Tarih – Atatürk İlkeleri – Konu ve Çıkmış Sorular

ATATÜRK İLKELERİ – ÖZET DERS NOTU ve Çıkmış Sorular

* Atatürkçü Düşünce Sistemi: Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyeti’ni çağdaş uygarlık seviyesine ulaştırmak amacıyla ortaya koyduğu ilke ve inkılâpların bütünüdür.

Atatürk İlkeleri’nin Ortak Özellikleri

* Atatürk İlkeleri 1935 yılında Cumhuriyet Halk Partisi kurultayında kabul edilen Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Laiklik, Devletçilik, İnkılâpçılık (6 Temel İlke) ve bunları bütünleyen ilkelerden oluşur.

* Atatürk ilkeleri, Türk ulusunun ihtiyaçlarından ve Türkiye’nin gerçeklerinden doğmuş ve bu ihtiyaçlara, gerçeklere göre de gelişmiştir.

* Atatürkçülüğün temeli ulusçuluk ve laikliğe dayalıdır.

* İlkelerin özü; Türk milletini çağdaş milletler seviyesine çıkarmaktır.

* Atatürkçülükte demokrasi, cumhuriyetçilik, laiklik ve milliyetçilik gibi evrensel değerler varsa da çağdaşlaşmanın gereği olarak alınmışlardır.

NOT: Halkçılık, Devletçilik ve İnkılâpçılık ise Türkiye’ye özgü ilkelerdir.

* Atatürkçü düşünce sisteminin en belirgin özelliği akla ve bilime dayanması, gelişmeye açık bir özellik göstermesidir.

* Atatürkçülük bir bütündür ve yabancı siyasi akımlar ve ideolojilerle açıklanamaz.

* Bu ilkeler 5 Şubat 1937’de, “Atatürk İlkeleri” adıyla 1924 Anayasası’na dâhil edilmiştir.

 TEMEL İLKELER

CUMHURİYETÇİLİK

Cumhuriyetçilik İlkesi’nin özellikleri kısaca şöyledir;

– Temel ilkesi seçimdir.

– Devlet başkanlığında ve diğer kademelerde ömür boyu kalmaya karşıdır.

– Egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir.

– Cumhuriyetçiliğin temel dayanağı olan ulusal egemenlikten ilk kez Amasya Genelgesi’nde bahsedilmiştir.

– Demokratiktir.

– Türk milletinin karakterine uygundur.

– Özgür düşünce ortamı vardır.

– Atatürk’ün diğer ilkelerinin uygulanmasını sağlar.

– Cumhuriyetçilik, Atatürk’ün taviz verilmemesini belirttiği iki ilkeden biridir. (diğeri laiklik).

– Sosyal devlet anlayışını ve güçler ayrılığını esas alır.

– Cumhuriyetçilikte hukuk üstünlüğü ve anayasal devlet anlayışı vardır.

– Cumhuriyetçilik, halkın yönetime ve toplumsal hayata katılımını artırmayı amaçlar.

– Cumhuriyetçiliği; Milliyetçilik ve Halkçılık ilkeleri tamamlar, ulusal egemenlik ilkesi bütünler.

– Cumhuriyetçilik, devletin siyasi rejimi olarak Cumhuriyet yönetimini benimsemek, onu korumak ve yaşatmaktır.

 Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesi doğrultusunda;

 TBMM’nin açılması

 1921 ve 1924 Anayasaları’nın hazırlanması

 Saltanat’ın kaldırılması

 Cumhuriyetin ilan edilmesi

 Halifeliğin kaldırılması

 Ordunun siyasetten ayrılması

 Siyasi partilerin kurulması

 Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi

 İki dereceli seçim sisteminden tek dereceli seçim sistemine geçilmesi

 Seçmen yaşının düşürülmesi

 Milletvekili seçme ve seçilme hakkı için vergi verir olma şartının kaldırılması (1 Nisan 1923) gibi inkılâplar yapılmıştır.

ÖRNEK SORU

I.Siyasi rejim,

II.Ekonomik politika,

III. Uluslararası ilişkiler,

Cumhuriyetçilik ilkesi yukarıdakilerden hangilerini doğrudan belirler?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

(2008/KPSS Önlisans)

Cevap: A

ÖRNEK SORU

Aşağıdakilerden hangisi demokratik devlet anlayışıyla bağdaşmaz?

