Kpss Türkçe “Yazım Kuralları” Konu Anlatımı
A- BÜYÜK HARFLERİN KULLANILDIĞI YERLER
1- Cümle Büyük Harfle Başlar
“Bütün gün seni bekledim”
İstisnalar :
– İki çizgi arasındaki ara söz yada açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz
“Ahmet -siz de çok iyi bilirsiniz- yolun başında duruyordu.”
– İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz
“Bu eksikliği sizde bir çok evde görmüşsünüzdür : duvarlarda lekeler,çivi yerleri,çatlamış bölümler…”
– Rakamlardan sonra başlayan cümlelerde rakamlardan sonra gelen sözcük özel ad değilse büyük harfle başlamaz
“1980 yılında yaşanan olaylar onu işinden etmişti.”
2- Dizeler büyük harfle başlar
Serin rüzgarlara pencereni aç
Karşında fecirle değişen ağaç
3- Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar
“Hakan Ersu,Selda Özkan,Uğur Oral”
4- Takma adlar büyük harfle başlar
“Muhibbi(Kanuni Sultan Süleyman)”
5- Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri,rütbe adları,lakaplar büyük harfle başlar
“Topal Hasan”, “Çavuş Onbaşı”,”Uğur Bey”,”Onbaşı Levent”,”Selda Hanım”
6- Akrabalık bildiren sözcükler küçük harfle başlar ancak bunlar, lakap ve unvan olarak kullanılıyorsa o zaman bu sözcükler büyük harfle başlar.
“Dün Fatma teyzem bize geldi” ,”Nene Hatun”,”Dayı Kemal”
7- Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam ve unvan sözleri büyük harfle başlar
“Saat 20:00 de Kaymakam yerel bir kanalda açıklamada bulunacak”
8- Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren sözcükler,mektuplarda ve yazışmalarda hitaplar büyük harfle başlar
“Sevgili Anneciğim, Değerli Babacığım..”
9- Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar
“Karabaş,Sarıkız,Maviş..”
10-Millet,boy,oymak adları büyük harfle başlar
“Türk,Fransız,Alman,Oğuzlar..”
11- Dil ve Lehçe adları büyük harfle başlar
“Türkçe,Rusça,Fransızca”
12- Devlet adları büyük harfle başlar
“Türkiye Cumhuriyeti,Bosna Hersek”
13- Din ve Mehzep adları büyük harfle başlar
“Müslüman,Hristiyan,İslam,Hanefi..”
14- Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar
“Allah,İlah,Zeus,İsrafil”
Not: “Tanrı,Allah,İlah” sözcükleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar
“O müzik dünyamızın ilahıdır”
15- Gezegen ve Yıldız adları büyük harfle başlar
“Kutup Yıldızı,Merkür,Ay,Dünya..”
Not: Dünya,güneş ve ay sözcükleri gezegen anlamı dışında kullanılmışsa yani terim değilse bu sözcükler küçük harfle başlar
“Arabada ön koltuğa güneş vuruyordu”, “Onun kadar rahatını dünyada görmedim”
16- Düşünce hayat tarzı politika vb. Anlamlar bildirdiklerinde doğu ve batı sözcüklerinin ilk harfi büyük olur
“Bu konuda Doğu medeniyeti önemli ilerleme kaydetti”
17- Yer adları(kıta,bölge,il,ilçe,köy,semt vb.) büyük harfle başlar.
“Okyanusya,Afrika,Anadolu,Adana,Seyhan,Bozkurt,Alikurt”
18- Yer adlarında ilk sözcükten sonra gelen ve deniz,nehir,göl,dağ,boğaz vb. tür bildiren ikinci sözcükler büyük harfle başlar.
“Ağrı Dağı,Adriyatik Denizi,Van Gölü,Ceyhan Nehri,İstanbul Boğazı”
19- Mahalle, meydan,bulvar,cadde,sokak adlarında geçen mahalle,meydan,bulvar,cadde,sokak,sözcükleri büyük harfle başlar
“Bahçelievler Mahallesi, Kızılay Meydanı,Ziya Paşa Bulvarı,Konur Sokak,Gün Caddesi..”
20- Köprü ,saray,köşk,kale,kule,anıt vb. yapı adlarının bütün sözcükleri büyük harfle başlar.
