1. Yargı: Bir toplumun uğraş alanını belirleyen temel faktör coğrafi konumdur.
Durum: Orta Asya Türk toplulukları yarı göçebe yaşam tarzını benimsemişler, hayvancılığı ekonomilerinin temeli olarak görmüşlerdir. Yargı ile durum birlikte değerlendirildiğinde;
I. Orta Asya Türkleri uğraş alanlarını coğrafi şartlara göre
belirlemişlerdir,
II. Orta Asya’nın coğrafi şartları, yarı göçebe yaşam tarzına uygundur,
III. Orta Asya Türklerinin temel ihtiyaçları hayvansal ürünlerdir,
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
2. Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinde, önemli meseleler Kurultay adı verilen mecliste tartışılır ve çıkan kararlar Hakan’ın görüşünü etkileyebilirdi. Hatta bazı durumlarda Hakan bile bu kararlara uymak durumunda kalırdı.
Buna göre;
I. eski Türklerde monarşinin tam anlamıyla işlediği
II. halk arasında eşitliğin kesin olarak sağlandığı
III. toplum yaşantısında önemli değişmeler meydana geldiği
IV. hükümdar yetkilerinin sınırsız olmadığı
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II
D) I ve III E) II, III ve IV
3. Orta Asya Türk devletlerinde aileye Oğuş denilmekteydi. Oğuşların birleşmesiyle Urug denilen sülaleler,urugların birleşmesiyle Boylar, boyların birleşmesiyle Bodun denilen millet meydana gelirdi. Bu silsilenin yanında teşkilatlanmanın da gerçekleşmesiyle İl denilen devlet oluşuyordu.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
A) Türklerin teşkilatçı bir yapıya sahip olduğunun
B) Halk arasında hoşgörü olduğunun
C) Göçebe yaşam tarzının değiştiğinin
D) Savaşçılık özelliklerinin önemli ölçüde geliştiğinin
E) Devletlerin kısa ömürlü olduğunun
4. Orta Asya Türk toplumlarında göçebe yaşantının oluşmasında;
I. yaşanılan bölgenin bozkır olması
II. iklim ve toprak yapısının tarıma müsait olmaması
III. Gök-Tanrı dinine inanılması
yargılarından hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
5. En eski Türk devletleriyle ilgili bilgilere, Türklerin ilişkide bulundukları devletlerin kaynaklarından ulaşılabilmektedir.
Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Türklerle Çinlilerin dostluk içerisinde yaşamaları
B) Göçebe Türklerde yazılı hayatın gelişmemesi
C) Türklerin sürekli olarak Avrupa’ya göç etmeleri
D) Türklerin tarih yazıcılığına yeterince önem vermemeleri
E) Orta Asya Türk birliğinin sağlanamamış olması
6. Türk topluluklarının zaman içerisinde çok farklı dilleri konuşup, farklı inanışlara sahip oldukları görülür. Bu durumun oluşmasında;
I. sözlü hukuk kurallarının hakim olması
II. değişik bölgelere göç edilmesi
III. değişik toplumlardan etkilenilmesi
yargılarından hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) I ve II E) II ve III
7. – Asya Hun Devleti yıkıldıktan sonra Türklerin, Çin egemenliğine girmek yerine Avrupa’ya doğru göç etmeleri
– Çin egemenliği altındaki Göktürklerin sürekli olarak ayaklanmaları
gibi gelişmeler dikkate alındığında Orta Asya Türk-
leri’yle ilgili;
I. ulusal kimliklerine sahip çıktıkları
II. bağımsızlıklarına düşkün oldukları
III. ikili yönetim anlayışına sahip oldukları
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
8. Eski Türklerde “Kut” inanışı etrafında şekillenen anlayışa göre hükümdarlar, yönetme yetkisini Tanrı’dan aldıklarını ileri sürmüşler ve halkı da buna inandırmışlardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu durumun bir sonucu olarak kabul edilebilir?
A) Hükümdarlığın en büyük oğula devredilmesi
B) Aile üyelerinin yönetime müdahale edememesi
C) Güçlü bir merkeziyetçilik anlayışı oluşturulması
D) Yönetme gücünün kutsallaştırılması
E) Dini ayinlere hükümdarın başkanlık etmesi
9. Eski Türk toplumlarında, yıkılan bir Türk devletinin hemen yanı başında yeni bir devletin kurulması;
I. Gök-Tanrı inanışına sahip olmaları
II. sözlü hukuk kurallarının oluşturulması
III. savaşçılıkta çok ileri olmaları
IV. teşkilatçı bir yapıya sahip olmaları
yargılarından hangileri ile bağlantılıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III
D) I, II ve III E) II, III ve IV
10. Göktürkler döneminde devlet, doğu-batı olarak ikiye ayrılmıştır. Doğu tarafını büyük Hakan unvanı ile Bumin, batı tarafını ise içişlerinde bağımsız, fakat dışişlerinde Bumin’e bağlı olarak kardeşi İstemi Yabgu yönetmiştir.