A) Seçimlerin düzenli aralıklarla tekrarlanması

B) Gelir ve servet ediniminin kısıtlanması

C) Etkin siyasi makama seçimle gelinmesi

D) Siyasi partilerin serbestçe kurulması

E) İktidarın el değiştirebilmesi

(2009 – KPSS)

Cevap: B

ÖRNEK SORU

Türk Devriminin “Cumhuriyetçilik ilkesi saltanat ve hilafete karşıdır.” yargısının,

I.egemenliğin millete ait olması,

II.yönetimin din kurallarına dayandırılmaması,

III. azınlık okullarının öğretime devam etmesine izin verilmesi

durumlarından hangileriyle ilgili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

(2010 KPSS – Lisans)

Cevap: D

MİLLİYETÇİLİK (ULUSÇULUK)

 Milliyetçiliğin temel öğesi millettir.

 Millet; Geçmişte birlikte yaşamış, aralarında dil, kültür, ülkü ve tarih gibi ortak bağları olan insan topluluğudur.

 Milliyetçilik ise milli birliği ve beraberliği sağlamak, millet ve ülke çıkarlarını korumak, ırk ve din ayrımcılığına yer vermemektir.

ÖRNEK SORU

Mustafa Kemal, “…Artık hükümet ile millet arasında mazideki ayrılık kalmamıştır. Hükümet millettir ve millet hükümettir. Artık hükümet ve hükümet mensupları kendilerinin milletten ayrı olmadıklarını ve milletin efendi olduğunu tamamen anlamışlardır.” demiştir.

Mustafa Kemal’in bu anlatımıyla aşağıdaki kavramlardan hangisini vurguladığı savunulabilir?

A) Tam bağımsızlık

B) Barışseverlik

C) Bilimsellik

D) Milli birlik ve beraberlik

E) Vatanseverlik

(2011 – KPSS)

Cevap: D

 Mustafa Kemal’e göre dini, dili ne olursa olsun kendini Türk sayan ve Türk olarak yaşayan herkes Türk’tür. Atatürk bunu “Ne Mutlu Türküm Diyene” sözüyle belirtmiştir.

 Atatürk’ün milliyetçilik anlayışı;

 Bölücü değil, birleştirici ve toplayıcıdır. Bu anlayış ırkçı değildir (eşitlikçidir.).

 Laiklik esasından ödün vermez, sınıf kavgasını değil, sosyal dayanışmayı hedef tutar.

 Atatürkçü milliyetçilik anlayışı belli bir ırka, mezhebe, sınıfa ve siyasal görüşe dayanmaz.

 Akılcı, çağdaş, medeni, ileriye dönük, demokratik, yüceltici, insani ve barışçıdır.

 Atatürk milliyetçiliği, Türk milletini birlik ve beraberlik içinde yaşatacak, ileriye götürecek önemli bir güç kaynağıdır.

 Milliyetçilik, ulusal bağımsızlığı sağlama, koruma ve pekiştirme amacı olarak da ifade edilebilir.

 Milliyetçilik ilkesinin toplumsal, siyasal, kültürel içeriği yanında ekonomik içeriği de vardır Amaç; Türk milliyetinin refahını, zenginliğini, mutluluğunu ve varlığını yükseltmektir (ulusal ekonominin kurulması gerektiğini belirtir.).

 Milliyetçilik ulusal kurtuluş savaşımızın çıkış noktasını oluşturmuştur.

 Milliyetçiliğin bütünleyici ilkeleri; Özgürlük ve Bağımsızlık, Yurtta Sulh Cihanda Sulh, İnsan ve İnsanlık sevgisidir.

 Milliyetçilik İlkesi doğrultusunda yapılan inkılâplar;

 TBMM’nin açılması (1920)

 İstiklal Marşı’nın kabul edilmesi (1921)

 İzmir İktisat Kongresi’nin toplanması (1923)

 Kapitülasyonların kaldırılması (1923)

 Kabotaj Kanunu’nun çıkarılması ile deniz yollarının millileştirilmesi (1926)

 Yabancı şirketlerin millileştirilmesi (1926)

 Gümrük Koruma Kanunu’nun çıkarılması (1929)

 Reji İdaresi (Tütün Tekeli)’nin kaldırılması (1929)

 Türk Parası’nı Koruma Kanunu’nun çıkarılması (1930)

 Türk Tarih Kurumu’nun kurulması (1931)

 Türk Dil Kurumu’nun kurulması (1932)

ÖRNEK SORU

Atatürkçü milliyetçilik anlayışı laiktir.