“Topkapı Sarayı,Mersin Kalesi,Pembe Köşk,3.Ahmet Çeşmesi…”
21- Özel adların yer bildirenlerinde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda yer adının ilk harfi büyük yazılır
“Geçen ay Boğaz’da büyük bir gösteri yapıldı”
22- Kurum,kuruluş ve kurul adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar
“Türk Hava Kurumu”,”Gazi Eğitim Fakültesi”
23- Kanun,tüzük,yönetmelik,yönerge,genelge adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.
“Medeni Kanun”,”Türk Bayrağı Tüzüğü”
24- Kurun,kuruluş,kurul,merkez,bakanlık,üniversite,fakülte,bölüm,kanun,tüzük,yönetmelik ve makam sözcükleri ya da sözleri, asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar
“Türkiye Büyük Millet Meclisi bu yıl çalışmalarına erken başlayacak”
25- Kitap,dergi,gazete ve sanat eserleninin (tablo,heykel,beste vb.) her sözcüğü büyük harfle başlar.
“Çalıkuşu”,”Sabah”,”Resmi Gazete”,”Varlık”,”Kaplumbağa Terbiyecisi”
Not: Özel ada dahil olmayan gazete,dergi,tablo vb. sözcükler büyük harfle başlamaz:
“Hürriyet gazetesi,Türk Dili dergisi,Mona Lisa tablosu…”
Not: Kitap, makale,tiyatro eseri,kurum adı vb. özel adlarda yer alan sözcüklerin ilk harfleri büyük yazıldığında ve , ile,veya,yada,yahut,ki,de sözcükleriyle “mi” soru eki küçük harfle yazılır
“Diyorlar ki”, “Mai ve Siyah”,”Ben de Yazdım”,”Dil ve Tarih Yüksek Kurumu..”
26- Ulusal resmi ve dini bayramlarda anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar”
“Ramazan Bayramı”,”19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı”,”Babalar Günü”,”Berat Kandili”
27- Kurultay , çalıştay, bilgi şöleni, açık oturum vb. toplantıların adlarındaki her sözcüğün ilk harfi büyük yazılır
“Karahanlı Türkçesi Araştırmaları Çalıştayı”, “Türk Dünyası Kurultayı”,”Türk Dili Şöleni..”
28- Tarihi olay,çağ ve dönem adları büyük harfle başlar
“Fecriati Dönemi”,”Orta Çağ”,”Lale Devri”,”I. Dünya Savaşı”,”Antik Çağ”,”Servetifünun Dönemi”
29- Özel adlardan türetilen bütün sözcükler büyük harfle başlar
“Konyalı”,”Bursalı”,”Türklük”,”Türkleşmek”,”Türkçe”,”Asyalı”,”Avrupalaşmak”,”Müslümanlık”,”Hristiyanlık”
Not: Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz
“donkişotluk(gereği yokken kahramanlık göstermeye kalkışmak)” ,”Sanırım donkişotluk yapmanın hiç sırası değil”
Not: Para birimleri büyük harfle başlamaz.
“avro,lira,dolar”
Not: Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri büyük harfle başlamaz
“Biz her daim onun kullarıyız.”
Not: Müzikte kullanılan makam ve tür adları büyük harfle başlamaz.
“türkü,acembuselik..”
30 – Yer millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik sözcüklerde sadece özel adlar büyük harfle başlar
“Adana kebabı”,”Sivas kangalı”,”İngiliz anahtarı”
31- Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük,bildirmeyenler küçük harfle başlar.
“13 Eylül Cuma”,”1983’ün Ekim ayında”,”10 Ağustos’ta”,”Bu sene temmuzda tatile gidiyorum”
Not: Gün ve ay adları bir sayıyla kullanılırsa büyük harfle başlar
B- BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN YAZILIŞI
B1. BİTİŞİK YAZILAN BİRLEŞİK SÖZCÜKLER
1- Herhangi bir ses olayı (düşme,türeme,değişme) görülen sözcükler bitişik yazılır.
“Pazar etresi(pazartesi)”,”ne asıl (nasıl)”,”sütlü aş(sütlaş)”,”emir etmek(emretmek)”,”af etmek(affetmek)”
2- Sözcüklerden her ikisi ya da ikincisi birleşme sırasında anlam değişikliğine uğradığında bitişik yazılır.
“rüzgargülü”,”hanımeli”,”aslanağzı”,”delibaş..”