Buna göre aşağıda verilenlerden hangisinin doğru-luğu savunulamaz?
A) Devletin ikili sistemle yönetildiği
B) Federal bir yönetim anlayışının benimsendiği
C) Devlette esas gücün Bumin’in elinde olduğu
D) Devlette merkeziyetçi anlayışın güçlü olmadığı
E) İstemi Yabgu’nun tam bağımsız hareket ettiği
11. Gök-Tanrı inancı Orta Asya Türkleri arasında en yaygın din olmakla beraber, göç eden Türk toplulukları arasında farklı dinleri benimseyenler de olmuştur. Buna göre Türklerle ilgili olarak;
I. değişik kültürlerden etkilenmişlerdir,
II. teşkilatçı bir yapıya sahiptirler,
III. değişik coğrafyalarda yaşamışlardır,
gibi yargılardan hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
12. Eski Türk devletlerinde;
– hapis cezasının çok nadir olarak uygulanması
– yazılı hayatın gelişme gösterememesi
– köleliğin, toplumsal bir sistem haline gelmemesi
aşağıdakilerden hangisinin bir sonucu olarak düşü-nülebilir?
A) Ekonomik bağımsızlığın
B) Göçebe yaşantının
C) Savaşçı kültürün
D) Dini inanışın
E) Yönetim yapısının
13. Asya’da kurulan Türk devletlerinin Çin ile yaptıkları ticarette, Çinlilere canlı hayvan, hayvan derisi ve hayvansal ürünler sattıkları ve karşılığında buğday, arpa ve darı gibi ürünler aldıkları görülür.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine bir kanıt ola-rak gösterilemez?
A) Türklerin komşularıyla ticari ilişkileri olduğuna
B) Türklerin göçebe bir yaşantı sürdüğüne
C) Tarımsal faaliyetlerin Türklerde yoğun olmadığına
D) Çin’de tarımsal ürün fazlalığı olduğuna
E) Türklerin savaşçılıkta Çinlileri örnek aldığına
14. İslamiyet öncesi Türk toplumlarından;
– Göktürklerin Gök-Tanrı inancına
– Bulgarların Hıristiyanlığa
– Hazarların Museviliğe
– Uygurların Manihaizm ve Budizm’e
inanmaları aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olamaz?
A) Türk kültürünün zamanla yok olduğunun
B) Farklı toplumlardan etkilenildiğinin
C) Türklerin zamanla din değiştirdiklerinin
D) Dini bütünlüğün bulunmadığının
E) Tek tanrılı dinlerin de benimsendiğinin
15. İslamiyet’ten önce Türk devletlerinde görülen;
I. konar-göçer yaşam tarzının benimsenmesi
II . her boyun “Kurultay Meclisi” nde temsil edilmesi
III. ikili yönetim anlayışının uygulanması
gibi özelliklerden hangileri bu devletlerin kısa süre-de yıkılmalarında etkili olan sebeplerdendir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
16. İlkçağ’da kölecilik sistemi yaygın olmasına rağmen bu durum Orta Asya Türklerinde gözümüze çarpmamaktadır. Bu durumun oluşmasında Orta Asya Türklerinin;
I. göçebe olmaları
II. tarımla uğraşmamaları III. savaşçı olmaları
özelliklerinden hangileri etkilidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
17. I. Mimari faaliyetler
II. Tapınak yapımı
III. Tarımsal faaliyetler
IV.hayvancılık ekonomisi
V.savaşçılık
Göçebe olarak yaşayan Orta Asya Türk toplumla-rında bu özelliklerden hangilerinin gelişmesi beklenemez?
A) Yalnız I B) I ve II C) IV ve V
D) I, II ve III E) II, III ve IV
18. İlk Türk devletlerinin uzun ömürlü olamayıp kısa sürede yıkılmalarında;
I. ülkeyi hanedanın ortak malı saymaları
II . hakimiyetin aynı soya bağlı olması
III. ayrıntılı bir veraset yasası uygulamamaları
özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
CEVAPLAR
l.B
2.B
3. A
4.C
5.B
6. E
7.C
8. D
9.B
10. E
11. B
12. B
13. E
14. A
15. E
16. C
17. D
18. D
TEST 2
1. Orta Asya’da bilinen en eski Türk Devleti Asya Hun Devleti’dir. Çin’i egemenlik altına almışlar, İpek Yolu’ na hakim olmuşlar ve tüm Türk boylarını tek bir çatı altında toplamayı başarmışlardır. Buna göre Asya Hunları’nın;
I. siyasi birliği sağladıkları
II. ticaret yollarına hakim oldukları
III. Çin’e karşı askeri üstünlük sağladıkları
IV. Avrupa’ya göçe başladıkları
özelliklerinden hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II
D) II ve IV E) I ve IV
2. İslamiyet’ten önceki Türk devletlerinde Hakan’ın da-nışma meclisi özelliğinde, “Kurultay” adlı bir meclis bulunmaktaydı. Bu meclise, devletin ileri gelen beyle-rince oluşturulmasından dolayı “Aristokratlar Meclisi” de denilmekteydi.
