5’i Danıştay’dan, genel kurullarınca kendi üyeleri arasından üye tam sayısının salt çoğunluğunun gizli oyu ile seçilirler. Seçiler üyeler salt çoğunluk ve gizli oyla bir başkan ve bir başkan vekili seçer. Ad çekme usulü ile de Yargıtay ve Danıştay’dan ikişer yedek üye seçilir. Başkan ve yardımcısı ad çekmeye katılmaz.
• YSK 1950’de kurulmuştur. Kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
• Milletvekillerinin belli konuda ve 6 ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca verilecek geçici görevi kabul etmeleri TBMM’nin kararına bağlıdır.
• Yaralama, öldürme gibi eylemler yasama sorumsuzluğuna girmez.
• Yasama dokunulmazlığının iki istisnası vardır: Milletvekili ağır cezayı gerektiren bir suçtan dolayı suçüstü halinde yakalanmışsa veya anayasanın 14. Maddesindeki eylemlere ilişkin olarak seçimden önce milletvekilinin soruşturmasına başlanmışsa yasama dokunulmazlığından bahsedilemez.
• Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, tutuklanamaz, sorguya çekilemez ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla anayasanın 14. Maddesindeki durum bu hükmün dışındadır.
• TBMM üyesi hakkında verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi üyeliğin sona ermesine bırakılır ve zamanaşımı işlemez.
• Siyasi parti gruplarınca yasama dokunulmazlığı ve yasama sorumsuzluğu ile ilgili görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
• Yasama dokunulmazlığının kaldırılması için toplantıya katılanların salt çoğunluğu yeterlidir.
• Yasama sorumsuzluğunun özellikleri; meclis tarafından kaldırılamaz, mutlak ve süreklidir. Cezalandırmayı kaldırır. Milletvekilleri yasama görevlerinden dolayı sorumsuzdur. Milletvekilleri hukuki ve cezai bakımdan sorumsuzdur. Milletvekili olmayan bakanlar da yararlanabilir. Mutlak dokunulmazlık da denir.
• Yasama dokunulmazlığının özellikleri; meclis tarafından kaldırılabilir, nispi ve geçicidir. Cezalandırmayı erteler. Milletvekili yasama görevi ile ilgili olmayan fiillerden dolayı dokunulmazlığa sahiptir. Milletvekilleri cezai bakımdan dokunulmazlığa sahiptir. Milletvekili olmayan bakanlar da yararlanabilir. Nispi dokunulmazlık da denir.
• Milletvekilliğinin düştüğü haller:

Oylama İle

• Milletvekilliğinden istifa: İstifanın geçerliliğinin TBMM başkanlık divanınca tespiti ile TBMM genel kurulu kararı ile düşer. (En az 139 oyla.)
• Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz olarak 1 ay içinde 5 birleşim günü katılmaması: Üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile düşer. (En az 276 oyla.)
• Milletvekilliği ile bağdaşmayan bir görev veya hizmeti sürdürmekte ısrar etmek: Genel kurulun vereceği gizli oy kararı ile düşer. (En az 139 oyla.)