Not: Bitki,hayvan,hastalık,alet yada eşya,biçim,tür,tarz,motif vb. yiyecek,oyun,gök cismi,renklerin adları,oğlu,kızı adları bitişik yazılır
“keçiboynuzu”,”danaburnu”,”kargaburnu”,”kadınbudu”,”kedidili”,”küçükayı”,”beştaş”,”camgöbeği”,”çapanoğlu”..
3-“Bilmek,vermek,kalmak,durmak,gelmek ve yazmak” eylemlerinin “-e,-i” zarf –fiil eklerini almış eylemlerle oluşturduğu birleşikler bitişik yazılır.
“gidebilmek,yapıvermek,bakakalmak,yazadurmak,düşeyazmak…”
4- Somut olarak yer bildirmeyen alt,üst ve üzeri sözcüklerinin sona getirilmesiyle kurulanlar bitişik yazılır.
“suçüstü”,”yüzüstü”,”öğleüstü”,”öğleüzeri”,” ayaküzeri”,”bayramüstü”
5- Şehir,köy,mahalle,dağ,tepe,deniz,göl,ırmak,su,çay vb. sözcüklerde kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır.
“Akşehir”,”Suşehri”,”Batıkent”,”Kızıldeniz”,”Kızılırmak”
6- Kişi adları ve onların unvanlarından oluşmuş mahalle,meydan,köy vb. yer ve kuruluş adlarında unvan sözcüğü sonda ise bu sözcükler gelenekselleşmiş olarak bitişik yazılır
“Abidinpaşa”,”Ertuğrulgazi”,”Kemalpaşa”
7- Ara yönleri karşılayan sözcükler bitişik yazılır.
“kuzeybatı,kuzeydoğu,güneybatı,güneydoğu”
8- “Baş” sözcüğü ile oluşturulan belirtisiz tamlamalar;”başı” sözcüğü ile oluşturulan belirtisiz tamlamalar; “ağa,baba,bey,efendi,hanım,nine” vb. sözcüklerle kurulanlar; “biraz,birçok,birçoğu,birkaç,birtakım,herhangi,hiçbir,hiçbiri” bensizlik sıfat ve zamirleri bitişik yazılır “başeser”,”başhekim”,”başyazar”,”binnaşı”,”onbaşı”,”ağababa”,”beyefendi”,”hanımanne”,”biraz”,”birçok”,”birkaç”,”birtakım”,”herhangi”,”hiçbir”..
9-“Ev” sözcüğü ile kurulan sözcükler bitişik yazılır.
“bakımevi”,”doğumevi”,”gözlemevi”,”huzurevi”,”konukevi”,”öğretmenevi”,”polisevi”…
10- “Hane,name,zade” sözcükleriyle oluşturulan sözcükler bitişik yazılır
“dershane”,”yazıhane”,”kanunname”,”amcazade”,”dayızade”
11- “pastane,postane,hastane,eczane” sözcükleri kalıplaşmış olarak yazılır
12- “-zede” ile oluşan sözcükler bitişik yazılır.
“afetzede”,”depremzede”,”kazazede”,”selzede”…
13- Farsça kurala göre oluşturulan sözcükler bitişik yazılır
“suikast,hüsnükuruntu,gayrimenkul”
14- Arapça kurala göre oluşturulan sözcükler bitişik yazılır
“aleykümselam”,”velhasıl”,”şeyhülislam”
15-Müzikte kullanılan makam adları bitişik yazılır
“acembuselik”,”hisarbuselik”,”muhayyerkurdi”
Not: Bir sıfatla oluşturulan usul adlarında sıfat ayrı yazılır
“ağır aksak”,”yürük aksak”,”yürük semai”
16- Kanunda bitişik geçen ya da bitişik olark tescil ettirilmiş kuruluş adları bitişik yazılır
“Gaziosmanpaşa Üniversitesi”,”İçişleri”,”Dışişleri”..