Buna göre Orta Asya Türk devletleriyle ilgili ola-rak;
I. son kararı Hakan vermiştir,
II. güçlü bir merkeziyetçilik bulunmaktadır,
III. katı bir mutlakıyet yoktur
gibi yorumların hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
3. Türk topluluklarının çok sayıda devlet kurmaları;
I. teşkilatçı olmaları
II. askeri olarak güçlü olmaları
III. boy teşkilatına sahip olmaları
IV. esas geçim kaynağı olarak hayvancılıkla ilgilenmeleri
V. Gök-Tanrı inanışına sahip olmaları
yargılarından hangileriyle açıklanabilir?
A) I ve III B) III ve V C) IV ve V
D) I ve II E) II ve IV
4. Orta Asya’da İslamiyet’ten önce kurulan Türk devletleri ‘nde ülke, hanedanın ortak malı olarak kabul edilmiş ve aile üyelerine ülke yönetiminde görevler verilmiştir.
Bu durumun ortaya çıkardığı en önemli sonuç aşa-ğıdakilerden hangisidir?
A) Kısa sürede yıkılmaları
B) Halka baskı uygulamaları
C) Savaşçı bir toplum olmaları
D) Göçebeliği benimsemeleri
E) Avrupa’ya göç etmeleri
5. Türkler zaman içerisinde Orta Asya’dan başka bölgelere göç etmişler ve göç ederken boy yapılarını ve teşki-latlarını bozmamaya özen göstermişlerdir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin oluşumunu kolaylaştırmıştır?
A) Yerleşik hayata geçişi
B) Gittikleri yerlerde yeni devletler oluşturmalarını
C) Çevre uygarlıklardan her alanda etkilenmeyi
D) Bazı boyların zamanla birleşerek büyümesini
E) Farklı din ve inanışların benimsenmesini
6. Türk tarihine ait bilgilerin çoğunlukla Çin kaynak-larından araştırılması ve ortaya çıkarılması;
I. Türklerin, bırakmış oldukları kaynakların çoğunlukla sözlü kaynak olması
II. Çin uygarlığının çevre uygarlıklar hakkında kayıt tutması
III. Türklerin yazılı hayata geçmemiş olmaları
yargılarından hangilerinin göstergesidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
7. Orta Asya Türk devletlerinde, hükümdarlık yetkisinin tanrı tarafından hanedana verildiğine inanılır ve bu yetkiye “Kut” denirdi. Sadece bu bilgiler;
I. hükümdarlık yetkisinin kutsallaştırıldığı
II. ülkenin ikiye ayrılarak yönetildiği
III. savaşçı özelliklerinin geliştirildiği
yargılarından hangileriyle ilgili değildir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
8. Uygurlarda Manihaizm resmi din olarak kabul edilmesine rağmen, devlet içerisinde başka dinlere ait mabetlere de sıkça rastlanmaktadır. Buna göre Uygurlarla ilgili olarak;
I. dini inançlara karşı hoşgörüyle yaklaşılmıştır,
II. toplumda mezhep farklılıkları bulunmaktadır,
III. laik devlet anlayışı benimsenmiştir,
gibi yargılardan hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
9. Asya Hun Devleti’nin yıkılmasından sonra Çin ege-menliği altına girmek istemeyen Hun boylan sistemli bir şekilde batıya doğru göç ederek Kavimler Göçü’nü başlatmışlardır. Göç ederken Karadeniz’in kuzeyinde bulunan barbar kavimleri de yerlerinden oynatarak onların da Avrupa’ya yönelmelerine neden olmuşlardır. Buna göre;
I. Kavimler Göçü’nün kitlesel bir yer değiştirme ha-reketi olduğu
II. Hun boylarının bağımsızlıklarını kaybetmek iste-
medikleri
III. Kavimler Göçü’nün sadece Türk göçü olmadığı
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
10. Orhun Kitabeleri’ndeki bir metne göre başa geçen Hakan; “Az milleti çok, aç milleti tok, çıplak milleti de giyimli yapmak zorundadır.” denilmektedir. Orhun Kitabeleri’ndeki bu metne göre Orta Asya Türk devletlerinin;
I. sosyal
II. ümmetçi
III. demokratik
IV. federal
gibi özelliklerden hangilerine sahip oldukları söyle-nebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve IV E) I, III, IV
11. Asya Hunlar ve Göktürkler, Çin ile yaptıkları savaş ve mücadeleler neticesinde önce ikiye bölünmüşler, sonra da zayıflayarak yıkılmışlardır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine kanıt niteliği taşır?