Bu yargıyı aşağıdakilerden hangisi destekler?

A) Milleti oluşturan unsurlar arasında ırk ve köken birliğinin temel alınması

B) Vatandaşların istedikleri dini ve mezhebi seçmesi

C) Toplumun ırk, din ve mezhep çizgileriyle bölünmesi

D) Devletin resmî bir dininin olması

E) Ümmetçi düşünce yapısı (2008/KPSS Lisans) Cevap: B

ÖRNEK SORU

Atatürkçü milliyetçilik anlayışı ırk, din ve mezhep ayrımcılığına karşıdır.

Yalnız bu bilgiyle Atatürk milliyetçiliğinin,

I.laik devlet anlayışını benimseme,

II.etnik kimliklere saygılı olma,

III. milletin birliğine ve bütünlüğüne önem verme,

özelliklerinden hangilerine ulaşılır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III (2008/KPSS Önlisans)

Cevap: E

ÖRNEK SORU

Türk toplumunun ilerleme ve gelişme yolunda, uluslararası ilişkilerde çağdaş uluslarla yan yana ve uyum içinde yürümesi, kendine özgü karakterini ve bağımsız kimliğini korumasını temel alan milliyetçilik ilkesiyle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Ulusallığın ve bağımsızlığın ilke edinilmesi

B) Çağdaşlığın benimsenmesi

C) Türk milletinin kendini diğer milletlerden üstün görmesi

D) Toplumun refah düzeyinin yükseltilmesine çalışılması

E) Uluslararası barışın korunmasına özen gösterilmesi

(2008/KPSS Ortaöğretim)

Cevap: C

ÖRNEK SORU

Aşağıdakilerden hangisinin gerçekleştirilmesinde ulusçu devlet anlayışı olduğu savunulamaz?

A) Ölçü birimlerinin değiştirilmesi

B) Kabotaj Kanunu’nun uygulanması

C) Türk Tarih Kurumunun kurulması

D) Yeni Türk alfabesinin kabul edilmesi

E) Türk parasının korunması için kanun çıkarılması

(2008/KPSS Ortaöğretim)

Cevap: A

ÖRNEK SORU

– Kapitülasyonların kaldırılması

– Kabotaj Kanunu’nun çıkarılması

Yukarıdaki gelişmelerde aşağıdaki ilkelerden hangisinin temel alındığı savunulabilir?

A) Bağımsızlık B) Laiklik

C) Halkçılık D) Devletçilik

E) İnkılâpçılık

(2009 – KPSS)

Cevap: A

ÖRNEK SORU

Atatürk’ün milliyetçilik anlayışının ırk, mezhep ve sınıf ayrılıklarına karşı olması,

I.millî birlik ve beraberlik,

II.kültürel birlik,

III. sosyal dayanışma,

durumlarından hangilerini desteklediğini gösterir?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) Yalnız III D) I ve II

E) I, II ve III

(2009 – KPSS)

Cevap: E

ÖRNEK SORU

1961 Anayasası’nda Türk milletini, bütün fertleriyle kaderde, kıvançta ve tasada ortak kılmak, bölünmez bir bütün hâlinde millî bilinç ve ülkü etrafında toplamak biçiminde ifade edilen ilke, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Milliyetçilik B) Halkçılık C) Laiklik

D) Devletçilik E) Cumhuriyetçilik

(2010 – KPSS Lisans)

Cevap: A

ÖRNEK SORU

I.Türk Tarih Kurumunun kurulması

II.Türk Dil Kurumunun açılması

III. Şapka giyilmesi hakkında kanun çıkarılması

Yukarıdaki gelişmelerden hangilerinin, Atatürk milliyetçiliğinin gelişmesinde ve hızlanmasında etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III

(2010 – KPSS Lisans)

Cevap: D

HALKÇILIK

 Halk bir ülkenin sınırları içerisinde yaşayan çeşitli mesleklerin ve toplumsal grupların oluşturduğu insanlardır.

 Halkçılık, toplumsal barışın sağlanması için sınıf ayrımcılığını reddeder.

 Devlet yönetiminde tüm vatandaşlara kendini yönetme hakkı, kanun önünde eşitlik, gelir dağılımında denge sağlanmasını ve herkesin devlet hizmetlerinden yararlandırılmasını hedefler.