B2. AYRI YAZILAN BİRLEŞİK SÖZCÜKLER
1- Yardımcı fiillerle (et-eyle-ol-kıl) oluşanlarda herhangi bir ses olayı yoksa bu sözcükler ayrı yazılır
“arz etmek”,”oyun etmek”,”kul etmek”,”söz etmek”,”terk etmek”
2- Birleşme sırasında birleşiği oluşturan sözcüklerin hiçbiri ya da ikinci sözcüğü anlam değişikliğine uğramamışsa bu sözcükler ayrı yazılır
“ağustos böceği”,”ton balığı”,”sümüklü böcek”
3- Sıfat – fiil ekleriyle(-r,-er,-mez,-en) kurulan sıfat tamlamaları ayrı yazılır
“tükenmez kalem”,”bakar kör”,”döner sermaye”
4-Rengin tonunu belirten ve renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır
“açık mavi”,”kirli sarı”,”koyu yeşil”,”boncuk mavisi”
5- Yer adlarında kullanılan batı,doğu,güney,kuzey,güneydoğu,güneybatı,kuzeydoğu,kuzeybatı,aşağı,yukarı,iç,dış,yakın,uzak sözcükleri ayrı yazılır
“Orta Anadolu”,”Doğu Avrupa”,”Aşağı Ayrancı”
6-Kişi adlarından oluşmuş mahalle ,bulvar,semt,cadde,sokak,ilçe,köy vb. yer ve kuruluş adları(sonraki ünvanlar hariç) kişi adlarıyla yazılır
“Cemal Nadir Sokağı”,”Fevzi Çakmak Mahallesi”,”Nene Hatun Caddesi”
7- Dış,iç,sıra söcükleriyle oluşturulan birleşikler ve terimler ayrı yazılır.
“ardı sıra”,”peşi sıra”,”aklı sıra”,”yurt dışı”,”yasa dışı”
8- Somut yer belirten alt ve üst sözcükleriyle oluşan birleşikler ve terimler ayrı yazılır
“toprak altı”,”su altı”,”böbrek üstü bezi”
9- Ana,arka,yan,karşı,iç,dış,alt,üst,orta,büyük,sağ,sol,peşin,bir,iki,tek,çok,çift sözcüklerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşikler ayrı yazılır
“ana dili”,”arka plan”,”yan etki”,”dış borç”,”alt yazı”,”orta kulak”, “sol açık”,”iki anlamlı”,”çok düzlemli”,”çift kanatlı”
10- Deyimler ayrı yazılır
“yüz görümlüğü”,”yağlı kuyruk”,”kulak asmak”
11- İkilemeler ayrı yazılır
“adım adım”,”akın akın”,”ıvır zıvır”,”yavaş yavaş”,”üç beş”
Not: “m” ile yapılan ikilemelerde ayrı yazılır
“at mat”,”para mara”,”dolap molap”,”kitap mitap” vb..
Not: Ad durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılanlar da ayrı yazılır
“el ele”,”baş başa”,”göz göze”,”içten içe”,”baştan başa”,”boşu boşuna”
C- BAZI SÖZCÜK VE EKLERİN YAZILIŞI
C1- BAĞLAÇ OLAN “DE” NİN YAZILIŞI
*Cümleden çıkarıldığında anlam daralıyor fakat bozulmuyorsa bağlaç, anlam bozuluyorsa hal ekidir
1- Bağlaç olan “de”,”da,de” birçiminde herzaman ayrı yazılır
“Sonradan bir bakmışsınız , en yakın arkadaşınız da size sırtını dönmüştür.”
Not: Bağlaç olan “de” ünlü uyumlarına uygun yazılır
“Belirli şeyleri düşünmemeyi de öğrenin”
Not: Bağlaç olan “de” yi “ta-te” biçiminde yazmak yazım yanlışıdır
“Bugün bizimle Ahmet te(Ahmet de) gelecek”
Not: Bağlaç olan “de” özel addan kesme ile ayırmadan yazılır. Bu sözcüğü özel addan kesme ile ayırmak yazım yanlışıdır
“Bu soruların cevabını Ali’de (Ali de) biliyor”
Not: “ya” sözcüğü ile kıllanılan “de” ayrı yazılır.
“Farklı bir mağazadan alışveriş yapın ya da rutin ev yaşamından kurtulun
C2- EK OLAN “DE” NİN YAZILIŞI
1- Adın bulunma durum eki olan ”-de” geldiği sözcüklere ünlü ve ünsüz uyumlarına uygun olarak “-da,-de,-ta,-te” biçimlerinde bitişik yazılır
“Sende bana dair bazı şeyler var”
Not: Ek olan “de” yi sert ünsüzle biten sözcüğe “-da-de” biçimiyle getirmek yanlıştır.