A) Türk devletlerinin yıkılmasında Çin’in etkili olduğuna
B) Göçebe yaşantının Türk kültürü ile uyumlu olmadığına
C) Göktürklerin, Asya Hunları ile mücadele ettiğine
D) Hunların Çin’e karşı hiçbir zaman askeri üstünlük sağlayamadığına
E) Asya Hun’un Göktürkler ile aynı dönemde yaşadığına
12. Orta Asya Türk devletlerinde devlet yönetiminde Ha-kan’a yardımcı olunabilmesi amacıyla Kurultay adlı bir meclis oluşturulmuştur. Bu meclis karar alma meclisi değil danışma meclisi niteliğindedir. Buna göre;
I. son kararın Hakan’a ait olması
II. devletin ileri gelenlerince oluşturulması
III.devlet yönetiminde Hakan’a yardımcı olması
gibi özelliklerden hangileri Kurultay’a danışma meclisi niteliği katmaktadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
13. İslam öncesi Türk toplumlarında “Töre” denilen sözlü hukuk kuralları geçerliydi. Devlet ve toplum hayatı bu hukuka göre işlerdi. Hükümdarlar bile bu kurallara aykırı hareket edemezlerdi. Buna göre;
I. hükümdarları sınırlayan kurallar bulunduğu
II. sözlü hukuk kurallarının yaygın olduğu
III. en yetkili gücün hükümdar olduğu
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
14. Türk tarihinde yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu Uygurlardır.
Aşağıdakilerden hangisi Uygurların yerleşik hayata geçtiğine kanıt olamaz?
A) Tapınaklar inşa etmeleri
B) Karabalsagun, Beşbalık gibi şehirler oluşturmaları
C) Tarımsal faaliyetlerle uğraşmaları
D) Şehirlerin etrafını surlarla çevirmeleri
E) 18 Harfli alfabe oluşturmaları
15. Kırgız baskınlarıyla dağılan Uygur toplulukları daha sonra Moğolların hakimiyetine girmişler ve Moğol Devleti’nde önemli görevlerde bulunmuşlardır. Hatta kültürel olarak Moğolları önemli ölçüde etkilemişlerdir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine neden olmuş-tur?
A)Moğolların zamanla Türkleşmesine
B) Moğol Devleti’nin kısa sürede parçalanmasına
C) Orta Asya’da Moğol egemenliğinin kurulmasına
D) Uygurların zamanla asimile olmasına
E)Moğol devlet başkanlarının Türklerden seçilmesine
16. Eski Türk devletlerinde ülke toprakları, hükümdarın ölümünden sonra hanedan üyeleri arasında paylaştırıl-mıştır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine neden olmuş-tur?
A) Kurulan devletlerin egemenlik alanlarının genişle-mesine
B) Devletin kısa sürede parçalanmasına
C)En büyük oğulun tahta geçmesine
D) Türk kültürünün diğer toplumları etkilemesine
E) Çin ile ticari ilişkilerin geliştirilmesine
17. Göktürklerden günümüze halı, kilim dokumaları, kılıçlar ve at koşum takımları kalmıştır. Bu durum;
I. göçebe yaşantıya sahip oldukları
II . yazılı eserler meydana getirdikleri
III. savaşçı oldukları
IV. dokumacılıkta geliştikleri
V. maden kullanmasını bildikleri
yargılarından hangilerinin göstergesi olamaz?
A) Yalnız II B) II ve III C) I ve IV
D) I, III ve IV E) I, III ve V
18. Türk devletlerinde devlet, suçluları yakalamak ve ce-zalarını vermek konusunda çok hassas davranmış ve işlenen suçlara gereken ceza gecikmeden verilmiştir. Bu durum;
I. adaletin sağlandığı
II. devlet otoritesinin ön planda tutulduğu III. kültür birliğinin oluşturulmaya çalışıldığı
yargılarından hangilerinin göstergesi olamaz?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
l.B
2. D
3. A
4. A
5. B
6. C
7. D
8. A
9. E
10. A
11. A
12. A
13. B
14. E
15. A13
16. B
17. A
18. B
TEST -3
1. İslamiyet öncesi Türk tarihini inceleyen tarihçiler Çin, İran, Rus, Arap ve Bizans kaynaklarını da incelemek durumunda kalmışlardır. Bu durum;
I. Türkler’in çok geniş bir coğrafyada hüküm sürmeleri
II. Türkler’in birçok toplumla siyasi, dini, askeri ve ekonomik ilişkilere girmeleri
III. Türkler’in kendilerine ait hiç yazılı eser bırakma-
maları
gibi durumların hangilerinden kaynaklanmak- tadır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
[ads1]
2. Orta Asya Türk tarihi incelendiğinde;
– ölülerin eşyalarıyla birlikte gömüldüğü,
– çadır yaşantısının hakim olduğu
– yazılı eserlere pek rastlanmadığı,
– boylar halinde yaşandığı görülür.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu özellik- lerden çıkarılabilecek bir sonuç değildir?