 Atatürk’e göre halk, her bakımdan ayrıcalıksız ve birbirine eşit kimselerden oluşmuştur.

NOT: Halkçılık ilkesi; Cumhuriyetçiliğin ve Milliyetçiliğin ortak bir sonucudur.

 Halkçılık ilkesi halkın elbirliği ile ilerlemesi ve kalkınmasını da hedefler. Böylece devletin halka karşı, halkın da devlete karşı görevleri olduğunu belirtir. Kısaca halkçılık, toplumsal eşitliği ve topluma hizmet amacı öngörmedir.

ÖRNEK SORU

Atatürk, “En iyi bireyler, kendinden çok, bağlı olduğu toplumu düşünen, onun varlığının ve mutluluğunun korunmasına yaşamını adayan insanlardır.” demiştir.

Atatürk’ün bu sözündeki en iyi birey tanımının aşağıdakilerden hangisiyle eşleştiği savunulabilir?

A) Vatandaşlık bilincine erişmiş kişi

B) Başkalarının hak ve özgürlüklerine değer vermeyen kişi

C) Belli bir sınıfın yararını gözeten kişi

D) Sorumluluklarının gereğini yerine getirmeyen kişi

E) Önceliklerini kişisel çıkardan yana kullanan kişi

(2011 – KPSS)

Cevap: A

NOT: Halkçılık ilkesi, Devletçilik ilkesinin uygulanmasını zorunlu kılmıştır. Devlet “sosyal devlet anlayışına” uygun olarak yatırımlarda bulunur.

 Atatürk’ün Halkçılık İlkesi doğrultusunda;

 Saltanatın kaldırılması (1922)

 Cumhuriyetin ilanı (1923)

 Aşar vergisinin kaldırılması (1925)

 Medeni Kanun’un Kabulü (1926)

 Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun Kabulü (1926)

 Okuma yazma seferberliğinin başlatılması (1928) ve Millet Mektepleri’nin açılması

 İlköğretimin ücretsiz ve zorunlu olması

 Gelire göre vergi alınması

 Soyadı Kanunu’nun kabul edilmesi (1934)

 Kadınlara, yönetime katılma hakkı tanınması (1930 – 1934)

 Azınlıkların Türk vatandaşı sayılarak ayrıcalıklarının sona erdirilmesi (1923)

 Devlet yatırımlarının ve sosyal hizmetlerin yaygınlaştırılması

 Vatandaşların tüm devlet hizmetlerinden faydalanmasında eşitlik sağlanması gibi inkılâplar yapılmıştır.

ÖRNEK SORU

Halkçılık ilkesinin demokratik olma özelliğini,

I.ayrıcalıklara karşı olması,

II.egemenliğin halkın bir kesimine ait olması,

III. herkesin kanun önünde eşit kabul edilmesi, durumlarından hangileri destekler?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) II ve III (2008/KPSS Lisans)

Cevap: D

ÖRNEK SORU

I.Mülkiyet hakkının olması,

II.Toplumda ayrıcalıklara son verilmesi,

III. Herkesin yönetime katılması, Yukarıdakilerden hangileri halkçılık ilkesiyle bağdaşır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III (2008/KPSS Ortaöğretim)

Cevap: E

ÖRNEK SORU

Aşağıdakilerden hangisinin sosyal hayattaki ayrıcalıkları önlemek amaçlı olduğu savunulamaz?

A) Tekke ve zaviyelerin kapatılması

B) Hacı, ağa, hafız, molla gibi unvanların kaldırılması

C) Medeni Kanun’un kabul edilmesi

D) Devlet İstatistik Enstitüsünün kurulması

E) Dinî giysilerin mabetler dışında giyilmesinin yasaklanması

(2011 – KPSS)

Cevap: D

LAİKLİK

 Laiklik; devlet düzeninin; bu düzeni sağlamak ve korumak için uygulanan hukuk kurallarının dine değil, akla ve bilime dayandırılması; kimsenin de dini inancına ve vicdan özgürlüğüne karışılmaması demektir.

 Laiklik din ve mezhep kavgalarına karşıdır. Atatürk’e göre din, bir vicdan meselesidir. Dine duyulan saygıdan dolayı taassuba, gericiliğe karşıdır.

 Laiklikte devletin resmi dini yoktur. Devlet belli bir dine üstünlük tanıyıp, onun kurallarını bütün vatandaşlara benimsetmeye ve uygulatmaya çalışmaz.