“Öğrencilerin sınıfda(sınıfta) yaramazlık yapması, öğretmeni sinirlendirmişti”
C3- BAĞLAÇ OLAN “Kİ” NİN YAZILIŞI
1- Bağlaç olan “ki” herzaman ayrı yazılır
“Gördüm ki bu iş gerçekten kolay değil”
Not : Bağlaç olan “ki” birkaç sözcükle kalıplaşmış olarak bitişik yazılır
“oysaki,sanki,mademki,belki,halbuki,öünkü,meğerki,illaki”
C4- EK OLAN “Kİ” NİN YAZILIŞI
1- Ek olan “ki” herzaman bitişik yazılır
“bahçedeki ağaçlar”,”sıradaki insanlar”,”kapıdaki leke”,”seninki”,”bizimki”
Not: Ek olan “ki” geldiği sözcüklerden sıfat ve zamir yapar
“Evdeki hesap çarşıya uymaz”
“Benim kalemim seninkinden yeni”
NOT
*Sıfat Yapan Ki; bitişik yazılır. Sözcüğe “ait olan” anlamını verir. Çıkarıldığında anlam bozulur. Genellikle “de” ile kullanılıp “deki” şeklinde kalıplaşmıştır. Saksıdaki çiçekler kurumuş. Akşamki maç heyecanlıydı.
*İlgi Zamiri Olan Ki; bitişik yazılır. Çıkarıldığında anlam bozulur. “-in, -im” eklerinden sonra gelir. Benim param az seninki(senin paran) çok. Çamın yaprağı dökülmez kavağınki dökülür.
*Bağlaç Olan Ki; ayrı yazılır. Çıkarıldığında genelde anlam bozulmaz. Açıklama anlamı verir. Çoğunlukla çekimli fiillerden sonra kullanılır. Görüyorum ki işi becerebilmiş. Ayşe ki zeki bir öğrencidir.
*“ki” den sonra “ler” eki getirildiğinde anlam bozuluyorsa bağlaç, bozulmuyorsa sıfat ya da ilgi zamiridir.
C5- “İLE” SÖZCÜĞÜNÜN YAZILIŞI
1- “ile” sözcüğü ayrı da bitişik de yazılabilir
“Annesiyle(Annesi ile) alışverişe çıkmaya bayılırdı”
C6- FİİL ÇEKİMİ İLE İLGİLİ YAZILIŞLAR
1- “-a,-e,-acak,-ecek,-ayım,-eyim,-alım,-elim,-an,-en” vb eklerin geniş ünlüleri “-a” ve “-e” söyleyişe bakmaksızın “a” ve “e” ile yazılır
“gelmeyeceksin”,”başlayayım”,”geleyim”,”başlayan”,”gelmeyen”
2- Ek fiilin çekimli biçimleri(idi,imiş,ise) ayrı da bitişik de yazılabilir
“hastaydı(hasta idi)”,”öğrenciymiş(öğrenci imiş)”,”doktorsa(doktor ise)”
C7- PEKİŞTİRMELİ SÖZCÜKLERİN YAZILIŞI
1- Başlarına takı getirilerek anlamları güçlendirilmiş pekiştirmeli sözcükler bitişik yazılır
“kıpkırmızı”,”pespembe”,”yemyeşil” vb.
D- SAYILARIN YAZILIŞI
1- Sayılar harflerle de yazılabilir
“yirmi sekiz”,”on üç”,”otuz beş bin sekiz yüz altmış”
2- Saat,Para turarı,ölçü ve istatistik verilere ilişkin sayılar rakamla yazılır
“13.30’da,2.500 lira,23 metre,6 kilogram,7.350.000 kişi…”
3- Saatler ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir
“saat sekize on kala”,”saat dokuzu beş geçe”
4- Dört yada daha fazla basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla sayıda geçen bin,milyon,milyar ve trilyon sözcükleri yazıyla yazılabilr
“3 milyar 500 bin kişi”
5- Birden çok sözcükten oluşan sayılar ayrı ayrı yazılır
“on bir”,”yirmi sekiz”,”dört yüz otuz altı”
6- Para ile ilgili senet,çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır
“5.678(Beşbinaltıyüyetmişsekiz)”
7- Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz
“%70,%30,%2”
8- Sayılardan oluşan iskambil oyunlarının adları bitişik yazılır
“ellibir”,”yirmibir”,”altmışaltı”
9- Dört ya da daha çok basamaklı sayılar, sonran sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve bu bölümlere nokta konur.
“3.476”,”24.750.218”
10- Sayılardaki kesirler virgülle yazılır
“3,14”; “0,5 “; “5,26”
11- Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilirse ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.