A) Ölümden sonra yaşamın devam ettiği inancı
B) Yazısız hukuk ve edebiyatın hakim olduğu
C) Göçebe bir yaşantı sürdürüldüğü
D) Örgütlü bir toplum yapısına sahip olunduğu
E) Mimari alanda gelişme gösterildiği
3. Türk topluluklarında ölüler, törenle çadırlara konur ve çadırın etrafında kurbanlar kesilirdi. Ölü, atı ile yakılır ve külleri törenle mezara yerleştirilirdi. Ayrıca sevdiği bazı eşyalar külleriyle birlikte mezara konurdu.
Buna göre Türk cenaze törenleri için aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?
A) Cenaze törenlerine önem verildiği
B) Ahiret inancına sahip olunduğu
C) Ölülerin manevi hatırasına saygı duyulduğu
D) Atın insan yaşamında önemli bir yere sahip olduğu
E) Dinin, siyasi yaşamı yönlendirdiği
4. Bazı Türk toplulukları, anayurtları Orta Asya’dan Tarih Öncesi Çağlar’dan itibaren göç etmek durumunda kalmışlardır. Gittikleri bölgelerde kısa sürede örgütlen-meyi de başarmışlardır. Buna göre Orta Asya Türkleri’yle ilgili;
I. teşkilatçı yapıya sahiptirler,
II. yerleşik kültüre sahiptirler,
III. değişik coğrafyalara ayak uydurabilmektedirler,
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
5. Asya Hun hükümdarı Mete Han zamanında;
– İpek Yolu’nun denetimi ele geçirilmiş
– ordu onluk sisteme göre düzenlenmiş
– Türk boylan bir bayrak altında toplanmış
– Çin vergiye bağlanmıştır. Bu gelişmeler;
I. ekonomik alanda güçlenmeye başlandığı
II. güçlü bir ordu teşkilatı oluşturulduğu
III.yerleşik hayata geçildiği
IV. teşkilatlanma alanında çalışmalar yapıldığı
yargılarından hangilerinin göstergesi olamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III
D) I ve IV E) I ve III
6. Türk tarihi belirli bir coğrafi mekan içerisinde incelenemez.
Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile ilişkilendirilebilir?
A) Uzun yıllar boyunca göçebe yaşamaları
B) İkili yönetim anlayışına sahip olmaları
C) Kurulan devletlerin kısa sürede yıkılmaları
D) Sağlam bir devlet teşkilatı oluşturamamaları
E) Savaşçı bir toplum olmaları
7. Eski Türkler’de hukuk, hem yönetenlerin hem de yö-netilenlerin uymak zorunda oldukları ve hükümdarın otoritesiyle dahi değişmeyen kurallar bütünüdür. Töre adıyla adlandırılan bu hukuk, yazıya geçirilmeden uy-gulanmaktadır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi ileri sürülemez?
A) Kanunların toplumda etkili olduğu
B) Yazılı hukuk kurallarının hükümdarca yapıldığı
C) Töre hukukunun sözlü olduğu
D) En büyük siyasi gücün töre olduğu
E) Sosyal hayatın töre çerçevesinde şekillendiği
8. Eski Türkler’de var olan;
I. mimarinin gelişmemesi
II. ekonominin hayvancılığa dayanması
III. yazılı kültür unsurlarına pek rastlanmaması
IV.ticaretin gelişmesi
V. toplumda adalet duygusunun gelişmesi
gibi gelişmelerden hangileri göçebe yaşamın ortaya çıkardığı bir sonuç değildir?