 Buna göre din ve ibadet özgürlüğünü güvence altına almıştır.

 Laiklik Türk İnkılâbı’nın temel taşıdır. Atatürk ilkeleri arasında Cumhuriyetin vazgeçilmez ve geri dönülmez ilkesidir.

NOT: Laiklik, Atatürk’ün cumhuriyetçilik ilkesi ile birlikte taviz vermediği, her türlü siyasi tartışmalardan uzak tuttuğu ikinci ilkedir.

 Laiklik, Türk milletinin çağdaşlaşma, ilerleme ve bilimsel gelişme yolunu açmıştır. Laiklik; Cumhuriyet ve demokrasinin gelişip güçlenmesi için de ortam hazırlamıştır.

 Atatürk’ün Laiklik İlkesi doğrultusunda;

 Saltanatın kaldırılması (1922)

 Halifeliğin kaldırılması (1924)

 Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun çıkarılması (1924)

 Şer’iyye ve Evkaf Vekaleti’nin kaldırılması (1924)

 Medreselerin kapatılması (1925)

 Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun’un kabul edilmesi

 Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması (1925)

 Kılık ve kıyafette yenilik yapılması (1925)

 Medeni Kanun’un kabul edilmesi (1926)

 Dinsel ünvanların yasaklanması (1934)

 “Devletin dini İslam’dır” maddesinin anayasadan çıkarılması

 Milletvekilleri ve Cumhurbaşkanı’nın yemin şeklinin değiştirilmesi

 1937’de laiklik ilkesinin 1924 Anayasası’na girmesi gibi inkılaplar yapılmıştır.

ÖRNEK SORU

Atatürk; Onuncu Yıl Nutku’nda “Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet ilimdir.” demiştir.

Atatürk’ün bu sözünün aşağıdaki ilkelerden hangisinin önemini doğrudan vurguladığı savunulabilir?

A) Milliyetçilik B) Halkçılık

C) Laiklik D) Devletçilik

E) Cumhuriyetçilik

(2008/KPSS Önlisans)

Cevap: C

ÖRNEK SORU

– Halifeliğin kaldırılmasıyla şeriata aykırı olduğu yolunda fetva vermeye kalkışan fetva makamının ortadan kaldırılması

– Siyasal amaçlarla sömürülebilecek olan Terakkiperver Cumhuriyet Partisinin kapatılması

Yukarıdaki gelişmelerin aşağıdakilerden hangisine ortam hazırladığı savunulabilir?

A) Cumhuriyetin ilan edilmesi ve cumhurbaşkanının seçilmesi

B) Anayasadan laikliğe aykırı hükümlerin çıkarılması

C) Ulus egemenliğine dayalı yeni bir anayasa yapılması

D) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun çıkarılması

E) Saltanatın kaldırılması

(2008/KPSS Lisans)

Cevap: B

ÖRNEK SORU

I.Atatürk ilkelerinin Türkiye Devleti’nin temel nitelikleri olarak kabul edilmesi

II.Milletvekili yeminlerinin “Vallahi.” yerine “Namusum üzerine söz veriyorum.’’ şeklinde değiştirilmesi

III. Anayasa Mahkemesinin kurulması

Yukarıdakilerden hangileri Atatürk Dönemi gelişmeleri arasındadır?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) I ve II D) I ve III

E) I, II ve III

(2009 – KPSS)

Cevap: C

ÖRNEK SORU

Atatürkçü düşüncede, vicdan özgürlüğü bir haktır.

Bu yargının, bireyin,

I.kendine özgü siyasal ve felsefi bir düşünceye sahip olduğunu açıklayabilmesi,

II.bağlı olduğu dinin gereklerini yerine getirmesi ya da getirmemesi,

III. kendi etnik kökenini diğer etnik kökenlerden üstün gördüğünü açıklayabilmesi

görüşlerinden hangilerini desteklediği savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

(2010 KPSS – Lisans)

Cevap: C

DEVLETÇİLİK

 Atatürk’ün devletçilik ilkesinin özellikleri şunlardır;

– Devletçilik, halkçılığın zorunlu bir sonucudur.

– Güçlü ve çağdaş bir devlet meydana getirmeyi amaçlar.

– Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk milletinin ve devletinin içinde bulunduğu durumundan dolayı zorunlu olarak ekonomide devletçilik ilkesi uygulanmıştır.