“2.kat”,”2’nci kat”,”6. soru”,”6’ncı soru”,”7. kişi”,”7’nci kişi”
Not: Sıra sayıları yazıyla veya rakamla gösterildiğinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz
“6’.ncı değil 6’ncı ”
12- Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla yazılır
50’şer değil ellişer,6’şar değil altışar
E- KISALTMALARIN YAZILIŞI
1- Kuruluş,ülke,kitap,dergi, ve yön adlarının kısaltmaları her sözcüğün ilk harfinin büyük yazılmasıyla yapılır
“TDK(Türk Dil Kurumu)”, “ABD(Amerika Birleşik Devletleri)”,”KB(Kuzebatı)”
Not: Gelenekselleşmiş T.C.(Türkiye Cumhuriyeti) ve T.(Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harfle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz
2- Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır
“m,cm,l,g,kg”
3- Kuruluş , kitap,dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan sözcük ya da sözcük öbeklerinin kısaltılmasında , ilk harfle virlikte sözcüğü oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan özel ad,ünvan ya da rütbe ise ilk harf büyük ; cins isim ise ilk harf küçük olur
“Güniz Sok.”,”Alb.”,”sf.”,”vb.”
4- Küçük harflerle yapılan kısaltmalarda sözcüğün okunuşu, büyük harflerle yapılan kısaltmalarda ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınarak kesme işareti konduktan sonra uygun ek getirilir
“kg’dan”,”mm’den”,”ABD’li”,”THY’de”
5- “Numara” sözcüğünün kısalrması da sözcük gibi okunduğundan getirilecek ek , okunuşa uygun olmalıdır:
“No.lu,No.suz..”
6- Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işareti kısaltmalara gelen ekler kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra , sözcüğün ya da işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır:
“yy.da”,”cm2lik”
7- Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ünlüyle başlayan ek aldıklarında okunuşta sert ses yumuşatılmaz
8- Birlik sözcüğü ile yapılan kısaltmalarda söyleyişte “k”’nin yumuşatılması uygundur.
“ÇUKUROBİRLİK’e söylenişi(ÇUKUROBİRLİĞE)”
EKSTRA BİLGİLER
- – Bazı kelimlerin doğru yazım şekli : “yurt dışı” ,”yanı sıra,”hafta sonu”,”demir yolu”,”çırılçıplak(pekiştirme)”,
” sanat sever”,”göz ardı”
- – ki bağlac bazı sözcüklerde kalıplaşmış olarak bitişik yazılır bunlar: “oysaki,halbuki,belki,mademki,sanki,meğerki,çünkü,illaki”
- Türkçede bütün “şey” ler ayrı yazılır : “her şey; bir şey”
“Mi”nin Yazılışı: Her zaman ayrı yazılır. Ali mi gelecek? Güzel mi güzel bir filmdi.
- Belirsizlik anlamı taşıyan birleşik sözcükler bitişik yazılır. Birkaç, birtakım, birdenbire, hiçbir.
- Alikurt köyü = köy,ilçe,il küçük
- Sarmaşık Caddesi = cadde,sokak büyük
- Anneler Günü = Özel günler büyük yazılır
- Bağlaç olan “de” çıkınca anlam bozulmaz – ayrı yazılır
- Hal eki olan “de” çıkınca anlam bozulur – bitişiktir
- 22 Ocak Pazartesi günü = gün küçük yazılır
- Bağlaç olan “ki” çıkınca anlam bozulmaz
- Farkettiniz -> Fark ettiniz (Bir ses olayı olmadığından ayrı)
- Kaybetmek – ses olayı var Kayıp Etmek = Kaybetmek(ünlü düşmesi)
- Başlasammı – Başlasam mı = mi hep ayrı yazılır
- Bir an önce
- Parapul = para pul = ikileme
- pek çok , bir an, hiç kimse, birdenbire ,gitgide,herhangi bir, her gün, her birimiz ,her zaman, pek çoğumuz, ya da
- herkes
- heykeltraş = heykeltıraş
- sualtı = su altı
- biraraya = bir araya
- direk = direkt
- Bağlaç kesme ile ayrılmaz = Mehmet’te = Mehmet de
- Sekiz yüz elli = ayrı yazılır
- Günden güne
- pembe
- Çokça
KAYNAK : Türk Dil Kurumu
DAHA OKUMADIM İNŞ GUZELDİR ADMİN