Doğrudan

• Ø Kesin hüküm giyme veya kısıtlanma hali: Kesin mahkeme kararının genel kurula bildirilmesi ile kendiliğinden düşer.
• Ø Milletvekilinin Cumhurbaşkanı seçilmesi
• Ø Ölüm
• TBMM kararına gerek kalmadan(doğrudan) düşen milletvekilliği için iptal davası açılamaz.
• TBMM kararıyla milletvekilliğinin düşürülmesine veya yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına karşı ilgili milletvekili veya başka bir milletvekili tarafından 7 gün içinde Anayasa mahkemesine iptal başvurusunda bulunulabilir. Mahkeme 15 gün içinde kararını verir.
• Beyan ve eylemleriyle partisinin kapatılmasına sebep olmak nedeniyle milletvekilliğinin doğrudan düşmesi 2010 değişikliği ile kaldırıldı.
• TBMM üyelerinin ödenek, yolluk ve emeklilik işlemleri kanunla düzenlenir. Ödenek ve yollukların en çok 3 aylığı önceden ödenebilir.
• Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.(2001 değişikliği).
• RTÜK üyelerini TBMM seçer.
• Sayıştay başkan ve üyelerini TBMM seçer.
• 2007 değişikliği ile TBMM’nin cumhurbaşkanı seçme yetkisi kaldırıldı.
• 2007 değişikliği ile seçimlerin 4 yılda bir yapılmasına karar verildi.
• Olağanüstü hal, sıkıyönetim ve seferberlik durumunu Cumhurbaşkanlığı başkanlığındaki bakanlar kurulu ilan eder.
• Anayasanın değiştirilmesi üye tam sayısının en az 1/3’ü(184) tarafından yazıyla teklif edilebilir.
• Anayasanın değiştirilmesi ile ilgili teklifler genel kurulda 2 defa görüşülür. 1. görüşmenin  üzerinden 48 saat geçmeden 2. görüşme yapılamaz. 1. görüşmeden, yapılan teklifler dışında herhangi bir önerge  2. görüşmeye sunulamaz.
• Anayasa değişiklik teklifi genel kurula gönderilmeden önce Anayasa Komisyonunda görüşülür. Görüşüldükten sonra TBMM Başkanına, TBMM Başkanı tarafından da genel kurula gönderilir.
• Değiştirme teklifinin kabulü meclis üye tam sayısının en az 3/5 ‘inin (330) gizli oyuyla mümkündür.

• TBMM geri gönderilen anayasa değişikliğini değiştirerek kabul ederse Cumhurbaşkanı tekrar değişikliği geri gönderebilir.
• Halk oylamasında değişikliğin kabul edilebilmesi için kullanılan oyların yarısından çoğunun kabul olması gerekir.
• Anayasa değişikliğinin genel kurulda 2 defa görüşülmesi anayasal bir düzenlemedir.
• Kanun tasarı ve tekliflerinin TBMM görüşülme usul ve esasları içtüzükle düzenlenir.