– Atatürk’e göre devletçilik, özel teşebbüs hürriyetinin ve piyasa ekonomisinin reddi değildir.

– Devletçilik, planlı ekonomiyi gerekli hale getirmiştir.

– Atatürk, Yeni Türk Devleti’nin her yönden hızla kalkınabilmesi için Türkiye’ye özgü bir devletçiliğin uygulanmasını zaruri görmüştür.

 Devletçiliğin Türk Toplumuna Sağladığı Faydalar;

* Türkiye’de ilk defa planlı ekonomiye geçilmesini sağlamıştır.

* Devlet eliyle önemli yatırımlar yapılmıştır.

* Teknik eleman açığının kapatılmasını sağlamıştır.

* Ekonomik kalkınmada bölgeler arası farklılığın giderilmesini sağlamıştır.

* Türk çiftçisi ürünlerini en iyi şekilde değerlendirme fırsatını yakalamıştır.

* Sanayileşmenin devlet tarafından gerçekleştirilmesiyle, işçi hakları devletin güvencesi altına alınmıştır.

 Cumhuriyetin ilk yıllarında sanayileşme özel sektöre bırakılmıştı. Ancak; sermayesizlik nedeni ile özel sektörün sanayileşmeyi gerçekleştiremediği görüldü.

NOT: 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı; devletin ekonomik yatırımlarda bulunma sürecini hızlandırmıştır.

 1933’te I. Beş Yıllık Kalkınma Planı ile devlet de ekonomik hayatın içine girdi; ekonomide devletçiliğe geçildi.

 1933 – 1939 yılları arasında hızlı bir devletçilik ve kalkınma planı uygulanmıştır.

 Bu sistem Türkiye’nin koşullarından ve gereksinimlerinden doğmuştur. Ancak günümüzde daha çok “Liberal Ekonomi Anlayışı” uygulanmaktadır.

 Devletçilik ilkesi ile ilgili yapılan inkılâplar;

 I. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın yapılması

 Merkez Bankası’nın kurulması

 Devlet eli ile Sümerbank gibi fabrikaların açılması

 Birçok bankanın ve şirketin kurulması (Maden Tetkik Arama Enstitüsü, Etibank ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri gibi)

 Devlet Demir Yolları’nın kurulması

 Devlet Üretme Çiftlikleri’nin kurulması

ÖRNEK SORU

I.Devletçilik ilkesinin uygulanması,

II.İzmir’de İktisat Kongresi’nin toplanması,

III. Milletler Cemiyeti’ne üye olunması,

Türkiye Cumhuriyeti’nde özel girişimde sermaye birikiminin ve gerekli kadronun yeterli olmamasının yukarıdakilerden hangilerini gerekli hale getirdiği savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III

(2006 – KPSS Lisans)

Cevap: A

ÖRNEK SORU

Devletçilik ilkesi,

I.özel girişimciliğe yer verilmesi,

II.yabancı sermayeden yararlanılması,

III. mülkiyet hakkının ulusun yararlarına aykırı biçimde kullanılması,

durumlarından hangilerine karşıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

(2008/KPSS Ortaöğretim)

Cevap: C

İNKILÂPÇILIK

 Halk gücüne dayanarak gerçekleştirilen, ileriye dönük köklü yeniliklere “inkılâp” denir.

 İnkılâp; toplumdaki yenileşme ihtiyacının bir sonucudur. Eskiyen kurumların yerine yeni kurumların kurulmasıdır.

 İnkılâpçılık; zamanına göre geri kalmış, eskimiş kurumların kaldırılarak yerlerine ilerlemeyi, gelişmeyi kolaylaştıracak ve geliştirecek kurumların konulmasıdır.

 İnkılâpçılık, yenileşme ve çağdaşlaşmaya açık bir ilkedir. Bu nedenle statik (durağan) değil, dinamik bir nitelik taşır.

 Türk inkılâbı; gerçekçidir, bilim ve akla dayanır. Bu nedenle donmuş, katı ve sert ideolojilerden ayrılır.

 İnkılâpçılık, Atatürk ilke ve devrimlerini korumayı ve güçlendirmeyi amaçlar.

 Atatürk, inkılâpların amacını şu sözleri ile belirtmektedir; “Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâpların amacı; Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen modern ve bütün anlamı ve biçimi ile uygar bir toplum durumuna ulaştırmaktır.”

 Çağdaşlaşma ve Batılılaşma, inkılâpçılığın bütünleyici ilkesidir.