A) I ve III B) II ve IV C) IV ve V
D) I ve V E) III ve IV
9. Eski Türkler’de ülke, hanedanın ortak malı olarak kabul edilmiş ve aile üyeleri yönetimde etkili olmuşlardır.
Bu durumun;
I. ülkenin kısa ömürlü olması
II. federatif yönetim şeklinin oluşması
III. çevre ülkelerle ilişkilerin artması
yargılarından hangilerine sebep olduğu söylene-mez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
10. Eski Türk topluluklarından;
– Sakalar, Alp Er Tunga Destanı’nı
– Hunlar, Oğuz Kağan Destanı’nı
– Kırgızlar Manas Destanı’nı
– Uygurlar Türeyiş Destanı’nı oluşturmuşlardır.Buna göre;
I. kültürel alanda faaliyetler gösterildiği,
II. edebiyat alanında çalışmalar yürütüldüğü
III .toplumların kendilerince önemli gördükleri olayları destanlaştırdıklan
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
11. Uygur hükümdarı Bögü Kağan, Hindistan’ın kuzeydoğu bölgelerine yapmış olduğu sefer sonucunda Ma-niheizm dinini benimsemiş ve sefer dönüşünde bu dini halkına da benimsetmek amacıyla dört Tibetli rahibi ülkesine getirmiştir. Hayvani gıdaların yenmesini yasaklayan bu dinin benimsenmesi sonucunda yerleşik yaşama geçilmiştir. Buna göre Uygurlar’la ilgili;
I. göçebe hayatın terkedildiği
II. Türklük özelliklerinin sona erdiği
III. din değiştirildiği
IV. çevre uygarlıklardan etkilenildiği
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV
D) II ve III E) II ve IV
12. Asya Hun Devleti’nin bilinen ilk hükümdarı Teoman olmasına rağmen, gerçek kurucu olarak Mete Han kabul edilmektedir.
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Uzun süre tahtta kalması
B) Devlet kurumlarını oluşturması
C) Ticareti geliştirmesi
D) Ülkesini genişletmesi
E) Adaletli bir yönetim uygulaması
13. İslam öncesi dönemde Türk toplumunda;
– Şad adı verilen vezirlerin hükümdara yardımcı olması
– Kurultay Meclisi’nin devlet işlerinde karar alabilmesi
– Hatun denilen hükümdar eşlerinin hükümdara yardım cı olması
gibi özellikler;
I. Hakan’ın yönetimde tek başına hareket etmediği
II. devlet yönetiminde dayanışmaya önem verildiği
III .kadının toplumda itibar sahibi olduğu
yargılarından hangilerinin göstergesidir?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
14. Hazar Devleti’nde davalara ikisi Müslüman, ikisi Hris-tiyan, ikisi Musevi ve biri de Şamanist olan yedi kişilik hakim heyeti bakardı. Sadece bu bilgiler;
I. dinsel hoşgörünün olduğu
II. ülkede din birliği olmadığı
III. ülkenin demokrasiyle yönetildiği
yargılarından hangilerinin göstergesi olamaz?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
15. Asya Hunlan tarafından Çin’e karşı sürekli olarak akınlar düzenlenmiş ve Çinliler bu akınları durdurabilmek amacıyla Çin Seddi’ni inşa etmişlerdir.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesi-dir?
A) Türk – Çin ilişkilerinin yalnız savaşa dayandığının
B) Çin’in askeri açıdan güçlü olduğunun
C) Türkler’in İpek Yolu’na hakim olmaya çalıştığının
D) Hunlar’ın Çin’e yerleşmeye çalıştığının
E) Çinlilerin daha çok savunma durumunda olduklarının
16. Oluşturulan uygarlıklar ve kurulan devletler çoğunlukla bulundukları bölgenin özelliklerine göre bir yaşantı oluştururlar. Buna göre Türkler’in;
I. göçebe yaşamaları
II. hayvancılıkla geçinmeleri
III. sözlü edebi ürünler oluşturmaları
özelliklerinden hangileri bulundukları bölgenin iz-lerini taşır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
17. Eski Türk topluluklarmdaki;
– ülkenin hanedanın ortak malı olarak kabul edilmesi
– kumlusundan itibaren devletin ikiye ayrılarak yönetilmesi
– aile üyelerinin ülkenin değişik bölgelerini idare etme-
gibi gelişmeler aşağıdakilerin hangisi üzerinde etkili olmuştur?
A) Güçlü bir ordu oluşturulması
B) Siyasi bütünlüğün bozulması
C) Dış saldırılara karşı açık olması
D) Merkezi otoritenin güçlenmesi
E) Ekonominin hayvancılığa dayanması
18. İslamiyet’ten önceki Türk devletleri incelendiğinde Uygurlar’a kadar olan dönemle ilgili, hayvancılık eko-nomisinin hakim olduğu ve taşınabilir sanat ürünlerinin varlığı gözümüze çarparken, Uygurlar’dan itibaren tarımsal üretimin geliştiği ve mimari eserler ortaya koyulduğu görülmektedir. Buna göre;
I. Uygurlar, yaşam tarzı açısından önceki Türk devlet lerinden ayrılmaktadır,
II. Uygurlar’dan önce Orta Asya’da göçebe yaşam tarzı hakim olmuştur,
III. Uygurlar, kendilerinden önceki Türk devletlerine
oranla daha kalıcı eserler ortaya koymuşlardır, yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
l.B
2. E
3. E
4. E
5. B
6. A
7.B
8.C
9.C
10. E
11. B
12. B
13. E
14. B
15. E
16. E
17. B
18. E
TEST 4
1. Asya Hun Devleti’nin meydana getirdiği askeri, siyasi, adli ve sosyal yapı, kendisinden sonraki Türk devletlerince de devam ettirilmiştir.