• Kanun tasarı ya da tekliflerin kabulü için toplantıya katılanların salt çoğunluğunun kabulü yeterlidir. Fakat bu sayı üye tam sayısının ¼’ünün bir fazlası(139)’ ndan az olamaz.(Karar yeter sayısı.).
• Bütçe kanunu TBMM’ye geri gönderilemez.
• Cumhurbaşkanınca geri gönderilen teklifin aynen kabul edilmesi durumunda cumhurbaşkanınca yayımlanır. Ancak cumhurbaşkanı teklifin anayasaya aykırılığı iddiasıyla Anayasa mahkemesine dava açabilir.
• Nitelikli çoğunluklar; genel ve özel af: TBMM üye tam sayısının 3/5’ü(açık); Cumhurbaşkanının vatana ihanetle suçlanması:  Teklif için üye tam sayısının 1/3’i , karar için üye tam sayısının ¾’ü; anayasa değişikliği: üye tam sayısının 3/5’ü(gizli); TBMM başkan seçimi: İlk iki turda üye tam sayısının 2/3’si, üçüncü turda üye tam sayısının salt çoğunluğu(gizli)(Dördüncü turda özel bir çoğunluğa gerek yoktur. Fazla oy alan seçilir.); devamsızlık nedeniyle milletvekilliğinin düşmesi, bir bakanın Yüce divana sevki(gizli) ve güven siteminin reddi(açık): Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile kabul edilir.
• Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi 1 yılı aşmayan milletlerarası antlaşmalar, devlet maliyesine yük getirmemek, kişi hallerine ve Türklerin yabancı memleketlerdeki mülkiyet hakkına dokunmamak şartıyla yayımlanma ile yürürlüğe konulabilir.
• Milletlerarası antlaşmaları bakanlar kurulu imzalar, TBMM’nin kabulüne sunulur ve TBMM tarafından uygun bulunursa Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır ve resmi gazetede yayımlanır.
• Usulüne göre konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir ve bunlar hakkında aykırılık iddiasıyla Anayasa mahkemesine başvurulamaz.
• Bakanlar kuruluna KHK çıkarma yetkisi veren kanunda çıkarılacak KHK’nın kapsamı, KHK’nın ilkeleri, KHK’nın amacı, yetki kanunun süresi, süre içinde birden fazla KHK çıkarılıp çıkarılamayacağı hususları yer alır.
• KHK’ler kanun hükmündedir.
• Milli güvenliğin sağlanmasından ve silahlı kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından TBMM’ye karşı bakanlar kurulu sorumludur.
• TBMM; her yıl ekim ayının ilk günü kendiliğinden toplanır. En çok 3 ay tatil yapabilir. Tatil dışında en fazla 15 gün ara verebilir.
• Cumhurbaşkanı ve TBMM başkanı doğrudan doğruya, bakanlar kurulu cumhurbaşkanı aracılığıyla, TBMM üyelerinin 1/5’i(110-yazılı olarak) TBMM başkanı aracılığıyla meclisi toplantıya çağırabilir.
• TBMM başkanlık divanı, meclis üyeleri içerisinden seçilen TBMM başkanı, başkan vekilleri, katip üyeler ve idare amirlerinden oluşur. Bu divan meclisteki siyasi parti gruplarının üye sayısı oranında divana katılımlarını sağlayacak şekilde kurulur.
• Siyasi parti grup adayları TBMM başkanlığı için aday gösteremez.
• TBMM başkanlık divanı için bir yasama döneminde 2 seçim yapılır. İlk seçim için görev süresi 2 yıl, ikinci seçim için görev süresi ise yasama dönemi sonuna kadardır.(2010 değişikliği).
• TBMM başkan adayları meclis üyeleri içinden meclisin toplandığı günden itibaren 5 gün içinde Başkanlık Divanına bildirilir. Bu bildirimden itibaren de 5 gün içinde seçim tamamlanır.
• TBMM başkanlık seçimi 4 turda ve gizli oyla yapılır. İlk iki turda üye tam sayısının 2/3’si, üçüncü turda üye tam sayısının salt çoğunluğu, dördüncü turda üçüncü turda en fazla oy alan iki üye içinden en fazla oy alan üye başkan seçilmiş olur.
• TBMM başkanı, hastalık, yurt dışına çıkma, ölüm ve çekilme durumlarında cumhurbaşkanına vekillik eder.
• Bir önceki cumhurbaşkanının görev süresi dolması ve yerine kimsenin seçilmemesi halinde görev süresi dolan cumhurbaşkanı görevine devam eder.
• TBMM başkanı cumhurbaşkanı tarafından seçimlerin yenilenmesi kararında görüş bildirir ve oluşturulacak olan geçici bakanlar kuruluna siyasi parti gruplarından alınacak üye sayısını belirler.
• TBMM başkanı; milletvekili olmalıdır, partisiyle ilişkisi devam eder ama faaliyetlerine katılamaz, milletvekilliği sona ermez, TBMM’de oy kullanma hakkı yoktur.
• TBMM başkanvekilleri üyesi oldukları partinin meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine katılamaz, görevlerinin gereği olan haller dışında meclis tartışmalarına katılamaz.