ÖRNEK SORU

I.İnkılâpların sürekliliğini sağlama,

II.Çağdaş uygarlık düzeyine çıkma,

III. Gerçekleştirilen inkılâplarla yetinme,

Yukarıdakilerden hangileri, inkılâpçılık ilkesinin, toplumu durağanlıktan, dogmacılıktan kurtarma amaçlı olduğunu gösterir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

(2008/KPSS Önlisans)

Cevap: C

ÖRNEK SORU

Atatürk, “Ülkeler çeşitlidir, fakat uygarlık birdir ve bir milletin kalkınması için de bu tek uygarlığa katılması gerekir. Osmanlı Devleti’nin düşüşü Batı’ya karşı elde ettiği başarılardan çok, mağrur olarak kendisini Avrupa milletlerine bağlayan ilişkileri kestiği gün başlamıştır.” demiştir.

Atatürk’ün bu anlatımıyla aşağıdakilerden hangisine vurgu yaptığı söylenebilir?

A) Eski bir tarih mirasına sahip olunduğuna

B) Batı’nın yayılmacı siyaset izlediğine

C) Çağdaşlaşmanın gereğine

D) İmparatorlukların siyasi varlıklarını korumalarının güçlüğüne

E) Batı uygarlığının kendisinden önceki uygarlıklardan yararlandığına

(2009 – KPSS)

Cevap: C

ÖRNEK SORU

• Soyadı Kanunu’nun kabul edilmesi
• Medreselerin kapatılması
• Medeni Kanun’un kabul edilmesi

Yukarıdaki gelişmeler aşağıda verilen Atatürk ilkelerinden hangisiyle ilişkilendirilemez?

A) Laiklik

B) Devletçilik

C) Milliyetçilik

D) Halkçılık

E) İnkılâpçılık

(2011 – KPSS)

Cevap: B

BÜTÜNLEYİCİ İLKELER

 Ulusal Egemenlik: Egemenliğin doğrudan ulusa ait olmasıdır. Demokrasinin bir sonucu olup Cumhuriyetçiliği bütünler.

 Ulusal Birlik – Beraberlik ve Ülke Bütünlüğü: Milliyetçilik, Halkçılık ve

Laikliğin bir sonucudur. Ortak geleceği ve toplumsal barışı hedefler.

 Özgürlük ve Bağımsızlık: Türk dış politikasının temel taşı ve amacıdır. Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilkesini bütünler.

 Yurtta Barış (Sulh) Dünyada Barış: Milliyetçilik ve Halkçılığın doğal sonucudur. Her ulusun birbirlerinin bağımsızlığına saygı duyması gerçeğini savunur. Ulusal bağımsızlık savaşları dışındaki savaşları cinayet olarak kabul eder. Türk dış politikasında izlenecek yolu gösterir.

 Akılcılık ve Bilimsellik: Laiklik ilkesinin bütünleyicisidir. Tüm gelişmelerin kaynağını oluşturur.

 Çağdaşlık ve Batılılaşma: İnkılâpçılık ilkesinin bütünleyicisidir. Değişimden yanadır. Çağdaşlaşmayı amaçlar ancak Batı’yı taklit etmeyi değil, Batı toplumlarını uygar kılan düşünce ve kurumları almayı amaçlar, çağın gereklerine göre yaşamayı öngörür.

 İnsan ve İnsanlık Sevgisi: Milliyetçilik ve Halkçılık ilkelerinin doğal sonucudur. İnsana ve insanlığa karşı olan her eylemi reddetmektedir. Tüm insanlığı bir bütün olarak kabul eder.

ÖRNEK SORU

Atatürk; 1924 yılında, “Bizim milletimiz vatanı için, hürriyeti ve egemenliği için fedakâr bir halktır, bunu ispat etti. Milletimiz yaptığı inkılapların kıskanç müdafiidir de. Benliğinde bu faziletler yerleşmiş bir milleti yürümekte olduğu doğru yoldan hiçbir kimse hiçbir kuvvet alıkoyamaz.” demiştir.

Atatürk’ün bu ifadesiyle Türk milletinin,

I.özgürlük,

II.bağımsızlık,

III. inkılâpçılık

ilkelerinden hangilerini korumada kararlılığını vurguladığı savunulabilir?

1. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
2. D) I ve II E) I, II ve III

(2008/KPSS Lisans)

Cevap: E