Bu durum Hunlar’la ilgili aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebilir?
A) Medeniyet alanında en ileri giden Türk devleti olduğuna
B) Ülkeyi adaletli ve hoşgörülü bir şekilde yönettiklerine
C) Türk kültürünün oluşmasında temel teşkil ettiklerine
D) Göçebelikten yerleşik hayata geçtiklerine
E) Türk toplulukları arasında birlik ve beraberliği sağ- ladıklarına
2. Asya Hun hükümdarı Mete Han, kendisinden toprak isteyen Çinli elçiye; “Toprak ulusun malıdır, eğer şahsi mallarımı istersen veririm, ama toprağı asla” diyerek bu isteği reddetmiştir. Bu durum Mete Han’ın;
I. ülke topraklarını ulusun malı saydığı
II. toplumun haklarını gözettiği
III. özel mülkiyete karşı olduğu
özelliklerinden hangilerine kanıttır?
A) Yalnız I B) II ve III C) I ve III
D) I ve II E) I, II ve III
3. Asya Hunları, Çin tarafından yıkıldıktan sonra, esaret altına girmektense göçe karar vermişler ve 375 yılında Kavimler Göçü’nü gerçekleştirmişlerdir. Bu durum;
I. Hunlar’ın bağımsızlıklarına düşkün oldukları
II. Kavimler Göçü’nün Hun Devleti yıkıldıktan sonra
gerçekleştiği
III. Çinlilerin her zaman askeri açıdan güçlü oldukları
yargılarından hangilerinin göstergesidir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
4. Türk toplulukları genelde göçebe bir yaşantı sürdür-müşler ve bu yaşantıya uygun faaliyetlerde bulunmuşlardır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi göçebe Türk-ler’in faaliyetlerinden biri değildir?
A) Ticaret B) Mimari C) Yönetim
D) Askerlik E) Hayvancılık
5. Göçebe Türklerin sanat faaliyetlerinde çoğunlukla savaş sahneleri, av sahneleri ve hareketli figürler yer alır.
Bu durum Türk sanatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
A) Boyların katkıları ile oluştuğunun
B) Göçebe yaşantıdan etkilendiğinin
C) Klasik bir dönem yaşadığının
D) Halk tarafından benimsenmediğinin
E) Başka kültürlerden etkilendiğinin
6. Göktürkler, göçebe bir yaşantı sürmelerine rağmen yazıyı kullanmışlar ve Orhun Abideleri ‘ni dikmişlerdir. Bu durum;
I. Göktürklerde yazılı hayatın bulunduğu
II . göçebeliğin yazılı hayata engel teşkil etmediği
III. Orhun Abideleri’nin en eski sanat yapıtı olduğu
yargılarından hangilerinin göstergesi olamaz?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
7. Orta Asya Türk devletlerindeki veraset anlayışı “Kut” esasına dayanmaktaydı. Buna göre devleti kuran kişiye bu hakkı Gök-Tanrı vermiştir ve bu güç hükümdarın kanında bulunmaktadır. Hükümdarın ölümünden sonra bu güç, hükümdarla aynı kanı taşıyan kişilere geçebil-mektedir. Kanında kut olan herkesin de devlet yönetiminde hak sahibi olduğuna inanılmaktadır. Buna göre Orta Asya Türk devletleriyle ilgili olarak;
I. hakimiyet bir soya bağlı kalacaktır,
II. ülke, doğu-batı şeklinde ikiye ayrılarak yönetilecektir,
III. taht kavgaları artacaktır,
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
8. I. Tapınaklar inşa etmeleri
II. Tarımla uğraşmaları
III. Evler yapmaları
IV. Şehirlerin etrafını surlarla çevirmeleri
V. Ticaret yapmaları
Yukarıdaki özelliklerden hangileri, Uygurların yerleşik hayata geçtiklerine kanıt olamaz?
A) Yalnız V B) II ve III C) I ve IV
D) III ve V E) I, IV ve V
9. Kavimler Göçü’nün Avrupa’nın siyasal yapısını değiştirdiğini öne süren bir araştırmacı;
I. derebeylik sisteminin başlaması
II. merkezi krallıkların yıkılması
III. Avrupa’nın etnik yapısının şekillenmesi
IV. göçebe kültürün Avrupa’da tanınması
özelliklerinden hangilerini bu düşüncesine kanıt o-larak gösteremez?