• Oturumu yöneten TBMM başkanvekili oy kullanamaz.
• Meclis içtüzüğünün yargısal denetimi anayasa mahkemesi tarafından yapılır.
• Meclis içtüzük hükümleri siyasi parti gruplarının meclisin bütün faaliyetlerine üye sayısı oranında katılmalarını sağlayacak şekilde düzenlenir.
• Meclis içtüzüğüyle meclis çalışmaları dışında bir konu düzenlenemez ve üçüncü kişilere yükümlülük getirilemez.
• Zorunlu gizli oyla yapılan işlemler; meclis başkanının seçimi, meclis soruşturmasının açılıp açılmayacağı kararı, yüce divana sevk kararı, üyelikle bağdaşmayan bir görevde ısrar nedeni ile milletvekilliğinin düşürülmesi, anayasa değişikliklerinin maddelerinin ve tümünün kabul edilmesi, anayasa mahkemesine üye seçimi, kamu baş denetçisini seçme, RTÜK üyelerinin seçimi.
• Siyasi parti grupları, yasama dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili görüş bildiremez ve karar alamazlar, meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapamaz ve karar alamazlar, TBMM başkanlığına aday gösteremezler.
• TBMM içtüzüğü onay için cumhurbaşkanlığına gönderilmez ama cumhurbaşkanı Anayasaya Mahkemesine içtüzüğün iptali için dava açabilir.
• Bakanlar kurulu üyeleri TBMM’nin katılamadıkları oturumlarda, kendileri yerine oy kullanmak üzere bir bakana yetki verebilirler. Ancak bir bakan kendi oyuyla birlikte en çok 2 oy kullanabilir.
• TBMM’nin görüşmeleri Tutanak dergisinde yayımlanır.
• TBMM’nin bilgi edinme ve denetim yolları; soru(bilgi istenir), meclis araştırması(inceleme), genel görüşme(devlet ve toplumu ilgilendirir), gensoru(siyasi sorumluluk), meclis soruşturması(cezai sorumluluk).
• Soru önergesi sadece 1 milletvekili tarafından imzalanır.
• Meclis araştırmasını bakanlar kurulu(hükümet), siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili isteyebilir. Belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemedir.
• Genel görüşmeyi bakanlar kurulu(hükümet), siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili isteyebilir. Belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemedir. Toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren bir konunun TBMM genel kurulunda görüşülmesidir.
• Gensoru; bakanlar kurulunun genel politikası veya bir bakanın izlediği politikanın meclis tarafından denetlenmesidir. Hükümetin veya bir bakanın görevinden uzaklaştırılmasına sebep olabilir. Bu yüzden hükümet ve bakanın siyasi sorumluluğuna yol açar. Siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili tarafından istenebilir.
• Gensoru önergesi verilişinden sonra 3 gün içinde bastırılır ve üyelere dağıtılır. Dağıtılmasından itibaren 10 gün içinde gündeme alınıp alınmayacağı görüşülür. Görüşülme tarihi gündeme alınması kararından itibaren 2 gün geçmedikçe yapılamaz ve 7 günden sonraya da bırakılamaz.
• Gensoru yoluyla bakanlar kurulunun veya bir bakanın düşürülmesi üye tam sayısının salt çoğunluğuyla olur, oylamada güvensizlik oyları sayılır.
• Meclis soruşturması; başbakan veya bakanların görevleriyle ilgili cezai sorumluluklarının araştırılmasını sağlar. TBMM üye tam sayısının en 1/10’inin önergesiyle istenebilir. Bu istem en geç 1 ay içinde görüşülüp gizli oyla karara bağlanır. Soruşturmaya karar verildiğinde TBMM’deki siyasi partilerin üyeleri oranınca katılacakları 15 kişilik bir komisyon oluşturulur. Komisyon hazırladığı raporu 2 ay içinde TBMM’ye sunar. Rapor TBMM başkanlığına verildikten sonra 10 gün içinde dağıtılır ve dağıtımdan sonraki 10 gün içinde de görüşülüp gerekli görüldüğünde yüce divana sevk edilir.
• Meclis soruşturması ile yüce divana sevk kararı üye tam sayısının salt çoğunluğunun gizli oyu ile alınır.
• Meclis soruşturması sonucu bakan yüce divana sevk edilirse bakanlığı düşer, başbakan sevk edilirse hükümet istifa etmiş sayılır.
• Gensoru ve meclis soruşturmasının yaptırımı vardır.
• Soru, meclis araştırması ve genel görüşmenin verilme şekli, içeriği, kapsamı, cevaplandırılma, görüşme , araştırma yöntemleri meclis içtüzüğü ile düzenlenir.
• TBMM’deki içtüzüğüne göre yapılan kapalı oturumların yayımı TBMM’nin kararına bağlıdır.

 KAYNAK-2

• TBMM yargılama işlemi yapamaz, mahkeme kararlarını değiştiremez, kanunla belli bir kişiye mükellefiyet yükleyemez. Kanunla bazı kamu görevlilerini ihdas edebilir ama bu ihdastan sonra bu göreve bizzat bir kişinin atanmasına dair işlem yapamaz.
• Milletvekili seçilme için gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığı kararını YSK verir.
• Çifte vatandaşlar da milletvekili ve bakan olabilirler.
• Milletvekilleri, il seçim kurulu tarafından seçildiklerine dair tutanağın düzenlendiği an milletvekilliği sıfatını kazanırlar. Fakat milletvekili andını okumadan göreve başlayamazlar.
• Yüksek yargı organları mensupları, hakim ve savcılar, TSK mensupları milletvekili seçilemediklerinde görevlerine geri dönemezler.
• Hakaret ve küfür yasama sorumsuzluğu kapsamındadır. Ancak bu durumda tazminat davası açılabilir veya disiplin cezası verilebilir. Bu disiplin cezaları uyarma, kınama, meclisten geçici olarak çıkarmadır.
• Meclisin her yılın ekim ayının ilk günü toplanması kararı 1876 Kanuni Esasi’nin 1909 değişikliği ile anayasa girmiştir.
• Yasama dönemi: TBMM’nin iki seçim dönemi arasındaki süre. Erken seçim olmazsa 4 yıldır.
• Yasama yılı: 1 Ekim- 30 Eylül tarihleri arası.
• Birleşim: Genel kurulun belli bir günde açılan toplantısı.
• Oturum: Bir birleşimde ara vermeden yapılan toplantı.
• Gensoru için güven oylaması ve hükümetin kurulması için güven oylaması salt çoğunlukla sağlanır.
• Bir milletvekili adına başka bir milletvekili oy kullanamaz.
• Milletvekili olmayan bakanlar kendi adına ve başka bir bakan adına oy kullanamaz.
• Gizli oylamanın yapılabilmesi 20 milletvekilinin isteminin genel kurulca kabulüne bağlıdır.
• TBMM tarafından reddedilen kanun tasarı ve teklifleri aradan 1 yıl geçmedikçe aynı yasama dönemi içinde tekrar verilemez.
• Bir yasama döneminde sonuçlandırılmamış kanun tasarı ve teklifleri hükümsüzdür. Buna tasarı veya teklifin kadük olması denir.
• Bakanlar kurulunun istifası, düşürülmesi veya yasama döneminin bitmesi, belli bir süre için verilmiş olan KHK çıkarabilme yetkisini sonlandırmaz.
• Bakanlar kurulu KHK’lar ile bütçede değişiklik yapamaz.
• Bütçe kanunlarına karşı cumhurbaşkanı tarafından anayasa mahkemesine şekil ve esas bakımından dava açılabilir.
• Temel haklardan kişilik hakları ve ödevleri, siyasi haklar ve ödevler konularında sıkıyönetim ve OHAL’ler hariç KHK çıkarılamaz. Bunlar ancak kanunla sınırlandırılabilir.
• İçtüzükler için doğrudan anayasa mahkemesine dava açabilenler; Cumhurbaşkanı, iktidar ve ana muhalefet parti meclis grupları(İktidarda birden fazla parti varsa üye sayısı çok olan parti), TBMM üye tam sayısının en az 1/5’i.
• Anayasa mahkemesi, meclis başkanını görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar.
• Meşrutiyet döneminde servete bağlı oy ilkesi kullanılmıştır. Bu ilke 1924 yılında kaldırılmıştır.
• Türkiye’de 1961’den bu yana genel ve ara seçimlerde d’Hont sistemi uygulanmıştır.
• Seçim çevreleri ; milli çevre: Ülkenin bir bütün olarak tek bir seçim çevresi olarak kabul edilmesi; geniş çevre: Birden çok milletvekilinin seçilebileceği bölgeyi ifade eder. Örn. Her il bir seçim çevresidir. Dar çevre: Seçim çevresinin sadece bir milletvekili çıkaracak şekilde oluşturulmasıdır.
• Siyasi parti grupları grup üyesi milletvekilini bağlayıcı siyasi karar alabilirler.
• Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından siyasi partilerin kapatılma davası açılabilecek haller; re’sen(kendiliğinden), bakanlar kurlu kararı üzerine Adalet Bakanının istemiyle, bir siyasi partinin istemi üzerine.
• Bir partinin devlet yardımından yoksun bırakılma kararı Anayasa Mahkemesi üyelerinin salt çoğunluğu ile alınabilir.
• Siyasi partiler dini tören ve ayin yapamazlar ve partiyi temsilen bu törenlere katılamazlar.