A) I ve III
B) I ve II
C) II ve IV
D) III ve IV
E) Yalnız IV
10. Eski Türklerde hükümdar eşleri ve çocukları da yönetime karışabiliyordu.
Bu durum aşağıdakilerden hangisine neden olmuş-tur?
A) Ülke sınırlarının genişlemesine
B) Farklı kültürlerle karşılaşılmasına
C) Devletin uzun ömürlü olmasına
D) Halkın devlete bağlanmasına
E) Merkezi otoritenin zayıf olmasına
11. Türklerin anayurtlarının Orta Asya olduğu bilinmesine rağmen yaşadıkları coğrafi sahanın sınırlarını net bir biçimde çizememekteyiz. Bu durum;
I. çevre bölgelere göç etmeleri
II. teşkilatçı yapıya sahip olmaları III. Gök-Tanrı inancını benimsemeleri
gibi yargılardan hangileriyle açıklanabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
12. Türk devletlerinden günümüze kalan en eski eserler içerisinde Uygur eserlerinin çoğunlukta olması;
I. yerleşik hayata daha önce geçmeleri
II. istilacı özelliklerini yitirmeleri
III. ticaretle uğraşmaları
durumlarından hangileri ile ilgilidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
13. İslamiyet’ten önce kurulan Türk devletleri, boylar fe-derasyonu şeklinde örgütlenmişlerdir. Bu örgütlenme biçimi, devletin kolay kurulmasına yol açtığı gibi kolay yıkılmasına da sebep olmuştur.
Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
A) Devletin sağlam temellere dayanmadığının
B) Uzun ömürlü devletler kurulduğunun
C) Yönetimde demokratik özellikler olduğunun
D) Devlet örgütünün kutsallaştığının
E) Hükümdarın sonsuz yetkilere sahip olduğunun
14. Eski Türklerde boy beylerinden oluşan Kurultay Meclisi ülke yönetiminde hükümdara yardımcı olmuş, hü-kümdarla birlikte hareket etmiş ve hükümdara önemli ülke meseleleriyle ilgili danışmanlık yapmıştır. Bu durum;
I. son kararın hükümdara ait olduğu
II. devletin kısa ömürlü olduğu
III. hükümdar yetkilerinin sonsuz olduğu
yargılarından hangilerine kanıttır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
15. Uygur Türkleri tahta harflerden matbaa yapmışlar ve bu şekilde kitaplar basmışlardır. Bu durum Uygurlarda;
I. kültürel hayatın gelişmesi
II. çevre kültürleri etkilemesi
III. yerleşik hayata geçilmesi
özelliklerinden hangilerinin oluşumuna neden olmuş-tur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
16. Eski Türklerde ekonomi tarımdan çok, hayvancılık ve ticarete dayanmaktadır.
Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisi-dir?
A) Dini inanışlar
B) Kültürel yapı
C) Savaşçı özellikler
D) Göçebe yaşam
E) Kavimler Göçü
17. Toplumların yaşam biçimlerinin şekillenmesinde en önemli etken coğrafi özelliklerdir. Buna göre;
I. Türklerde göçebe yaşam, bozkır şartlarından doğ-
muştur,
II. Uygarlıkların tarıma geçmelerinde uygun topraklara göç etmeleri etkili olmuştur,
III. Türklerin ticaret faaliyetlerinde gelişmeleri göçe beliğe bağlıdır,
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
18. Orta Asya Türk devletlerinde devletin ileri gelen beyle-rinden kurulu “Kurultay” adlı bir meclisin varlığı gözümüze çarpmaktadır. Bu mecliste devletin önemli meseleleri görüşülür ve alınan karar onaylanması amacıyla Hakan’a sunulurdu. Alınan bu karan Hakan onaylamaya-bilirdi. Yani son söz Hakan’a aitti. Ancak, Hakan’ın da uymak zorunda olduğu, yazılı olmayan birtakım kurallar mevcuttu. “Töre” adı verilen bu kurallar, Ha-kan’ın yetkilerinin sonsuz olmadığının göstergesiydi.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kurultay Meclisi, Hakan’ın danışma meclisi niteliğindedir.
B) Kurultay Meclisi, devlet sorunlarının çözümünde Hakan’a yardımcı olmaktadır.
C) Orta Asya Türk devletlerinde töre, Hakan’ın üzerinde yer almaktadır.
D) Orta Asya Türk devletlerinde yürütme işleri belirli bir sisteme oturtulmuştur.
E) Orta Asya Türk devletlerinde yazılı hukuk sözlü hukukun üzerinde olmuştur.
l.C
2. D
3. B
4.B
5.B
6.B
7. D
8. A
9. D
10. E
11. A
12. A
13. A
14. A
15. C
16. D
17. C
18. E
İlk yorum yapan olun