KAYNAK-3

• 1961 ve 1982 anayasaları yasamanın TBMM’ye ait olduğunu açıkça belirtmiştir.
• TBMM’nin kanun yapma ve parlamento kararı alma yetkileri vardır.
• Cumhurbaşkanı seçimleri yenileme kararı alırken meclis başkanının görüşünü almak zorundadır. Ancak bu görüş bağlayıcı değildir.
• TBMM seçim yenileme kararını parlamento kararıyla alabileceği gibi kanunla da seçim yenilemesi yapabilir.
• Yasama sorumsuzluğu söz hürriyeti güvencesi tanımaktır.
• Verilen gaiplik kararı ve Türk vatandaşlığının kaybedilmesi milletvekilliğini kendiliğinden düşürür.
• TBMM’de konusu ile ilgili olarak 17 adet komisyon vardır. Bu komisyonlar mecliste grubu olan partilerin oy oranına göre oluşturulur.
• Siyasi partiler meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapamaz ve karar alamazlar.
• Devlet sırları ile ticari sırlar meclis araştırması kapsamı dışındadır.
• Görevinden ayrılmış başbakan veya bakanlar hakkında da meclis soruşturması açılabilir.
• Parlamento kararı olan başbakan ya da herhangi bir bakanın yüce divana sevk kararı kesin bir karadır ve geri alınamaz. İptali için anayasa mahkemesine başvurulamaz.
• Bütçe kanunu, yıllık olarak hazırlanır. Bakanlar kurulu bütçe tahminlerini gösteren raporu mali yıl başından en az 75 gün önce TBMM’ye sunar ve bütçe komisyonunda incelenir.
• Bütçe komisyonu 40 kişiden oluşur. Bunun 25’i iktidar partisi üyelerinden oluşur. Kalan ise diğer siyasi parti gruplarının ve bağımsızların oranı doğrultusunda oluşturulur.
• TBMM üyeleri bütçe kanunu tasarılarının görüşülmesi sırasında gider arttırıcı ve gelir azaltıcı önerilerde bulunamaz.
• Kesin hesap kanun tasarıları bakanlar kurulu tarafından ilgili oldukları mali yılın sonundan başlayarak en geç 7 ay içinde TBMM’ye sunulur. Sayıştay en geç 75 gün içinde genel uygunluk bildirimini TBMM’ye sunar.
• Genel kurulda kesin hesap kanun tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısı ile beraber görüşülerek karara bağlanır.
• Genel karar yeter sayısı toplantıya katılanların salt çoğunluğudur. Fakat kabul oyları 139’dan az olamaz. Buna basit çoğunluk veya adi çoğunluk denir. Basit çoğunluk üzerindeki çoğunluklara nitelikli çoğunluk denir.
• Cumhurbaşkanlığına meclis dışından aday gösterilebilmesi için en az 20 milletvekilinin imzası gerekir.
• TBMM’nin yapacağı seçimler dahil bütün işlerinde üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanacağı hükmü 2007 değişikliği ile gelmiştir.
• TBMM Katip üyelerinin görevleri; tutanakların tutulmasını denetlemek, tutanakların özetlerini yazmak, genel kurulda evrak okumak, söz sırasını kaydetmek.

DÖKÜMANI İNDİR (TURBO)

reklamlar

[wp_ad_camp_5]